โฆษกศาลฯ ชูจุดเด่นคดีซื้อขายออนไลน์ 'ไม่ยุ่งยาก-ฟ้องได้ 24 ชม.'

8 ม.ค.2565 - นายสรวิศ ลิมปรังษี โฆษกศาลยุติธรรม ได้ชี้แจงกรณีที่ นายจีระพัฒน์ พันธุ์ทวี เลขาธิการสำนักงานศาลยุติธรรม ได้ออกประกาศสำนักงานศาลยุติธรรม เรื่อง หลักเกณฑ์วิธีการและเงื่อนไขเกี่ยวกับการใช้วิธีพิจารณาคดีทางอิเล็กทรอนิกส์ในคดีซื้อขายออนไลน์ว่า คดีซื้อขายออนไลน์ซึ่งเป็นที่นิยมกันมากอย่างยิ่งในช่วงการระบาดของไวรัสโควิด-19 นี้ แต่ผู้บริโภคประสบปัญหาว่าสั่งซื้อแล้วสินค้าชำรุด ไม่เป็นไปตามที่โฆษณา สั่งซื้อแล้วไม่ได้สินค้า หรือถูกหลอกลวง ซึ่งตามปกติแล้วผู้เสียหายหรือผู้บริโภคสามารถนำคดีมายื่นฟ้องศาลเพื่อให้มีการชดใช้ได้ แต่ในการยื่นฟ้องคดีแพ่งนั้นตามปกติก็จะต้องยื่นฟ้องต่อศาลในภูมิลำเนาของผู้ขายที่จะเป็นจำเลยหรือที่มูลคดีเกิด ทำให้เกิดปัญหาที่ว่าคดีซื้อขายออนไลน์ส่วนใหญ่จะเป็นเงินจำนวนเล็กน้อยหลักร้อยหลักพันบาท อาจไม่คุ้มที่จะไปยื่นฟ้องศาล น.ส.ปิยะกุล บุญเพิ่ม ประธานศาลฎีกาได้ตระหนักถึงว่านับวันในสังคมมีปัญหาเหล่านี้มากขึ้นแต่คดีเหล่านี้มาไม่ถึงศาล เนื่องจากความคุ้มที่จะต้องเสียเวลา หรือค่าใช้จ่ายในการดำเนินคดี ทำให้ปัญหาที่มีอยู่ ไม่ได้รับการแก้ไข

เพราะมีความยุ่งยากในขั้นตอนการดำเนินคดีทำให้คดีมาไม่ถึงศาล แต่หากปล่อยปัญหานี้ต่อไปก็จะกระทบไปถึงความน่าเชื่อถือของระบบการซื้อขายออนไลน์ในประเทศเรา ผู้บริโภคที่ซื้อของทางออนไลน์มีโอกาสที่จะถูกหลอก โดยที่ไม่ได้รับการแก้ไขเยียวยา และผู้ขายที่ก่อให้เกิดปัญหาจะยังคงไปสร้างความเดือดร้อนให้แก่ผู้บริโภครายอื่นได้อีก เนื่องจากทำไปแล้วไม่ต้องรับผิดชอบใด ๆ ต่อความเสียหายที่ตนก่อขึ้น

ประธานศาลฎีกา ซึ่งมีแนวคิดในการบริหารงานศาลยุติธรรมภายใต้สโลแกน "ความยุติธรรมที่เข้าถึงง่าย" จึงตั้งโจทย์ว่า ทำอย่างไรจึงจะทำให้ประชาชนที่ได้รับความเสียหายเข้าถึงการฟ้องคดีแพ่งได้ง่าย วิธีการฟ้องและการดำเนินคดีทุกขั้นตอนต้องง่ายกว่าปกติ ในระดับที่ประชาชนดำเนินการได้เอง

สำหรับปัญหาเรื่องศาลที่จะนำคดีไปฟ้อง ซึ่งปกติต้องฟ้อง จึงได้กำหนดให้ผู้เสียหายยื่นฟ้องได้ที่ศาลเเพ่ง เพราะตามกฎหมาย ศาลเเพ่งมีอำนาจที่จะรับพิจารณาคดีแพ่งได้ทั่วราชอาณาจักร และวิธีการฟ้องต้องง่าย โดย น.ส.ปิยกุล ประธานศาลฎีกาเคยกล่าวไว้เมื่อตอนเปิดงานอบรมเกี่ยวกับการดำเนินคดีซื้อขายออนไลน์ว่า เราต้องทำวิธีการฟ้องคดีให้ง่ายเหมือนตอนที่ผู้เสียหายทำการซื้อของทางออนไลน์ จึงจะเป็นการอำนวยความสะดวกให้คนเอานำเรื่องมาฟ้องศาล เพื่อนำปัญหาที่อยู่ใต้พรม ขึ้นมาแก้ไขตามระบบ

หลักการเรื่องความง่ายหรือสะดวกในการฟ้องคดี ปรากฏอยู่ในประกาศสำนักงานศาลยุติธรรม เรื่องหลักเกณฑ์การดำเนินคดีซื้อขายออนไลน์ในศาลแพ่ง จะเห็นว่าในข้อ 5 คดีซื้อขายออนไลน์จะสามารถยื่นฟ้องคดีได้ 24 ชั่วโมงเรียกว่ายื่นฟ้องได้ทุกวันตลอดเวลา (24/7) โดนจะต้องยื่นฟ้องออนไลน์เท่านั้น ผู้เสียหายไม่ต้องนำกระดาษมายื่นฟ้องศาลเหมือนคดีปกติได้ เพราะผู้เสียหายสามารถซื้อของออนไลน์จากทางโทรศัพท์สมาร์ทโฟนได้ ก็ย่อมสามารถยื่นฟ้องทางออนไลน์ได้เหมือนกัน เเต่การฟ้องคดีทางออนไลน์หากฟ้องหลัง 16.30 น. หรือในวันเสาร์-อาทิตย์ วันฟ้องจะถูกถือว่าผู้เสียหายฟ้องวันเเรกที่เปิดทำงานใหม่ ซึ่งก็คือวันทำการถัดไป ตรงนี้ยังเป็นข้อจำกัดทางกฎหมายอยู่บ้าง แต่ก็ช่วยในการอำนวยความสะดวกเรื่องการที่ไม่ต้องเดินทางมาศาลให้ทันเวลาทำการ และสามารถทำได้ที่ไหนก็ได้ การกรอกข้อมูลในระบบที่ใช้ในการฟ้องคดีซื้อขายออนไลน์ได้กำหนดให้ไม่มีความซับซ้อน จะมีช่องกรอกข้อมูลพร้อมเเนบหลักฐานที่จะเป็นไฟล์ทำได้ไม่ยาก ซึ่งคดีประเภทดังกล่าวจะมีประเด็นไม่ยุ่งยากอยู่แล้ว ส่วนมากจะเป็นเรื่องเมื่อสั่งซื้อสินค้าเเล้วจะมีปัญหาอะไร คนซื้อจะสามารถเข้าระบบยื่นฟ้องทางออนไลน์เองได้ตลอด 24 ชั่วโมง

ส่วนอีกเรื่องที่สำคัญคือเรื่องติดตามความคืบหน้าคดี 12 ชั่วโมง มาตรการนี้เป็นเรื่องใหม่ที่ศาลยุติธรรมตั้งใจจะนำมาบริการประชาชนเพื่อนำร่อง เนื่องจากคณะกรรมการปฏิรูปประเทศด้านกระบวนการยุติธรรม ได้มีการเสนอร่างพ.ร.บ.กำหนดระยะเวลาดำเนินงานในกระบวนการยุติธรรม โดยมีหลักการว่าหน่วยงานในกระบวนการยุติธรรมซึ่งรวมถึงศาลด้วย ต้องมีระบบอิเล็กทรอนิกส์ให้คนที่เกี่ยวข้องเข้ามาตรวจสอบความคืบหน้าได้ว่าขั้นตอนดำเนินการถึงไหน ศาลยุติธรรมจึงได้ดำเนินการทำล่วงหน้าเพื่อไว้รอรับกฎหมายนี้ โดยเติมเวลาให้ชัดเจนขึ้นว่าสามารถที่จะตามความคืบหน้าได้ใน 12 ชั่วโมง นับแต่ยื่นเรื่องเข้ามา

"หลังจากยื่นฟ้องเข้ามาแล้ว ผู้ยื่นสามารถติดตามเรื่องทางระบบได้ภายใน 12 ชั่วโมงว่าคำฟ้องอยู่ในขั้นตอนไหนแล้ว ถ้าศาลมีคำสั่งเเล้วก็จะนำมาลงในระบบให้ทราบได้ โดยไม่ต้องมาดูคำสั่งที่ศาล โดยการยื่นฟ้องจะสามารถยื่นฟ้องได้จากทางเว็บไซต์ของศาลเเพ่งซึ่งขณะนี้อยู่ระหว่างการเตรียมพร้อมเพื่อเปิดทำการเเผนก ซึ่งกระบวนการในการเปิดทำการแผนกซื้อขายออนไลน์ในศาลแพ่งมี 2 ขั้นตอนคือ 1.ต้องออกประกาศ กบศ.ซึ่งได้ออกและประกาศในราชกิจจานุเบกษาไปเรียบร้อยเเล้วตั้งแต่เดือนธ.ค.2564 2.วันเปิดทำการว่าจะเปิดเมื่อไหร่นั้นให้อธิบดีผู้พิพากษาศาลเเพ่งเป็นผู้ออกประกาศกำหนดวันเวลา ซึ่งรับทราบมาว่าอธิบดีผู้พิพากษาศาลเเพ่งกำลังเตรียมความพร้อมที่จะเปิดเเผนกคดีดังกล่าวอยู่ในเร็วๆนี้" โฆษกศาลระบุ