บอร์ดติดตามโบราณวัตถุฯเห็นชอบแนวทางรับมอบคืน“ทับหลังปราสาทหนองหงส์-ทับหลังปราสาทเขาโล้น” เชิญนายกฯ เป็นประธานเดือนพ.ค.นี้ ก่อนนำจัดแสดงพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร เผยสหรัฐส่งคืนโบราณวัตถุเพิ่มอีก 13 รายการมาถึงไทย พร้อมสองทับหลัง รวม 15 รายการ จ่อทวงคืนอีก3 รายการ อยู่ที่อเมริกาและอังกฤษ

20 เม.ย.64 - ที่ห้องประชุม 1 ชั้น 8 กระทรวงวัฒนธรรม นายอิทธิพล คุณปลื้ม รัฐมนตรีว่าการกระทรวงวัฒนธรรม (รมว.วธ.) และประธานกรรมการติดตามโบราณวัตถุของประเทศไทยในต่างประเทศกลับคืนสู่ประเทศไทยกล่าวหลังประชุมคณะกรรมการฯ ครั้งที่ 1/2564 ซึ่งเป็นการประชุมผ่านระบบทางไกลว่า ที่ประชุมมีมติเห็นชอบแนวทางดำเนินการขนส่ง ค่าใช้จ่ายขนส่งและการรับมอบโบราณวัตถุชิ้นสำคัญ 2 รายการกลับคืนสู่ประเทศไทยคือ ทับหลังปราสาทหนองหงส์ จ.บุรีรัมย์ และทับหลังปราสาทเขาโล้น จ.สระแก้ว ที่จัดแสดงอยู่ที่เอเชี่ยน อาร์ท มิวเซียม นครซานฟรานซิสโก สหรัฐอเมริกา

นายอิทธิพล กล่าวว่า ขณะนี้ทับหลังทั้ง 2 รายการ อยู่ในกระบวนการส่งคืนให้แก่ประเทศไทย รัฐบาลกลางสหรัฐโดยกระทรวงยุติธรรม สหรัฐอเมริกา จะส่งมอบทับหลังทั้ง 2 รายการให้แก่รัฐบาลไทยโดยผ่านสถานกงสุลใหญ่ไทย ณ นครลอสแอนเจลิสและใช้วิธีขนส่งทางอากาศมายังไทย  และจะมีพิธีรับมอบอย่างเป็นทางการ ซึ่งกระทรวงวัฒนธรรม(วธ.)จะเชิญพลเอกประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี เป็นประธานพิธีรับมอบในเดือนพฤษภาคมนี้ ณ ศาลาสำราญมุขมาตย์ พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร และจะนำทับหลังทั้ง 2 รายการมาจัดแสดงเดือนพฤษภาคมถึงกรกฎาคมนี้ ณ พระที่นั่งอิศราวินิจฉัย พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร เพื่อให้นักเรียน นักศึกษาและประชาชนได้มีโอกาสชมและศึกษาหาความรู้ หลังจากนั้นจะพิจารณาเรื่องสถานที่จัดเก็บรักษาอีกครั้ง

รมว.วธ. กล่าวอีกว่า การที่ประเทศไทยได้รับมอบคืนโบราณวัตถุทั้ง 2 รายการ นับเป็นความสำเร็จครั้งสำคัญ ซึ่งเกิดขึ้นจากการที่นายกรัฐมนตรีได้แต่งตั้งคณะกรรมการติดตามโบราณวัตถุฯขึ้นและมีการดำเนินงานแบบบูรณาการระดับชาตินับตั้งแต่ปี 2560 ซึ่งรัฐบาลและวธ.ขอขอบคุณคณะกรรมการติดตามโบราณวัตถุฯ รวมถึงทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้องทั้งในประเทศและต่างประเทศที่ร่วมกันดำเนินการในเรื่องนี้จนประสบผลสำเร็จและเกิดจากความสัมพันธ์ที่ดีระหว่างไทยกับสหรัฐอเมริกา

นอกจากนี้ ที่ประชุมได้รับรายงานจากกรมศิลปากรว่า หน่วยงานAntiquities Trafficking Unit(ATU) สำนักงานอัยการนิวยอร์ก สหรัฐอเมริกาได้สอบสวนโบราณวัตถุที่ลักลอบเข้าประเทศและยึดไว้กว่า 1,000 รายการและมีความประสงค์จะส่งคืนโบราณวัตถุที่พิสูจน์แล้วว่ามีแหล่งกำเนิดในประเทศไทยและถูกลักลอบนำออกจากไทย 13 รายการ ประกอบด้วยพระพุทธรูปและเทวรูปโบราณ ซึ่งกรมศิลปากรมอบอำนาจให้สถานกงสุลใหญ่ ณ นครนิวยอร์ก เป็นผู้แทนรับมอบในวันที่ 22 เมษายนนี้และจะส่งโบราณวัตถุทั้ง 13 รายการคืนสู่ประเทศไทยพร้อมกับทับหลังทั้ง 2 รายการ ซึ่งมีค่าใช้จ่ายในการขนส่งเพื่อนำโบราณวัตถุทั้ง 15 รายการ กลับคืนสู่ไทยรวมประมาณ 9 แสนบาท อย่างไรก็ตาม กรมศิลปากรมีความพร้อมด้านงบประมาณอยู่แล้ว แต่หากภาคเอกชนจะร่วมสนับสนุนงบประมาณดังกล่าวก็ยินดีโดยแจ้งมายังกรมศิลาปากรเพื่อร่วมกันอนุรักษ์มรดกศิลปวัฒนธรรมของชาติ

นายอิทธิพล กล่าวต่อไปว่า ที่ประชุมรับทราบข้อสั่งการนายกรัฐมนตรีที่ให้วธ.และกรมประชาสัมพันธ์เผยแพร่ประชาสัมพันธ์ความสำเร็จที่ไทยได้รับคืนทับหลังทั้ง 2 หลัง รวมทั้งให้วธ.จัดทำวีดิทัศน์ผลการดำเนินงานติดตามทับหลังและโบราณวัตถุอื่นๆในช่วงปี2557-2563  เพื่อประชาสัมพันธ์ผลการดำเนินงานและสร้างความตระหนักรู้เพื่อให้คนไทยเห็นความสำคัญในการอนุรักษ์มรดกทางศิลปวัฒนธรรมของไทย ขณะนี้กรมศิลปากรอยู่ระหว่างจัดทำวิดีทัศน์

นอกจากนี้ ที่ประชุมได้ให้กระทรวงการต่างประเทศประสานงานกับสำนักงานสืบสวนความมั่นคงแห่งมาตุภูมิ สหรัฐอเมริกาศึกษาแนวทางการจัดทำข้อตกลงทวิภาคีความร่วมมืออนุรักษ์และคุ้มครองโบราณวัตถุ ศิลปวัตถุระหว่างไทยกับสหรัฐอเมริกาเพื่อให้เป็นไปอย่างมีระบบและเป็นขั้นตอนแบบรัฐต่อรัฐ นอกจากนี้ ที่ประชุมเห็นชอบให้ติดตามโบราณวัตถุเพิ่มเติม 1 รายการซึ่งมีหลักฐานทั้งถ่ายภาพและเอกสารยืนยันว่ามีแหล่งกำเนิดในไทยและถูกนำออกจากไทยโดยไม่ได้รับอนุญาต หลังจากพ.ร.บ.โบราณสถาน โบราณวัตถุ ศิลปวัตถุและพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พ.ศ.2504 ประกาศใช้ ได้แก่พระพุทธรูปประทับเหนือพนัสบดีจากเมืองโบราณซับจำปา จ.ลพบุรี 1 รายการ ปัจจุบันอยู่ที่สถาบันเอเชียโซไซตี้ สหรัฐอเมริกา ซึ่งที่ประชุมได้ให้กระทรวงการต่างประเทศประสานงานกับหน่วยงานต่างๆที่เกี่ยวข้องทั้งในสหรัฐอเมริกาเพื่อยื่นเอกสารที่คณะอนุกรรมการด้านวิชาการฯจัดทำขึ้นเพื่อขอคืนโบราณวัตถุกลับสู่ไทย