'Second Life' ลุยเก็บขยะพลาสติกในทะเลไทย

ปัจจุบันขยะพลาสติกได้กลายเป็นปัญหาใหญ่ระดับโลก จากจำนวนขยะพลาสติกกว่า 350 ล้านตันต่อปี พลาสติกที่ได้รับการรีไซเคิลในแต่ละปี มีเพียงบางส่วนเท่านั้น ด้วยเหตุนี้ โลกจึงเผชิญกับวิกฤตมลพิษพลาสติกในห่วงโซ่อาหาร อันก่อให้เกิดอันตรายต่อมนุษย์และสิ่งมีชีวิตในธรรมชาติ ในช่วงที่ทั่วโลกให้ความสำคัญกับความรับผิดชอบต่อสังคมด้านสิ่งแวดล้อม องค์กรต่าง ๆ จึงตั้งเป้าหมายสู่การใช้พลาสติกใหม่ในธุรกิจเป็นศูนย์ (Plastic Neutrality) เพื่อร่วมแก้ปัญหาระดับโลกที่มีความรุนแรงขึ้นเรื่อย ๆ องค์กรเพื่อสังคม “Second Life” พร้อมเข้ามาช่วยเหลือธุรกิจและบริษัทต่างๆ ให้จัดการขยะพลาสติกและลดการใช้พลาสติกให้เป็นศูนย์ได้ พร้อมตั้งเป้ารีไซเคิลขยะให้ได้ถึง 50,000 ตันภายในปี 2570

Second Life เป็นกิจการเพื่อสังคมหรือ Social Enterprise ที่ก่อตั้งขึ้นโดย ทริสตอง เลอโคมต์ ผู้ก่อตั้ง Pur Project ร่วมกับมาติลด์และแบร์ทร็อง โตมาส์ สองผู้ก่อตั้งแบรนด์ความงามสัญชาติฝรั่งเศสอย่าง Caudalie  องค์กร Second Life ดำเนินงานด้านการเก็บพลาสติกและรีไซเคิลขยะพลาสติกในทะเล โดยโครงการส่วนใหญ่ดำเนินการอยู่ในทะเลไทย ซึ่งรวมถึง จ. ระนองและ จ. กระบี่ ตลอดจนที่เกาะบาหลีในอินโดนีเซีย  Second Life ช่วยองค์กรบรรจุเป้าหมายการลดขยะพลาสติกเป็นศูนย์ด้วยการเก็บรวบรวมและรีไซเคิลขยะพลาสติกในปริมาณที่เท่ากับจำนวนพลาสติกที่ธุรกิจต้องใช้ ขาย และกำจัด  นอกจากนี้ ธุรกิจต่าง ๆ ยังสามารถซื้อพลาสติกเครดิต ด้วยการเป็นผู้สนับสนุนทุนในการรีไซเคิลขยะพลาสติกที่ตกค้างอยู่ในสิ่งแวดล้อมอีกด้วย

กวิน (นิก) สุภัทรวณิชย์ ผู้จัดการโปรแกรมของ Second Life กล่าวว่า โปรเจ็กต์เศรษฐกิจหมุนเวียนของเรามีเป้าหมายที่แน่วแน่ชัดเจน คือ เก็บรวบรวม รีไซเคิล และนำขยะพลาสติกที่เกลื่อนโลกกลับมาใช้ใหม่ ประเทศไทยเป็นหนึ่งในประเทศที่ปล่อยมลพิษสู่ทะเลมากสุดแห่งหนึ่งในโลก ชายหาดบางแห่งเต็มไปด้วยขยะมากมาย ทั้งขวดและถุงพลาสติก กล่องนม รองเท้าแตะ แปรงสีฟัน และไฟแช็ค โดยขยะจำนวนมากลอยมาจากทะเล โมเดลเศรษฐกิจหมุนเวียนนี้จะทำการจ้างให้คนหลายร้อยคนไปเก็บขยะและทำการรีไซเคิล ซึ่งสามารถทำเป็นอาชีพหรือสร้างรายได้เสริมให้คนในชุมชน ในตอนนี้เรามีผู้เก็บขยะในโครงการกว่า 150 คน โดยจะนำขยะพลาสติกมูลค่าสูงอย่าง PET ไปรีไซเคิลเป็นผลิตภัณฑ์ใหม่ ส่วนขยะที่ไม่ได้มีมูลค่ามากและรีไซเคิลไม่ได้ จะนำไปย่อยเป็นชิ้นเล็ก ๆ และนำเปลี่ยนเป็นเชื้อเพลิงขยะ (Refuse Derived Fuel) เพื่อนำไปผลิตไฟฟ้าหรือใช้ในกระบวนการผลิตซีเมนต์

จุดเริ่มต้นขององค์กร Second Life เกิดขึ้นเมื่อแบรนด์ความงามฝรั่งเศส Caudalie แสดงความรับผิดชอบต่อพลาสติก 600 ตัน ที่ธุรกิจต้องใช้ในการผลิตสินค้าต่อปี จวบจนปัจจุบัน Second Life ได้เก็บและรีไซเคิลขยะพลาสติกไปแล้วกว่า 2 ล้านกิโลกรัม ในนามของแบรนด์มากมาย อาทิ Caudalie, MARS, Clarins และอื่นๆ เพื่อช่วยแบรนด์เหล่านี้สร้างความยั่งยืนจากการใช้พลาสติกและสนับสนุนโครงการริเริ่มเพื่อสิ่งแวดล้อมต่าง ๆ เช่น โครงการ 100% Plastic Collect ของ Caudalie  เป็นต้น  โดยในปี 2566 องค์กร Second Life มีศักยภาพที่จะเก็บและรีไซเคิลพลาสติกได้ถึง 5,000 – 8,000 ตัน หากได้รับการสนับสนุนจากพาร์ทเนอร์และลูกค้า โดยองค์กรตั้งเป้ารีไซเคิลขยะให้ได้ถึง 50,000 ตันภายในปี 2570

แนวทางในการช่วยแบรนด์บรรลุการใช้พลาสติกเป็นศูนย์ของ Second Life ได้รับความสนใจอย่างมากจากแบรนด์อุปโภคบริโภค เครื่องสำอาง และความงาม ไปจนถึงบริษัทน้ำมันและปิโตรเลียมทั้งในไทยและต่างชาติ ปัจจุบัน พันธมิตรหลักของ Second Life คือ บริษัท มาร์ส เพ็ทแคร์ (ประเทศไทย) จำกัด (MARS) ที่ร่วมกับ Second Life เพื่อเก็บรวบรวมและรีไซเคิลขยะพลาสติกมูลค่าต่ำบนพื้นดิน นอกจากนี้ Second Life ยังได้ร่วมมือกับแอปพลิเคชันของ Swaprecycling.com ช่วยให้ผู้ใช้งานสามารถส่งขยะเหลือทิ้งมูลค่าต่ำ เช่น บรรจุภัณฑ์อาหารที่ทำความสะอาดแล้วและถุงพลาสติก จากทั่วประเทศ เพื่อนำไปรีไซเคิลและรับคะแนนเครดิตได้

Second Life พร้อมสนับสนุนบริษัทในการชดเชยการใช้และการผลิตพลาสติกด้วยการให้บริษัทสนับสนุนเงินทุนในซัพพลายเชนของการรีไซเคิลพลาสติกในทะเลผ่านเครือข่ายของ Second Life (ซึ่งเป็นทีมงานในโครงการและชุมชนท้องถิ่น) ในพื้นที่ภาคใต้ของไทย การช่วยเหลือและให้เงินสนับสนุนเหล่านี้จะช่วยขับเคลื่อนการเก็บขยะพลาสติกในทะเลที่มีค่าใช้จ่ายในการดำเนินการสูง ตลอดจนสนับสนุนค่าใช้จ่ายในการรีไซเคิลพลาสติกให้กลับมาใช้ประโยชน์ได้บนภาคพื้นดินอีกด้วย

การชดเชยการปล่อยพลาสติกฟุตปริ้นท์ช่วยให้แบรนด์และองค์กรสามารถรับผิดชอบต่อปริมาณพลาสติกที่ผลิตขึ้น  อย่างไรก็ตาม หากแบรนด์ไม่สามารถลดการใช้พลาสติกผ่านการชดเชยปริมาณพลาสติกที่ใช้ได้ ก็สามารถดำเนินงานเพื่อบรรลุเป้าหมายด้านความยั่งยืนอื่น ๆ พร้อมประชาสัมพันธ์โครงการกับลูกค้าของตนได้ด้วย

โครงการชดเชยการปล่อยพลาสติกฟุตปริ้นท์ในลักษณะนี้อาศัยงบประมาณที่ไม่มากเมื่อเทียบกับการดำเนินงานอื่น ๆ (การเก็บขยะพลาสติก 1 กิโลกรัม จะใช้เงินทุน 20 บาท) โดยสามารถปรับงบประมาณได้ตามฟุตปริ้นท์ที่เกิดขึ้นในแต่ละปีได้

องค์กรจะได้คะแนนเครดิตพลาสติก 1 แต้ม เมื่อมีการเก็บหรือรีไซเคิลพลาสติกครบ 1 ตัน โดย Second Life จะออกหลักฐานภาพถ่าย จากการส่งมอบและผู้เก็บพลาสติกทุกรายก็มีรายชื่ออยู่ในระบบของ Second Life  เครดิตได้รับการรับรองจากผู้ตรวจสอบภายนอก ทั้งปริมาณและกระบวนการดำเนินงานที่เหมาะสม อยู่ภายใต้มาตรฐานการลดขยะพลาสติกของ Verra ซึ่งเป็นองค์กรไม่แสวงหาผลกำไร ที่มีโปรแกรมเครดิตคาร์บอนซึ่งเป็นที่ยอมรับทั่วโลก ตัวอย่างเช่น องค์กรที่มีพลาสติกฟุตปริ้นท์ 600 ตันจะต้องได้รับเครดิต 600 แต้มเพื่อชดเชยการใช้พลาสติกในปีดังกล่าว

ปริมาณพลาสติกและสเกลของการดำเนินงานจะขึ้นอยู่กับพื้นที่ในการดำเนินงาน เช่น บนเกาะลิบง ซึ่งยังไม่มีระบบการจัดการขยะที่ชัดเจน Second Life จึงได้ร่วมมือกับองค์กร อาทิ องค์การระหว่างประเทศเพื่อการอนุรักษ์ธรรมชาติ (IUCN) และองค์กรความร่วมมือระหว่างประเทศของเยอรมัน (GIZ) เพื่อจัดตั้งโครงสร้างพื้นฐานการจัดการขยะเพื่อรีไซเคิลขยะพลาสติกที่ถูกทิ้งอย่างกระจัดกระจายอยู่ในชุมชน โดยโปรแกรมดังกล่าวยังได้สร้างรายได้เสริมให้แก่ผู้คนชุมชนอีกด้วย

โครงการชดเชยการใช้ขยะพลาสติก  มีหัวใจสำคัญอยู่ที่การเก็บขยะในพื้นที่ซึ่งมักไม่มีระบบในการจัดการขยะ  Second Life จึงไม่ดำเนินงานในพื้นที่ของเมืองใหญ่หรือร่วมกับโรงแรมห้าดาวซึ่งมีระบบการจัดการขยะที่แข็งแกร่งอยู่แล้ว แต่จะมุ่งเน้นผืนน้ำทะเลรอบ ๆ เกาะ หรือในชุมชนของเกาะห่างไกลที่เปี่ยมไปด้วยความหลากหลายทางชีวภาพ แต่ยังขาดแคลนระบบการจัดการขยะ โดยเฉพาะในพื้นที่ที่การทิ้งของเสียสู่ธรรมชาติอาจเป็นอันตรายต่อมนุษย์และสิ่งแวดล้อม

สนใจติดตามข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับการรีไซเคิลขยะและลดพลาสติกฟุตปริ้นท์ ได้ที่ https://secondlife.earth/