อดีตรองนายกฯ ออกโรงต้านทูตสหรัฐคนใหม่ แนะรัฐบาลไทยประท้วงเปลี่ยนตัว

26 ก.ค.2565 - นายปองพล อดิเรกสาร อดีตรองนายกรัฐมนตรี โพสต์ข้อความในเฟซบุ๊กว่า "ผมมีความเห็นว่ารัฐบาลไทยควรประท้วงรัฐบาลสหรัฐฯที่จะแต่งตั้งบุคคลซึ่งแสดงทัศนคติที่ไม่เหมาะสมและแทรกแซงกิจการของประเทศไทยมาเป็นเอกอัครราชทูตประจำประเทศไทย ขอแนะนำให้เปลี่ยนตัวเพื่อรักษาความสัมพันธ์ฉันมิตรต่อไป

ผมขอยกเหตุการณ์ในประวัติศาสต์กรณีสหรัฐฯส่งนาวิกโยธินจากโอกินาวามายังฐานทัพอู่ตะเภาเพื่อช่วงชิงเรือและลูกเรือมายาเกซของสหรัฐฯที่ถูกเขมรแดงยึดใกล้ชายฝั่งกัมพูชาขณะบรรทุกสินค้าและเวชภัณฑ์มายังท่าเรือสัตหีบในเดือนพ.ค. 2518 โดยไม่แจ้งให้รัฐบาลไทยทราบล่วงหน้า การปฏิบัติการในการนี้ไม่เป็นผลสำเร็จ เจ้าหน้าที่สหรัฐฯเสียชีวิตไป 41 คน และสูญหายไปจำนวนหนึ่ง รัฐบาลไทยเห็นว่าเป็นการไม่ถูกต้องที่สหรัฐฯ ได้ใช้ดินแดนไทยเพื่อดำเนินการดังกล่าว และจากการตั้งข้อสังเกต สหรัฐฯ ก็ยอมรับว่าใช้ฐานทัพไทยจริง และอ้างว่าได้รับความเห็นชอบจากกองบัญชาการทหารสูงสุดของไทยแล้ว

นายกรัฐมนตรี ม.ร.ว. คึกฤทธิ์ จึงได้เชิญอุปทูตสหรัฐฯ มาพบเพื่อมอบบันทึกช่วยจำประท้วงอย่างเป็นทางการต่อการกระทำของรัฐบาลสหรัฐฯ และเรียกร้องให้สหรัฐฯ ถอนกำลังดังกล่าวออกไปทันที

ต่อมา พลตรีชาติชาย รัฐมนตรีว่าการต่างประเทศ ได้เชิญอุปทูตสหรัฐฯ มาพบเพื่อแจ้งเป็นทางการว่า โดยที่มีการละเมิดบูรณภาพแห่งดินแดนไทย รัฐบาลไทยจะทบทวนความร่วมมือและข้อผูกพันระหว่างไทยกับสหรัฐฯ ทั้งหมด จนกว่าจะมีการถอนทหารสหรัฐฯ ออกจากประเทศไทยอย่างสมบูรณ์ในเดือนพฤษภาคม พ.ศ. 2519 และในวันเดียวกันนั้น ก็ได้มีคำสั่งให้เอกอัครราชทูตไทย ณ กรุงวอชิงตัน เดินทางกลับกรุงเทพฯ เพื่อร่วมในการทบทวนความสัมพันธ์ระหว่างไทยกับสหรัฐ (วิธีการเรียกทูตกลับโดยไม่กำหนดระยะเวลา เป็นวิธีการทางการทูตในการแสดงความไ่ม่พอใจ)

เอกอัครราชทูตไทยเดินทางออกจากกรุงวอชิงตันในวันที่ 19 พฤษภาคม และกลับถึงกรุงเทพฯ เมื่อวันที่ 22 พฤษภาคม พ.ศ. 2518 ต่อมาประธานาธิบดีเจอรัล ฟอร์ด ของสหรัฐอเมริกา รายงานต่อรัฐสภา ชี้แจงถึงความจำเป็นที่สหรัฐฯ ต้องดำเนินการโดยฉับพลันและเข้าใจถึงปัญหาที่สร้างให้แก่รัฐบาลไทย สหรัฐฯ และย้ำว่ายังคงมีนโยบายที่จะเคารพต่ออธิปไตยและเอกราชของไทย รวมทั้งให้คำมั่นว่าเหตุการณ์ทำนองนี้จะไม่เกิดขึ้นอีก ซึ่งในเรื่องนี้นายกรัฐมนตรี ม.ร.ว. คึกฤทธิ์ ได้ให้สัมภาษณ์แสดงความพอใจต่อการแถลงของประธานาธิบดี ฟอร์ด

กรณีมายาเกซแสดงให้เห็นชัดถึงความเคารพต่อหลักการ ความเชื่อมั่นในจุดยืน และวิจารณญาณของนายกรัฐมนตรี ม.ร.ว. คึกฤทธิ์ ปราโมช ในอันที่จะรักษาไว้ซึ่งอธิปไตยและบูรณภาพแห่งดินแดนไทย นอกเหนือไปจากนี้ ยังแสดงความเข้มแข็งและความเด็ดเดี่ยวที่จะยืนหยัดต่อสู้มิตรประเทศมหาอำนาจ เพื่อรักษาความถูกต้องชอบธรรมอันเป็นการแสดงให้เป็นที่ประจักษ์ถึงความเป็นตัวของตัวเองของนายกรัฐมนตรีไทยด้วย (อ้างถึง: ปาฐกถาพิเศษ โดย นายอานันท์ ปันยารชน วันที่ 20 เมษายน 2554 ณ สถาบันคึกฤทธิ์ กรุงเทพฯ)"

สำหรับ ว่าที่เอกอัครราชทูตสหรัฐประจำประเทศไทยคนใหม่ คือ นายโรเบิร์ต โกเด็ก ที่ ประธานาธิบดีโจ ไบเดน ผู้นำสหรัฐ ได้เสนอชื่อเขาให้ดำรงตำแหน่งดังกล่าว

ทั้งนี้ ตำแหน่งเอกอัครราชทูตสหรัฐประจำประเทศไทยว่างเว้นลงนับตั้งแต่นายไมเคิล ดีซอมบรี เอกอัครราชทูตคนเก่าพ้นวาระไปเมื่อเดือนมกราคมปีที่แล้ว โดยปัจจุบันมีนายไมเคิล ฮีธ อุปทูตสหรัฐเป็นผู้รักษาการ

สำหรับเอกอัครราชทูตคนใหม่ที่จะมารับตำแหน่งนั้นต้องรอให้มีการลงมติรับรองอย่างเป็นทางการจากวุฒิสภาสหรัฐเสียก่อน.