‘สุนัขชุมชน’ตลาดแม่กลอง โมเดลแก้หมาเร่ร่อน

การแก้ปัญหาสุนัขจรจัดล้นเมืองด้วยวิธีจับหมามากักขังเลี้ยงไว้ที่ศูนย์พักพิงสุนัข ไม่สามารถแก้ไขปัญหาหมาจรจัดระยะยาวได้ มีตัวอย่างการแก้ปัญหาสุนัขจรจัดอย่างยั่งยืนที่ตลาดแม่กลอง จังหวัดสมุทรสงคราม  แต่ละวันอาสาสมัครในชุมชนช่วยกันดูแลเรื่องความเป็นอยู่ อาหาร สุขภาพ และสวัสดิภาพของหมา

ยิงยาสลบหมาดุปลอกคอแดง ก่อนฉีดพิษสุนัขบ้า-วัคซีนรวม

น้องหมาในตลาดแม่กลองใส่ปลอกคอแบ่งสีตามลักษณะนิสัย สีเขียว เป็นมิตร ทุกคนจับได้ สีเหลือง ดื้อ ยอมให้เฉพาะบางคนจับได้ ถ้าไม่คุ้นห้ามจับ  สีแดง ระวัง ไม่ยอมให้เข้าใกล้ ไม่ให้ใครจับได้ เรียกว่าแยกให้เห็นลูบหมาตัวไหนได้  เล่นได้ ตัวไหนดื้อ หรือตัวไหนดุที่ควรเลี่ยงเพื่อความปลอดภัย ที่ปลอกคอหมาจะมีชื่อระบุ พร้อม QR Code แสดงข้อมูลการฉีดวัคซีน การผ่าตัดทำหมัน  เพื่อให้คนในชุมชนและหมาอยู่ร่วมกันได้อย่างมีความสุข  ภายใต้ชื่อโครงการสุนัขชุมชนตลาดแม่กลอง จังหวัดสมุทรสงคราม

ณัฐพงษ์ งามสง่า หนุ่มแม่กลองเจ้าของโครงการฯ

หนึ่ง-ณัฐพงษ์ งามสง่า พ่อค้าขายดอกไม้ตลาดแม่กลอง ผู้ริเริ่มไอเดีย เผยที่มาที่ไปว่า เริ่มจากเมื่อ 5 ปีก่อน  ที่ดูแลหมาไม่มีเจ้าของ 4-5 ตัว ที่ใช้ชีวิตหากินแถวร้านขายดอกไม้ตน ก็เอารูปตัวเองใส่เบอร์โทรมาห้อยที่ปลอกคอหมาที่เลี้ยง  เพื่อแสดงความรับผิดชอบในฐานะคนเลี้ยง ก่อนขยายวงกว้างหมาจรจัดทั้งตลาดแม่กลอง จนกระทั่ง3 ปีที่แล้ว จังหวัดแม่กลองจัดประชุมเพื่อหาแนวทางแก้ปัญหาหมาจรจัด เพื่อสร้างภาพลักษณ์ที่ดีด้านการท่องเที่ยว  ห่วงความปลอดภัยของนักท่องเที่ยว หากเกิดกรณีสุนัขจรจัดกัดคน นำมาสู่การคิดและต่อยอดจากสิ่งที่ตนเองทำไปแล้ว เกิดเป็นโครงการ”สุนัขชุมชนตลาดแม่กลอง จังหวัดสมุทรสงคราม “ มีความร่วมมือจากปศุสัตว์จังหวัด เทศบาลเมืองสมุทรสงคราม เพื่อแก้ปัญหาในชุมชนและสนับสนุนการท่องเที่ยวแม่กลองที่ปลอดภัย

“ จากป้ายห้อยคอ พัฒนาเป็นสวมปลอกคอ 3 สี มีป้ายโลโก้ประจำตัว แยกสีตามนิสัย เขียว เหลือง แดง  ถือเป็นสุนัขชุมชน ปัจจุบันมี 30 ตัวขึ้นทะเบียนในโครงการ  แต่ใส่ปลอกคอไม่พอ มีการทำหมันทั้งตัวผู้และตัวเมีย ฉีดวัคซีนป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าและวัคซีนรวม วิธีป้องกันถูกกว่ารักษา อีกทั้งเป็นการดูแลสุขภาพทั้งหมาทั้งคน  นอกจากนี้ จะปรับพฤติกรรมหมาที่ก้าวร้าวให้ดีขึ้น“ หนึ่ง-ณัฐพงษ์ บอก

หมาปลอกคอสีเขียว เป็นมิตร เล่นได้ ลูบได้

จากการช่วยเหลือสัตว์สี่ขาไร้ที่อยู่มาต่อเนื่อง  บางตัวหาบ้านใหม่ให้ จนหมาที่ได้รับการช่วยเหลือมีคุณภาพชีวิตดีขึ้น 

“ มีหมาชื่อ แดง กับ ขาว ใช้ชีวิตอยู่ในตลาดแม่กลอง ก็นำเข้าโครงการสุนัขชุมชนฯ สวมปลอกคอสีเหลือง นิสัยดื้อ ใจดี แกมดุ คนมาเที่ยวก็เข้ามาคลอเคลียเล่นด้วย เกิดถูกชะตา ขอไปเลี้ยงที่บ้าน ได้บ้านใหม่ทั้งคู่ ตอนนี้สวมปลอกคอสีเขียว และมีเจ้าของตัวจริงที่จะเลี้ยงดูแลไปตลอดชีวิต “ หนุ่มแม่กลองเล่าด้วยความภูมิใจและรอยยิ้มเต็มใบหน้า

ป้ายแสดงสัญลักษณ์ปลอกคอติดตั้งในชุมชนตลาดแม่กลอง

นอกจากน้องหมาที่ตลาดแม่กลอง ยังอยู่ตามวัดเพชรสมุทร โรงพยาบาลสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย แม่กลอง หมาจะมีคนให้อาหารและดูแลบ้าง  คนในชุมชนให้การยอมรับมากขึ้น ปัจจุบันขยายโครงการสู่โรงเรียนวัดจันทร์เจริญสุข ทำงานร่วมกับ อบต. ดูแลชีวิตหมา 10 ตัว นำร่องเพื่อเป็นต้นแบบจัดระเบียบหมาจรจัดในโรงเรียนพื้นที่อื่นๆ

“ เราไม่สามารถเอาหมาออกจากโรงเรียนได้ ควรต้องทำให้อยู่ร่วมกันได้และปลูกฝังให้เด็กรักหมา สร้างความรู้และความรับผิดชอบในการดูแลสัตว์เลี้ยงให้กับคนเจนใหม่ๆ  ถ้าเลี้ยงหมาเป็น อนาคตปัญหาหมาจรที่กระทบต่อสังคมจะลดลงแน่นอน เวลาหมาไปทำความเดือดร้อน ขอโทษก่อน ไม่ใช่หนีปัญหาหรือปัดความผิดชอบ “ หนึ่ง-ณัฐพงษ์ กล่าว

คนกับหมาอยู่ร่วมกันอย่างมีความสุข เป้าหมายสำคัญ

ทุกวันหลังขายดอกไม้เสร็จ พ่อค้าหัวใจรักสัตว์คนนี้จะตระเวนไปช่วยสุนัขตามพื้นที่ต่างๆ ที่มีคนโทรมามาแจ้ง พี่หนึ่งบอกงานล้นมือมาก ต้องทยอยทำทีละเคส แต่มักจะมีเคสเร่งด่วนเข้ามา ทั้งเจ็บป่วยต้องช่วยขนไปรักษาที่รพ.สัตว์  หมาโดยรถชน จนถึงข้อร้องเรียนตามชุมชน

สิ่งสำคัญที่สุดในการแก้ปัญหาสุนัขจรจัด จิตอาสาคนเดิมมองว่า  เจ้าของทุกคนต้องเลี้ยงสุนัขอย่างมีความรับผิดชอบ ดูแลสุนัขของตนอย่างดี ทั้งสุขภาพ สวัสดิภาพ มีการทำหมัน และไม่ทอดทิ้งให้เป็นปัญหาของชุมชน  ขณะเดียวกันต้องสร้างทัศนคติและจิตสำนึกที่ถูกต้อง สุนัขเป็นเพื่อนร่วมโลก แม้จะมี พ.ร.บ.ป้องกันการทารุณกรรมสัตว์  แต่ก็มีกรณีการทำร้ายทรมานสัตว์จนบาดเจ็บ และหลายครั้งรุนแรงจนเสียชีวิต  ต้องบังคับใช้กฎหมายอย่างมีประสิทธิภาพ รวมถึง พ.ร.บ.สาธารณสุข เพื่อคุมการปล่อยทิ้งสัตว์ อย่างไรก็ตาม ปัจจุบันประชาชนและหน่วยงานรัฐมีทัศนคติแก้ปัญหาสุนัขจรจัดดีขึ้น

“ การกำจัดหมาจร การสร้างศูนย์พักพิงไม่แก้ไขปัญหาหมาจรจัดในระยะยาว เพราะความจริงแนวโน้มหมาจรจัดเพิ่มขึ้น ที่ดินแพงขึ้น สถานที่สร้างศูนย์ควบคุมสุนัขจรจัดหายาก เพราะชุมชนไม่ยอมรับ เมื่อนำสุนัขออกจากชุมชนไม่ได้ ก็ต้องหาวิธีจัดการในรูปแบบสุนัขของชุมชน โดยชุมชน เพื่อชุมชน ไม่ต้องใส่ปลอกคอสีก็ได้ แต่ เทศบาล อบต. สำรวจประชากรหมาเร่ร่อน ขึ้นทะเบียน และทยอยทำหมัน ฉีดวัคซีน “ ณัฐพงษ์ ย้ำถ้าทำเป็นระบบและต่อเนื่องจะสามารถแก้ไขได้อย่างถาวร