ศาลยุติธรรม ออกประกาศหลักเกณฑ์การใช้วิธีพิจารณา คดีซื้อขายออนไลน์

8 ม.ค.2565 - ผู้สื่อข่าวรายงานว่าเมื่อวันที่ 7 ม.ค.ที่ผ่านมา นายจีระพัฒน์ พันธุ์ทวี เลขาธิการสำนักงานศาลยุติธรรม ได้ออกประกาศสำนักงานศาลยุติธรรม เรื่อง หลักเกณฑ์วิธีการและเงื่อนไขเกี่ยวกับการใช้วิธีพิจารณาคดีทางอิเล็กทรอนิกส์ในคดีซื้อขายออนไลน์โดยที่เป็นการสมควรกำหนดหลักเกณฑ์วิธีการและเงื่อนไขเกี่ยวกับการใช้วิธีพิจารณาคดีทางอิเล็กทรอนิกส์และแนวทางปฏิบัติทางธุรการในคดีซื้อขายออนไลน์เพื่อให้การดำเนินคดีซื้อขายออนไลน์ในศาลแพ่ง ใช้ระบบศาลอิเล็กทรอนิกส์เต็มรูปแบบ จึงอาศัยอำนาจตามความในข้อ 4,7,13,27 ของข้อกำหนดของประธานศาลฎีกาว่าด้วยวิธีพิจารณาคดีทางอิเล็กทรอนิกส์ พ.ศ.2563 สำนักงานศาลยุติธรรมออกประกาศกำหนดหลักเกณฑ์วิธีการและเงื่อนไขเกี่ยวกับการใช้วิธีพิจารณาคดีทางอิเล็กทรอนิกส์ในคดีซื้อขายออนไลน์ดังต่อไปนี้

ข้อ 1 ในประกาศฉบับนี้

“คดี” หมายความว่าคดีซื้อขายออนไลน์ตามประกาศคณะกรรมการบริหารศาลยุติธรรมเรื่องการจัดตั้งแผนกคดีซื้อขายออนไลน์ในศาลแพ่ง

“ การนั่งพิจารณา” หมายความว่าการที่ศาลออกนั่งเกี่ยวกับการพิจารณาคดีเช่นชี้สองสถานสืบพยานทำการไต่สวนฟังคำขอต่าง ๆ และฟังคำแถลงการณ์ด้วยวาจารวมถึงดำเนินกระบวนพิจารณาใด ๆ ต่อคู่ความหรือบุคคลที่เกี่ยวข้องในคดี

“ เจ้าหน้าที่” หมายความว่าเจ้าหน้าที่ศาลยุติธรรมที่ได้รับมอบหมายให้มีหน้าที่“ ระบบรับส่งอิเล็กทรอนิกส์” หมายความว่าระบบงานของศาลเพื่อรองรับการยื่นส่งและรับคำฟ้องคำคู่ความคำสั่งศาลหมายเรียกหมายอื่น ๆ รวมทั้งเอกสารทางคดีในรูปแบบข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์

ข้อ 2 ประกาศนี้ให้ใช้บังคับตั้งแต่วันประกาศเป็นต้นไป

ข้อ 3 เลขาธิการสำนักงานศาลยุติธรรมมีอำนาจตีความและวินิจฉัยปัญหาการปฏิบัติงานทางธุรการตามประกาศนี้หมวดดบททั่วไป

ข้อ 4 การดำเนินกระบวนพิจารณาทุกขั้นตอนในคดีซื้อขายออนไลน์ให้ใช้วิธีพิจารณาคดีทางอิเล็กทรอนิกส์โดยให้ปฏิบัติตามหลักเกณฑ์และวิธีการตามที่กำหนดในประกาศนี้และประกาศสำนักงานศาลยุติธรรมเรื่องหลักเกณฑ์วิธีการและเงื่อนไขในการยื่นส่งและรับคำคู่ความและเอกสารทางระบบรับส่งอิเล็กทรอนิกส์ประกาศสำนักงานศาลยุติธรรมเรื่องหลักเกณฑ์และวิธีการจัดทำสารบบความสารบบคำพิพากษาและการรวบรวมเก็บรักษาเอกสารในสำนวนความในรูปแบบข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์และประกาศสำนักงานศาลยุติธรรมเรื่องหลักเกณฑ์วิธีการและเงื่อนไขเกี่ยวกับการใช้วิธีพิจารณาคดีทางอิเล็กทรอนิกส์แล้วแต่กรณี

ข้อ 5 การยื่นคำฟ้องคำให้การคำคู่ความหรือเอกสารอื่นต่อศาลให้ยื่นทางระบบรับส่งอิเล็กทรอนิกส์ (e-Filing) สำหรับคดีซื้อขายออนไลน์ได้ทุกวันตลอดเวลา โดยต้องกรอกข้อมูลแนบเอกสารและปฏิบัติตามขั้นตอนที่ระบบกำหนดหากกระทำเสร็จสมบูรณ์นอกเวลาทำการปกติหรือนอกวันทำการปกติของศาลให้ถือว่าเป็นการยื่นในเวลาแรกหรือวันทำการแรกที่ศาลเปิดทำการปกติถัดไปทั้งนี้ให้ถือตามเวลาของระบบเอกสารภาพถ่ายบันทึกภาพและเสียง (คลิปวิดีโอ) หรือบันทึกเสียง (คลิปเสียง) ที่คู่ความประสงค์จะแนบมาพร้อมคำคู่ความหรือยื่นต่อศาลต้องอยู่ในรูปแบบข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์โดยต้องจัดทำเป็นไฟล์ตามประเภทและขนาดที่ระบบกำหนดคู่ความ สามารถติดตามความคืบหน้าหรือคำสั่งศาลเกี่ยวกับการยื่นคำฟ้องคำให้การคำคู่ความหรือเอกสารอื่นได้ทางระบบรับส่งอิเล็กทรอนิกส์ภายในสิบสองชั่วโมงนับ แต่เวลาที่ยื่น

ข้อ 6 คำฟ้องจะระบุตัวจำเลยเพียงชื่อหรือนาม (Profile) ที่จำเลยใช้ในการติดต่อทำนิติกรรมกับโจทก์ทางออนไลน์ก็ได้ในกรณีที่ทราบข้อมูลอื่นเกี่ยวกับตัวตนจำเลยก็ให้ระบุมาให้มากที่สุดเท่าที่ทำได้ให้เจ้าหน้าที่ประสานขอหรือเรียกข้อมูลเพื่อยืนยันตัวตนและที่อยู่ไปรษณีย์อิเล็กทรอนิกส์หรือสื่อเทคโนโลยีสารสนเทศอื่นของจำเลยไปยังหน่วยงานหรือบุคคลที่เกี่ยวข้องทันทีและรายงานผลให้ศาลทราบโดยเร็วข้อ

ข้อ 7 การส่งหมายเรียกหรือเอกสารทางคดีหรือการแจ้งคำสั่งศาลหรือข้อความใดให้แก่คู่ความให้ดำเนินการโดยทางไปรษณีย์อิเล็กทรอนิกส์หรือสื่อเทคโนโลยีสารสนเทศอื่น โดยจัดทำเอกสารหรือข้อความนั้นในรูปแบบข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์แล้วส่งไปยังที่อยู่ไปรษณีย์อิเล็กทรอนิกส์หรือสื่อเทคโนโลยีสารสนเทศอื่นของคู่ความดังกล่าวตามที่ได้แจ้งไว้ต่อศาลหรือที่คู่ความนั้นได้ใช้ในการติดต่อสื่อสารกับคู่ความ อีกฝ่ายหนึ่งเกี่ยวกับการซื้อขายออนไลน์ที่พิพาทหรือได้แจ้งไว้ต่อหน่วยงานราชการหรือสถาบันการเงินโดยให้ถือว่าเป็นการส่งโดยคู่ความนั้นได้ทราบข้อความนับแต่เวลาที่เอกสารหรือข้อความเช่นว่านั้นไปถึงคู่ความตามที่อยู่ไปรษณีย์อิเล็กทรอนิกส์หรือสื่อเทคโนโลยีสารสนเทศดังกล่าว ในกรณีที่ไม่มีช่องทางที่จะส่งหมายเรียกหรือเอกสารให้แก่จำเลยทางไปรษณีย์อิเล็กทรอนิกส์หรือสื่อเทคโนโลยีสารสนเทศอื่นให้เจ้าหน้าที่รายงานศาลเพื่อพิจารณาสั่งจำหน่ายคดีชั่วคราวหรือตามที่เห็นสมควร

ข้อ 8 การลงลายมือชื่ออิเล็กทรอนิกส์ในเอกสารในรูปแบบข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์อาจดำเนินการอย่างใดอย่างหนึ่งโดย
(1 ) ลงลายมือชื่อในอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ซึ่งทำให้ปรากฏภาพลายมือชื่อดังกล่าวในเอกสารในเวลาที่มีการลงลายมือชื่อนั้น

(2) ทำการใด ๆ บนอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์อันแสดงได้ว่าผู้ทำได้ยอมรับความถูกต้องของข้อมูลหรือข้อความที่เกี่ยวข้องเช่นการสแกนใบหน้าหรือลายพิมพ์นิ้วมือ

(3) ลงลายมือชื่ออิเล็กทรอนิกส์ผ่านระบบอิเล็กทรอนิกส์ที่สำนักงานศาลยุติธรรมกำหนดคู่ความพยานและบุคคลที่เกี่ยวข้องในกระบวนพิจารณาที่จะลงลายมือชื่ออิเล็กทรอนิกส์ตาม
(3) ต้องดำเนินการลงทะเบียนพิสูจน์และยืนยันตัวตนเพื่อใช้ระบบตามวิธีการที่สำนักงานศาลยุติธรรมกําหนด

โดยหมวด 2 เรื่องการไกล่เกลี่ยและการนั่งพิจารณานั้น

ข้อ 9 การไกล่เกลี่ยและการนั่งพิจารณาให้ใช้วิธีการทางอิเล็กทรอนิกส์

ข้อ 10 สถานที่ที่คู่ความหรือบุคคลที่เกี่ยวข้องอยู่ในขณะไกล่เกลี่ยหรือนั่งพิจารณาต้องเป็นสถานที่ที่เหมาะสม

ข้อ 11 การแสดงตนของคู่ความหรือบุคคลที่เกี่ยวข้องในคดีในการพิจารณาคดีทางระบบอิเล็กทรอนิกส์ให้บุคคลดังกล่าวแสดงบัตรประจำตัวประชาชนให้ปรากฏทางจอภาพของระบบและให้เจ้าหน้าที่ทำการบันทึกภาพใบหน้าบุคคลนั้นพร้อมกับบัตรประจำตัวประชาชนที่ปรากฏข้อมูลบนบัตรประจำตัวประชาชนอย่างชัดเจนเสนอศาลเพื่อเป็นหลักฐานรวมไว้ในสำนวนความอิเล็กทรอนิกส์

ข้อ 12 ในการนั่งพิจารณาทางระบบอิเล็กทรอนิกส์ให้ใช้ระบบบันทึกภาพและเสียงกระบวนพิจารณาทั้งหมดหรือบางส่วนในรูปแบบข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์และนำไปจัดเก็บไว้ในระบบการจัดทำสารบบและสำนวนความอิเล็กทรอนิกส์ของสำนักงานศาลยุติธรรม ห้ามมิให้คู่ความหรือบุคคลใดบันทึกเผยแพร่หรือแพร่เสียงแพร่ภาพภาพหรือเสียงกระบวนพิจารณาโดยไม่ได้รับอนุญาตจากศาล การขอตรวจดูภาพและเสียงกระบวนพิจารณาที่บันทึกไว้ตามวรรคหนึ่งให้กระทำในศาลและอยู่ในความควบคุมดูแลของเจ้าหน้าที่โดยมิให้บันทึกภาพหรือเสียงหรือทำข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ดังกล่าว

ข้อ 13 รายงานกระบวนพิจารณาและเอกสารที่ศาลทำขึ้นในการนั่งพิจารณาทางระบบอิเล็กทรอนิกส์ให้จัดทำในรูปแบบข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์และให้ผู้เกี่ยวข้องลงลายมือชื่ออิเล็กทรอนิกส์

ข้อ 14 การนั่งพิจารณาทางระบบอิเล็กทรอนิกส์ให้ดำเนินการในห้องพิจารณาโดยให้ถ่ายทอดภาพและเสียงของคู่ความหรือบุคคลที่เกี่ยวข้องในคดีที่ใช้ระบบอยู่นอกศาลมาเผยแพร่ในห้องพิจารณาอย่างเปิดเผย

ส่วนหมวด 3 คําพิพากษา

ข้อ 15 ผู้พิพากษาอาจจัดทำคำพิพากษาหรือคำสั่งในรูปแบบข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์แล้วลงลายมือชื่ออิเล็กทรอนิกส์ของผู้พิพากษา

ข้อ 16 เมื่อมีกรณีต้องดำเนินการบังคับคดีทางเจ้าพนักงานบังคับคดีหรือต้องใช้วิธีการชั่วคราวก่อนพิพากษาให้จัดทำหมายบังคับคดีหรือคำสั่งในรูปแบบข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ส่งไปยังกรมบังคับคดีหรือบุคคลที่เกี่ยวข้องโดยเร็วและเมื่อครบกำหนดระยะเวลาที่ต้องปฏิบัติตามคำสั่งแล้วให้เจ้าหน้าที่รายงานผลการดำเนินการตามคำสั่งศาลให้ศาลทราบโดยเร็ว

ผู้สื่อข่าวรายงานว่าสำหรับการที่เลขาธิการสำนักงานศาลยุติธรรม ได้ออกประกาศสำนักงานศาลยุติธรรมเรื่องดังกล่าวมาจากที่คณะกรรมการบริหารศาลยุติธรรม (ก.บ.ศ.)ในการประชุมครั้งที่ 13 ธ.ค. 2564 มีมติเห็นชอบร่างประกาศเรื่องการจัดตั้งแผนกคดีซื้อขายออนไลน์ในศาลแพ่ง และคณะอนุกรรมการส่งเสริมการใช้กลไกการดำเนินคดีเพื่อคุ้มครองผู้บริโภควิถีใหม่ มีมติเห็นชอบร่างประกาศสำนักงานศาลยุติธรรมที่เกี่ยวข้องเพื่อเป็นการกำหนดหลักเกณฑ์วิธีการและเงื่อนไขเกี่ยวกับการใช้วิธีพิจารณาคดีในคดีซื้อขายออนไลน์แนวทางปฏิบัติทางธุรการในการดำเนินการรองรับการเปิดแผนกคดีดังกล่าวในศาลแพ่งซึ่งเป็นศาลนำร่องขึ้นมา