พอมีข่าวเกี่ยวกับวัคซีนโควิดชื่อ Novavax ว่ามีประสิทธิภาพที่น่าประทับใจ ก็มีคำถามมากมายว่าทำไมเราไม่เคยได้ยินชื่อยี่ห้อนี้มาก่อน

            เหตุผลก็เป็นเพราะ Novavax Inc. เป็นบริษัทไบโอเทคโนโลยีเล็กๆ ที่เป็น startup ตั้งอยู่ที่เมือง  Gaithersburg ของรัฐแมริแลนด์ สหรัฐฯ

            ไม่ใช่ยักษ์ใหญ่อย่างบริษัทยาดังๆ อย่างไฟเซอร์, แอสตร้าเซนเนก้า หรือจอห์นสันแอนด์จอห์นสัน

            แต่เพราะว่าเป็นบริษัทเล็กๆ ที่เคยพัฒนาวัคซีนต่อต้านโรคอีโบลา, ไข้หวัดใหญ่ และไวรัส RSV ที่โจมตีทางเดินหายใจ พอมีการระบาดของโควิด-19 จึงทำให้ทีมงานนี้หันมาทุ่มเทกับการวิจัยและพัฒนาวัคซีนเพื่อสู้กับโคโรนาไวรัสทันที

            ที่น่าสนใจคือ Novavax ซึ่งก่อตั้งเมี่อปี 1987  เพื่อพัฒนาวัคซีน แต่จนถึงต้นปีนี้ก็ยังไม่สามารถผลิตวัคซีนตัวไหนออกสู่ตลาดในลักษณะเป็นธุรกิจด้วยซ้ำ

            จุดเปลี่ยนแปลงสำคัญน่าจะเป็นเมื่อปี 2015 เมื่อมูลนิธิ Bill & Melinda ให้เงินสนับสนุน 89 ล้านเหรียญ (ประมาณ 2,670 ล้านบาท) เพื่อให้พัฒนาวัคซีนสู้กับไวรัส RSV สำหรับทารกผ่านการสร้างภูมิคุ้มกันให้แก่แม่

            แต่วิกฤตย่อมนำมาซึ่งโอกาสเสมอ

            เมื่อเกิดการระบาดของโควิด ทีมงานก็หันมาวิจัยและพัฒนา “แบบฉุกเฉิน” เพื่อสร้างวัคซีนให้ทันกับความต้องการ

            ข่าวที่ออกมาเมื่อเร็วๆ นี้สร้างความตื่นเต้นให้ทั้งโลกได้พอสมควร

            เพราะมีการออกข่าวว่าประสิทธิภาพโดยรวมของ  Novavax ในการศึกษาเฟสที่ 3 ในอเมริกาและเม็กซิโกอยู่ที่ 90%

            พอชื่อนี้ปรากฏเป็นข่าวจึงได้รับรู้กันว่า เป็น เทคโนโลยีผลิต "วัคซีนที่ทำจากโปรตีนส่วนหนึ่งของเชื้อ"  (Protein subunit vaccine)

            ผมได้รับทราบจาก นพ.มานพ พิทักษ์ภากร หัวหน้าศูนย์วิจัยการแพทย์แม่นยำ คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาลผ่าน Facebook ส่วนตัวว่า

            “เป็นวัคซีนที่จัดเก็บง่ายในตู้เย็น และมีผลข้างเคียงต่ำมาก”

            แผนการจัดหาวัคซีนของไทยไม่ได้ระบุถึงวัคซีน  Novavax ไว้

            และเมื่อไทยไม่ได้เข้าร่วมโครงการ COVAX จึงอาจจะไม่ได้รับวัคซีนนี้

            Novavax บริษัทสัญชาติอเมริกันแห่งนี้ เมื่อเริ่มลงมือวิจัยวัคซีนสู้โควิดก็ได้รับทุนสนับสนุนจากกลุ่มพันธมิตรความร่วมมือด้านนวัตกรรมเพื่อรับมือโรคระบาด  (Coalition for Epidemic Preparedness Innovations: CEPI ซึ่งเป็นหนึ่งในผู้ก่อตั้งโครงการ COVAX)

            โดยเริ่มทดลองเฟสที่ 1-2 ในออสเตรเลีย ระหว่างวันที่ 26 พฤษภาคม ถึง 6 มิถุนายน 2563 ในอาสาสมัคร 106 คน พบว่าสามารถกระตุ้นภูมิคุ้มกันได้และมีความปลอดภัย

            ต่อมาทดลองเฟสที่ 2-3 ในแอฟริกาใต้ ระหว่างวันที่  17 สิงหาคม ถึง 25 พฤศจิกายน 2563 ในอาสาสมัครอายุ 18-84 ปี จำนวน 4,387 คน โดยฉีด 2  เข็ม ห่างกัน 21 วัน

            ผลการทดลองได้รับการตีพิมพ์ผลการศึกษาในวารสาร NEJM เมื่อ 20 พฤษภาคมที่ผ่านมา

            พบว่ามีประสิทธิภาพในการป้องกันการติดเชื้อแบบมีอาการ 60.1% และมีประสิทธิภาพต่อสายพันธุ์แอฟริกาใต้ (B.1.351) ได้ถึง 51.0%

            ที่สร้างความสนใจไปทั่วโลกก็คือ การทดลองเฟสที่ 3  ที่อังกฤษใช้อาสาสมัครมากกว่า 15,000 คน อายุระหว่าง 18-84 ปี (27% เป็นผู้มีอายุมากกว่า 65  ปี)

            พบว่ามีประสิทธิภาพในการป้องกันการติดเชื้อแบบมีอาการ 89.3% โดยผู้ติดเชื้อส่วนใหญ่เป็นสายพันธุ์อังกฤษ (B.1.1.7) เมื่อเปรียบเทียบกับผลการทดลองข้างบนถือว่ามีประสิทธิภาพสูงกว่ามาก เพราะ B.1.351 เป็นสายพันธุ์ที่สามารถหลบหลีกภูมิคุ้มกันได้มากกว่า

            ต่อมาเมื่อ 14 มิถุนายน บริษัทเผยแพร่ผลการทดลองเฟสที่ 3 ผ่านสื่อมวลชนซึ่งทดลองในสหรัฐฯ และเม็กซิโก ระหว่างวันที่ 27 ธันวาคม ปีที่แล้วถึง 30  เมษายน ปีนี้ในอาสาสมัครกว่า 30,000 คน อายุ 18  ปีขึ้นไป (13% เป็นผู้มีอายุมากกว่า 65 ปี)

            ผลที่ออกมาที่ทำให้คนทั้งโลกหันมาถามว่า  Novavax คือใครมาจากไหน

            เพราะพบว่ามีประสิทธิภาพ

• ป้องกันการติดเชื้อแบบมีอาการ 90.4%
• ป้องกันอาการปานกลางถึงรุนแรง 100%
• ป้องกันไวรัสที่มีการกลายพันธุ์ 93.2% โดยเป็นการวิเคราะห์รวมทุกสายพันธุ์ที่กังวล (VoC)  และสายพันธุ์ที่สนใจ (VoI) ในสหรัฐอเมริกา ซึ่งส่วนใหญ่เป็นสายพันธุ์ B.1.1.7

           และพบด้วยว่าผลข้างเคียงส่วนใหญ่ไม่รุนแรง

            เข็มที่ 2 พบผลข้างเคียงเป็นสัดส่วนมากกว่า เช่น กดเจ็บหรือปวดบริเวณที่ฉีด 60% (เข็มแรกพบประมาณ 30-50%) อ่อนเพลีย ปวดกล้ามเนื้อ ปวดศีรษะประมาณ 40% (เข็มแรกพบประมาณ 20%  และไม่ต่างกับกลุ่มควบคุม)

            ส่วนผลข้างเคียงรุนแรงพบจำนวนน้อยและพบใกล้เคียงกันในกลุ่มที่ได้รับวัคซีนและกลุ่มควบคุม

            ตรวจดูแผนการหาวัคซีนของรัฐบาลไทยยังไม่มีชื่อ Novavax

            แต่ในภาวะที่ทุกอย่างยังไม่แน่นอนเช่นนี้ คงเป็นหน้าที่ของผู้เกี่ยวข้องที่ต้องแสวงหาข้อมูลเพื่อตรวจสอบว่าที่ผมได้รับทราบจากคุณหมอผู้เชี่ยวชาญในไทยอย่างนี้ยืนยันมากน้อยเพียงใด

            และแสวงหาหนทางที่จะเข้าถึงวัคซีนยี่ห้อที่น่าสนใจยี่ห้อนี้ได้อย่างไร...โดยด่วน!