ภาพ : นาฟทาลี เบนเนตต์ (Naftali Bennett) เครดิตภาพ : https://twitter.com/naftalibennett/status/1374340151485284358/photo/1

-----------------------------------------------------------------------------------

             บทความนี้นำเสนอการก้าวขึ้นมาของนาฟทาลี เบนเนตต์ และส่วนที่สัมพันธ์กับการขยายอาณาเขตโดยสังเขปดังนี้

            นาฟทาลี เบนเนตต์ (Naftali Bennett) กล่าวเมื่อตุลาคม 2014 ว่า นโยบายของตนจะเป็นพวกสายเหยี่ยวยิ่งกว่ารัฐบาลเนทันยาฮูที่เป็นรัฐบาลร่วมขวากลาง (right-and-centre coalition) หลักคิดของเบนเนตต์สอดคล้องกับลัทธิไซออนิสต์ (Zionism) ตีความแนวทางนี้อย่างเคร่งครัด

ปาเลสไตน์คือพื้นที่ของอิสราเอลแบ่งใครไม่ได้:

            หลักคิดของไซออนิสต์คือ เขต Judea (พื้นที่อิสราเอลในขณะนี้) กับ Samaria (เวสต์แบงก์) เป็นของอิสราเอลตามประวัติศาสตร์แต่ดั้งเดิม ดังนั้นพื้นที่ทั้ง 2 ส่วนจะต้องเป็นของอิสราเอลวันยังค่ำ จึงชอบธรรมที่จะผนวกเวสต์แบงก์เป็นส่วนหนึ่งของประเทศอิสราเอล ผู้อยู่อาศัยส่วนใหญ่ต้องเป็นชาวยิว

            เบนเนตต์มองว่า ฉนวนกาซาตอนนี้เสมือนเป็นรัฐปาเลสไตน์อยู่แล้ว เสนอให้ชาวอาหรับในเวสต์แบงก์สามารถเลือกที่จะไปอยู่ที่นั่นหากต้องการอยู่ในพื้นที่ของตัวเองจริงๆ ทั้งนี้อิสราเอลยังถือสิทธิ์คุมน่านน้ำทั้งหมดเพราะฮามาสเป็นองค์กรก่อการร้าย

            หลายปีที่ผ่านมาพรรคการเมืองที่สนับสนุนลัทธิไซออนิสต์จะถือผลการเลือกตั้งเป็นหลักฐานชี้ว่าประชาชนส่วนใหญ่สนับสนุนแนวทางของตน เมื่อตีความตามหลักประชาธิปไตย พลเมืองอิสราเอลส่วนใหญ่ยังเห็นด้วยกับการขยายดินแดน แต่ไม่ถูกต้องถ้าจะเหมารวมว่าทุกคนเห็นด้วย ประชาชนกับนักการเมืองที่เห็นต่างก็มี

            เมื่อแนวคิดของลัทธิไซออนิสต์ อิสราเอลต้องไม่แบ่งดินแดนกับใคร จึงไม่สนับสนุนนโยบายทวิรัฐ (Two-State Solution) จริงๆ

            ตุลาคม 2014 นาฟทาลี เบนเนตต์ ขณะดำรงตำแหน่ง รมต.เศรษฐกิจ กล่าวว่า “แนวคิดตั้งรัฐปาเลสไตน์ในดินแดนอิสราเอลเป็นเรื่องที่เป็นไปไม่ได้” (a dead end) อ้างว่ากลุ่มฮามาสเป็นปฏิปักษ์ต่ออิสราเอล ยิงจรวดใส่อยู่เสมอ เมื่อมองในแง่ความมั่นคงปลอดภัยแล้วอิสราเอลไม่อาจปล่อยให้เป็นเช่นนี้ ต้องหาทางแก้ไขจนได้ความปลอดภัยถาวร เป็นเหตุผลว่าการมีรัฐปาเลสไตน์ที่อยู่ชิดติดกับอิสราเอลนั้นไม่เหมาะสม (inapplicable)

            ตลอดหลายสิบปีที่ผ่านมาอิสราเอลค่อยๆ รุกล้ำกินดินแดนปาเลสไตน์ เพิ่มเติมสิ่งปลูกสร้างอย่างต่อเนื่อง นับวันแผ่นดินที่ชาวปาเลสไตน์อยู่อาศัยค่อยๆ หดหาย พร้อมกับความเป็นยิวที่ปรากฏให้เห็นมากขึ้นทุกที แม้นานาชาติจะประณามแต่ไม่มีผลจริงจัง

            ต้นเดือนมีนาคม 2020 เบนเนตต์กล่าวว่า ผลการเลือกตั้งบ่งบอกว่าประชาชนต้องการให้นายกรัฐมนตรี เบนจามิน เนทันยาฮู (Benjamin Netanyahu) ผนวกเวสต์แบงก์ให้เป็นส่วนหนึ่งของอิสราเอลตามคำมั่นสัญญา “วันนี้ด้วยความเชื่อจากพระเจ้า อธิปไตยของรัฐบาลอิสราเอล [เหนือเขตเวสต์แบงก์] เกิดขึ้นแล้ว” แนวคิดล่าสุดคือ พื้นที่ใดที่อิสราเอลยึดครองโดยสมบูรณ์ให้ผนวกเป็นของอิสราเอล ส่วนพื้นที่ๆ ชาวปาเลสไตน์ยังอาศัยอยู่นั้นต้องอยู่ใต้อำนาจอิสราเอล จำกัดอำนาจของฝ่ายบริหารปาเลสไตน์

            เมื่อพิจารณาประวัติศาสตร์ย้อนหลังหลายสิบปีพบว่า การเจรจาซึ่งเป็นกระบวนการสร้างสันติภาพอาจเป็นเครื่องมือ “ขยายเวลา” ให้อิสราเอลค่อยๆ กลืนกินปาเลสไตน์ ตามยุทธศาสตร์รุกทีละคืบกินทีละคำ นับเป็นความสำเร็จของพวกไซออนิสต์

ว่าที่นายกฯ ในวันข้างหน้า:

            นาฟทาลี เบนเนตต์ เริ่มเข้าสู่วงการเมืองเมื่อปี 2006 หลังสงครามเลบานอน (Lebanon War) อยู่ในสังกัดของเนทันยาฮู เป็นทีมงานของท่าน ต่อมาปี 2012 ลาออกจากพรรคลิคุด (Likud) ไปอยู่พรรค Jewish Home และได้เป็นผู้นำพรรคนี้ ปี 2013 พรรค Jewish Home ร่วมรัฐบาลเนทันยาฮู เบนเนตต์ดำรงตำแหน่ง รมต.เศรษฐกิจ

            ในช่วงนี้เองกระแสข่าวรัฐมนตรีท่านนี้จะเป็นนายกฯ ในอนาคตดังขึ้นทุกที

            เบนเนตต์เป็นนักการเมืองที่พยายามไต่เต้าความก้าวหน้าทางการเมืองด้วยหลายวิธี ยกตัวอย่าง พฤศจิกายน 2018 พรรค Jewish Home ของเบนเนตต์ประกาศจะถอนตัวออกจากพรรคร่วมรัฐบาลเนทันยาฮู หากหัวหน้าพรรคตนไม่ได้ตำแหน่งรัฐมนตรีกลาโหม สะเทือนเสถียรภาพรัฐบาลกับความต้องการของลูกพรรคส่วนใหญ่ที่อยากอยู่ร่วมรัฐบาลต่อ เป็นผลให้เบนเนตต์ลาออกและไปตั้งพรรคใหม่ New Right Party (HaYamin HeHadash) เมื่อปลายปี 2018

            พรรค New Right พยายามจับมือกับพรรคฝ่ายขวาอื่นๆ เกิด Yamina alliance สนับสนุนรัฐบาลเนทันยาฮู ปี 2019 เบนเนตต์ได้รับตำแหน่ง รมต.กลาโหมสมความตั้งใจ

            แต่นับจากปี 2020 เป็นต้นมา เบนเนตต์หันมาต่อต้านเนทันยาฮู (ทั้งๆ ที่ยึดแนวทางไซออนิสต์เหมือนกัน) เป็นที่มาของความพยายามจัดตั้งรัฐบาลเบนเนตต์ครั้งล่าสุดนี้ (มิถุนายน 2021)

            อาจสรุปสั้นๆ ว่า การที่เนทันยาฮูไม่สามารถตั้งรัฐบาลได้อีกครั้ง (หลังเป็นนายกฯ 12 ปี) มาจากเบนเนตต์ที่พลิกไปรวมกับพวกฝ่ายค้าน ได้แนวร่วมที่มาจากทุกสาย ทั้งพรรคขวาจัดของเบนเนตต์ พวกสายกลางและพวกซ้าย (รวมพรรคมุสลิมอาหรับ) ที่เป็นฝ่ายค้านเดิม หรือขั้วที่อยู่ตรงข้ามเนทันยาฮู

            อิสราเอลปกครองด้วยระบอบประชาธิปไตย มีการเลือกตั้งอยู่เสมอ (ระยะหลังมักเลือกตั้งบ่อยครั้งเพราะรัฐบาลอยู่ไม่ครบเทอม) พรรคที่ได้รับคะแนนสูงสุดคือพรรคลิคุด ซึ่งในระยะหลังมีที่นั่งในสภา Knesset ราว 30-40 ที่นั่ง จากทั้งหมด 120 ที่นั่ง เป็นที่มาของรัฐบาลผสมหลายพรรค ต้องดึงพรรคเล็กพรรคน้อยร่วมรัฐบาล นโยบายสำคัญของรัฐบาลจึงมาจากการตัดสินใจชี้ขาดของพรรคร่วม ไม่ได้มาจากพรรคใดพรรคหนึ่ง การที่เนทันยาฮูยังไม่สามารถตั้งรัฐบาลครั้งล่าสุดก็เพราะขาดไม่กี่เสียงของเบนเนตต์ที่หันไปรวมตัวกับขั้วฝ่ายค้าน

            ข้อมูลล่าสุด พรรคร่วมของเบนเนตต์ประกอบด้วย 8 พรรค พรรคที่มีผู้แทนมากที่สุดคือ Yesh Atid ได้ 17 ที่นั่ง ที่เหลือได้ไม่ถึง 10 ต่ำสุดคือ 4 รวมทั้งสิ้นมีที่นั่งในสภาเพียง 61 ที่นั่ง

            ความที่ประกอบด้วยพรรคเล็กพรรคน้อย หลากหลายแนวทางและได้เสียงข้างมากแบบฉิวเฉียด น่าจะเป็นเหตุให้รัฐบาลเบนเนตต์ไม่สามารถดำเนินนโยบายตามแนวทางของตนอย่างเต็มที่ ต้องยืดหยุ่นผสานทุกพรรคเข้าด้วยกัน การยืดหยุ่นไม่ถือว่าผิดกติกาและเป็นแนวทางที่เหมาะสมตามระบอบประชาธิปไตย ที่ต้องผสานความคิด ความต้องการของพรรคร่วมเข้าด้วยกัน (การยืดหยุ่นไม่ผิดหลักประชาธิปไตย การไม่ยืดหยุ่นต่างหากที่เป็นเผด็จการ)

            อาจตีความว่า เพราะความยืดหยุ่นนี่แหละที่ช่วยเบนเนตต์ไซออนิสต์ขวาจัดล้มเนทันยาฮูนายกฯ 12 ปี แม้มีกระแสข่าวว่าเนทันยาฮูเสนอตำแหน่งนายกรัฐมนตรีแก่เบนเนตต์ด้วยก็ตาม เป็นอีกครั้งที่การเมืองอิสราเอลเหมือนการเมืองหลายประเทศที่ทุกพรรคทุกขั้วสามารถรวมตัว ผสมผสานอุดมการณ์ที่แตกต่างกัน ทั้งๆ ที่เบนเนตต์เคยพูดว่าจะไม่ร่วมรัฐบาลกับพวกฝ่ายซ้าย พรรคของพวกมุสลิมอาหรับ (พรรค United Arab List) แต่ตอนนี้กลับลำคำพูดตัวเอง อาจผิดต่อประชาชนที่ลงคะแนนให้ ผลการเลือกตั้งที่ชี้ว่าคนอิสราเอลส่วนใหญ่ต้องการรัฐบาลฝ่ายขวามากกว่า

            สำหรับเบนเนตต์ในวัย 49 ปี หากได้นั่งตำแหน่งนายกฯ จะเป็นความก้าวหน้าความสำเร็จทางการเมืองครั้งใหญ่ เป็นโอกาสสร้างผลงาน ขยายอิทธิพลอำนาจทางการเมือง ดึงพวกไซออนิสต์ให้มาอยู่กับตนให้มากที่สุด ได้เป็นผู้นำฝ่ายขวาแทนเนทันยาฮูอย่างสมภาคภูมิ เมื่อผู้นำคนเก่าสะสมเรื่องอื้อฉาวเต็มตัวถึงคราวร่วงโรย ได้เวลาจากไป ย่อมเป็นโอกาสแก่ผู้นำคนใหม่ที่เป็นดาวรุ่งสดใหม่ เป็นวัฏจักรการเมืองอย่างหนึ่ง

            ส่วนเรื่องปาเลสไตน์ การขยายอาณาเขตเป็นประเด็นน่าติดตาม รัฐบาลใหม่ที่ส่วนหนึ่งคือฝ่ายค้านเดิมจะคืนดินแดนให้หรือไม่ หรือเป็นอีกวาระที่กระบวนการเจรจาสันติภาพเป็นเครื่องมือ “ขยายเวลา” ให้อิสราเอลค่อยๆ กลืนกินปาเลสไตน์ต่อไปหรือไม่ เสียงข้างน้อยไม่อาจทานกระแสความต้องการของเสียงข้างมาก.

--------------------

--------------------