อาจารย์ลาวัณย์ อุปอินทร์ ศิลปินแห่งชาติ สาขาทัศนศิลป์ 

       ผลงานแนวคิวบิสม์ชิ้นเอกของอาจารย์สมโภชน์ อุปอินทร์ ศิลปินแนวคิวบิสม์ชั้นนำของไทย ที่มีความสวยงามพลิ้วไหวของสายน้ำ ไปจนถึงภาพวาดคนกับเรือที่ชวนค้นหา หรือภาพมนุษย์สองคนแหวกว่ายในแม่น้ำ แสดงความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งมีชีวิตกับธรรมชาติ เป็นส่วนหนึ่งของงานศิลปะจำนวน 11 ชิ้น ที่ได้รับคัดเลือกมาจัดแสดงในนิทรรศการชื่อภาษาฝรั่งเศส  La Riviere  ซึ่งมีความหมายว่า ‘แม่น้ำ’ ตรงกับภาพในคอลเลคชั่นนี้ งานศิลป์แต่ละชิ้นได้รับการจัดวางอย่างโดดเด่นในห้องแสดงศิลปะ เพื่อให้ผู้รักในงานศิลป์ได้ชื่นชมบริเวณชั้น 2 ของท่ามหาราช ศูนย์กลางท่องเที่ยวและศิลปะริมแม่น้ำเจ้าพระยา

ศิลปินเขียนภาพคนว่ายน้ำ สื่อสัมพันธ์มนุษย์กับธรรม 

       แม้อาจารย์สมโภชน์จะจากไปแล้ว แต่สร้างสรรค์ผลงานศิลปะฝากไว้บนแผ่นดินมากมาย ภาพเขียนที่จัดแสดงในนิทรรศการครั้งนี้ เป็นสมบัติของครอบครัวอุปอินทร์ โดยอาจารย์ลาวัณย์ อุปอินทร์ ศิลปินแห่งชาติ สาขาทัศนศิลป์ ปี 2559 ผู้เป็นภริยา ใช้เวลานับเดือนเลือกเฟ้นภาพเขียนด้วยตนเอง

       อาจารย์ลาวัณย์กล่าวว่า อาจารย์สมโภชน์เขียนภาพวาดหลายเรื่องหลายประเด็นในแนวคิวบิสม์  สะท้อนสังคมบ้าง สะท้อนการเมืองบ้าง คอลเลคชั่น La Riviere นี้เป็นส่วนหนึ่งที่ อ.สมโภชน์สร้างสรรค์ขึ้น คนเราบางทีทำอะไรซ้ำๆ ก็เบื่อ ศิลปินเลยเปลี่ยนเรื่อง ในมุมมองตน อ.สมโภชน์น่าจะอยากทำอะไรที่แปลกใหม่บ้าง อย่างภาพเขียนสีน้ำมันชื่อ ‘THE GLORY  OF ASIA’ ศิลปินเขียนรูปพระจันทร์ แสงจันทร์สะท้อนบนความพลิ้วของน้ำ เป็นสัญลักษณ์โดดเด่นของ อ.สมโภชน์ มีความพลิ้วไหวในตัว หรือภาพชายหญิงสองคนว่ายน้ำ ชื่อ ’TITLE UNKNOW’ สื่อมนุษย์กับธรรมชาติพึ่งพากัน อีกภาพเขียนคนแจวเรือประทุน เห็นแล้วจะต้องคิดภายในประทุนอาจมีเรื่องลึกลับซ่อนอยู่ ส่วนภาพที่ตนชอบมากที่สุด ชื่อ ’FISHING 1962’ เป็นเด็กผู้หญิงนั่งตกปลา และปลากำลังจะกินเหยื่อ ศิลปะคิวบิสม์ไม่ใช่นามธรรม ศิลปินใช้โครงสร้างเรขาคณิตสร้างสรรค์งาน แต่ในภาพยังคงมีเนื้อหาเรื่องราวอยู่ เช่น มีภาพคน ภาพเรือ เป็นต้น   

ภาพเขียนชื่อ ‘THE GLORY OF ASIA’ จันทร์สะท้อนน้ำสุดพลิ้วไหว

       “ภาพเขียนแม่น้ำของ อ.สมโภชน์ ส่วนใหญ่ไม่เคยจัดแสดงที่ไหนมาก่อน ทั้งยังเป็นนิทรรศการแรกเปิดตัวห้องแสดงศิลปะของท่ามหาราช เลือกมา 11 ชิ้น มีแนวคิดน้ำสำคัญที่สุดในชีวิตมนุษย์ ศิลปินเขียนให้รู้สึกมีชีวิตและเคลื่อนที่ตลอดเวลา ในจำนวนนี้มีผลงานภาพพิมพ์แกะไม้ 1 ชิ้น แสดงวิถีแม่ค้าพายเรือขายของในอดีต งานภาพพิมพ์ของ อ.สมโภชน์ มีเพียงแค่ 3 ชิ้น แต่นำมาแสดง 1 ภาพ เป็นงานตั้งแต่สมัยเป็นนักศึกษามหาวิทยาลัยศิลปากร นอกจากนี้ วันที่ 16 มิ.ย. จะมีภาพ ’ความฝันของสมเด็จพระบรมราชินีนาถ’ มาติดตั้งเพิ่ม ขณะนี้ช่างชาวฝรั่งเศสกำลังซ่อมแซมเพื่อให้สมบูรณ์“ อาจารย์ลาวัณย์ชวนมาชมนิทรรศการ

ผลงานศิลปะแนวคิวบิสม์ชวนค้นหา

     สำหรับ อ.สมโภชน์ อุปอินทร์ ผลงานอาจเป็นที่รู้จักไม่มากนัก แต่อาจารย์ลาวัณย์บอกว่า ผลงานแนวคิวบิสม์เป็นที่พอพระราชหฤทัยในหลวงรัชกาลที่ 9 เสด็จฯ ทอดพระเนตรเป็นการส่วนพระองค์ในปี 2514 แม้ อ.สมโภชน์จะเลือกเรียนประติมากรรม ที่คณะจิตรกรรมประติมากรรม ม.ศิลปากร แต่เมื่อเรียนจบแล้ว ส่วนใหญ่ทำงานจิตรกรรม ขึ้นชื่อเป็นผู้นำคิวบิสม์เมืองไทย และส่งงานแสดงในงานศิลปกรรมแห่งชาติทุกปี ได้เหรียญเงินและเหรียญทองแดงหลายรางวัล นับแต่ อ.ศิลป์ พีระศรี ก่อตั้งมา ในหลวง ร.9 เสด็จฯ ทรงเป็นประธานเปิดการแสดงที่โรงละครแห่งชาติ อ.ศิลป์ได้บอกว่า ในหลวงโปรดรูปเขียนของนาย

        “ในหลวงโปรดงานสมโภชน์มาก สมัยนั้นดิฉันเคยถวายงานในราชสำนัก มีการจองภาพในนามจิตรลดาถึง 2 รูป รู้ทันทีว่าพระองค์ท่านทรงซื้อ เป็นภาพแนวคิวบิสม์ ตรัสผ่าน อ.ศิลป์ว่า คนนี้จะประสบความสำเร็จอย่างดีแน่นอนทีเดียว เมื่อ อ.ศิลป์เสีย ต่อมา อ.เขียน ยิ้มศิริ เป็นคณบดี อ.ชะลูด นิ่มเสมอ เป็นคณบดี ก็ได้รับการบอกกล่าวเช่นเดียวกัน อ.สมโภชน์ปลื้มปีติ นำมาซึ่งความตั้งใจจะแสดงงานให้ทอดพระเนตร ใช้เวลาเตรียมงาน 3 ปี รวบรวมภาพเขียน ประติมากรรม ภาพพิมพ์ 225 ชิ้น แสดงหอสมุดแห่งชาติ ท่าวาสุกรี วันนั้นเสด็จฯ   เป็นการส่วนพระองค์ทอดพระเนตรภาพนาน 3 ชั่วโมง ตนเฝ้าฯ รับเสด็จ และขอพระบรมราชานุญาตฉายพระรูปด้วยตนเอง“ อาจารย์ลาวัณย์ย้อนความทรงจำร่วมเหตุการณ์ครั้งสำคัญ

ชมคอลเลคชั่น ’แม่น้ำ’ ของ อ.สมโภชน์ ที่ท่ามหาราช

       สำหรับการแสดงผลงานในต่างประเทศ อ.สมโภชน์ แสดงงานศิลปะที่โดดเด่นจนมีชื่อเสียงเป็นที่ยอมรับ ทั้งเวียดนาม สหรัฐ บราซิล ฝรั่งเศส  ญี่ปุ่น จีน แม้ขณะล้มป่วยลงทาง Singapore National Gallery ได้ติดต่อขอซื้อรูป Politician ศิลปินแห่งชาติบอกว่า รูปนี้ราคาประเมิน 10 ล้าน แต่แกลลอรีมีงบเพียง 6 ล้าน จึงไม่ได้ขาย อันที่จริงไม่อยากให้รูปนั้นออกไปนอกประเทศด้วย  อยากให้อยู่ในเมืองไทย เป็นงานแนวคิวบิสม์ รูปคนกลับหัวกลับหางแทนนักการเมืองสุดกะล่อน ปีหน้าครบรอบ 84 ปี อ.สมโภชน์ จะจัดนิทรรศการใหญ่อีกครั้ง เมื่อศิลปินตายไปแล้ว กลัวคนจะลืม ได้เห็นผลงานจะจำได้ในฐานะ Master Of Cubism

สุลักษณ์ ศิวลักษณ์ และหงษ์จร เสน่ห์งามเจริญ ร่วมชมนิทรรศการ

       นิทรรศการ La Riviere ที่ท่ามหาราช จัดแสดงตั้งแต่วันนี้ถึงวันที่ 30 มิ.ย.ศกนี้ เวลา 10.30-17.00 น. แวะไปชมผลงานสร้างสรรค์ศิลปินระดับตำนานกันได้