อาลัย 'สตรีระดับชาติ' เจ้าดวงเดือน ณ เชียงใหม่ ถึงแก่กรรมด้วยวัย 93 ปี

2 มกราคม 2566 เพจ เชียงใหม่ที่คุณไม่เคยเห็น แจ้งข่าวว่า ในวันนี้เวลา 07.25 น. เจ้าดวงเดือน ณ เชียงใหม่ ถึงแก่กรรมอย่างสงบด้วยโรคชราสิริอายุ 93 ปี 7 เดือน

สำหรับประวัติของ เจ้าดวงเดือน ณ เชียงใหม่ เกิดเมื่อวันที่ ๒๒ พฤษภาคม ๒๔๗๒ ตรงกับวันเพ็ญเดือนหก “วันวิสาขบูชา” จึงขานนามว่า “ดวงเดือน”

เป็นธิดาใน เจ้าราชภาคินัย (เจ้าเมืองชื่น ณ เชียงใหม่) กับ หม่อมจันทร์เทพย์ ณ เชียงใหม่

ในวัยเยาว์อยู่ในการอภิบาลจาก เจ้าหญิงบัวทิพย์ ณ เชียงใหม่ พระธิดาใน มหาอำมาตย์โท พลตรี เจ้าแก้วนวรัฐ เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ องค์สุดท้าย เจ้าดวงเดือน ณ เชียงใหม่ เป็นที่รู้จักในนาม ‘เจ้ายาย’ เป็นเจ้านายฝ่ายเหนือ และ นักสังคมสงเคราะห์ชาวไทย

เจ้าดวงเดือนเติบโตมาในคุ้มหลวงเชียงใหม่ โดยได้รับความเมตตาอุปถัมภ์จากเจ้าหญิงบัวทิพย์ จนกระทั่งอายุได้ประมาณ 18 ปี จึงออกเรือน คือสมรสกับนายพิรุณ อินทราวุธ อดีต ส.ส.เชียงใหม่ มีบุตร-ธิดา 4 คน คือ ภาคินี ณ เชียงใหม่ (น้ำอ้อย) ภาคินัย ณ เชียงใหม่ (น้ำผึ้ง) เดือนเพ็ญ ภวัครานนท์ (น้ำมิ้น) และ พวงเดือน ยนตรรักษ์ (น้ำตาล)

เจ้าดวงเดือน ณ เชียงใหม่ ได้ผ่านระบบการศึกษาในเชียงใหม่ คือ ชั้นประถมศึกษาปีที่ 1-3 เรียนที่โรงเรียนเรยีนาเชลีวิทยาลัย ชั้นประถมศึกษาปีที่ 4-มัธยมศึกษาปีที่ 3 เรียนที่โรงเรียนวัฒโนทัยนอก (โรงเรียนคำเที่ยงอนุสรณ์ปัจจุบัน)

มัธยมศึกษาปีที่ 4-5 เรียนที่โรงเรียนวัฒโนทัยพายัพ มัธยมศึกษาปีที่ 6 เรียนที่โรงเรียนเรียนเรยีนาเชลีวิทยาลัย มัธยมศึกษาปีที่ 7-8 เรียนที่โรงเรียนดาราวิทยาลัย

เจ้า ดวงเดือน ณ เชียงใหม่ เป็นผู้มีความสามารถหลายด้าน และประสบความสำเร็จทั้งกิจการส่วนตัวและงานสาธารณประโยชน์ ดังรวบรวมบางส่วนได้ดังนี้

ประวัติการทำงาน

สอบเป็นผู้พิพากษาสมทบศาลคดีเด็กและเยาวชน ได้อันดับ 1 ในปี พ.ศ. 2513 และเป็นสตรีคนแรกของภาคเหนือที่ได้ทำหน้าที่นี้ อดีตเจ้าของและบรรณาธิการหนังสือพิมพ์ เสียงเชียงใหม่ ได้รับการเลือกและแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งสมาชิกสภานิติบัญญัติแห่งชาติ
โดยเป็นสตรี 1 ใน 15 คนของประเทศที่ได้รับการแต่งตั้ง อดีตอุปนายกสมาคมหนังสือพิมพ์ภาคเหนือ และอดีตอุปนายกสมาคมหนังสือพิมพ์ส่วนภูมิภาค นักจัดรายการวิทยุ ซึ่งได้รับเหรียญ V.O.A. (Voice of America) ในฐานะนักจัดรายการดีเด่น กรรมการเหล่ากาชาด จังหวัดเชียงใหม่ , กรรมการวิจัยงานของสภาสังคมสงเคราะห์แห่งประเทศไทย กรรมการกลางของชาติในโครงการแผ่นดินธรรมแผ่นดินทอง, เลขานุการสมาคมสตรีศรีลานนาไทย ประธานชมรมไม้ดอกไม้ประดับคนแรกของจังหวัดเชียงใหม่,ประธานประสานงานส่วนภูมิภาคของสภาสังคมสงเคราะห์ภาค 5 หัวหน้าสำนักงานเขตของสมาคมวางแผนครอบครัวแห่งประเทศไทย ภาคเหนือ

ผลงานทางด้านวัฒนธรรม

เจ้าดวงเดือน ณ เชียงใหม่ มีผลงานทางด้าน อนุรักษ์และส่งเสริมวัฒนธรรมอยู่เป็นจำนวนมาก เช่น ได้ ติดต่อช่างทอผ้าฝีมือดีมาสอนการทอผ้า แก่ชาวบ้านในเขตอำเภอจอมทอง จังหวัดเชียงใหม่ และสร้างมาตรฐานการทอผ้า จากนั้นได้จัดศูนย์อบรมหัถตกรรมพื้นเมืองขึ้นที่อำเภอจอมทอง

เป็นผู้ริเริ่มการจัดงานไม้ดอกไม้ประดับ (งานบุปผาชาติ) ร่วมกับการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย และเกษตรจังหวัดเชียงใหม่ในยุคนั้น นำประเพณีเลี้ยงขันโตก และการอู้บ่าว-อู้สาว เผยแพร่ทางสถานีโทรทัศน์เป็นครั้งแรกเป็นผู้อนุรักษ์การ “ นุ่งผ้าเมือง ” คือทุกครั้งที่ไปร่วม การประชุมหรือออกงานสังคมใด ๆ ท่านจะแต่งกายแบบสตรีล้านนาเสมอ

R.I.P. เจ้าดวงเดือน ณ เชียงใหม่

(เรียบเรียงจาก หนังสือ ฝ้ายไหมไทยล้านนา พ.ศ. 2535.
ข้อเขียน ของศิวาพร วัฒนรัตน์
เจ้าดวงเดือน ณ เชียงใหม่
ผู้ได้สมญาว่า “ สตรีระดับชาติ ”
และ มณฑา เขียวสอาด สำนักงานศึกษาธิการจังหวัดเชียงใหม่ ประวัติชีวิตและผลงานของเจ้าดวงเดือน ณ เชียงใหม่)ปรัชญา ศรีสง่า , บุปผา คุณยศยิ่ง