แรงกดดันให้ฮามาส-อิสราเอลหยุดยิง

ภาพ: การประท้วงของนักศึกษาในสหรัฐ

เครดิตภาพ: https://www.tehrantimes.com/news/497891/Student-protests-motivated-solely-by-shared-humanitarian-values

อิสราเอล:

ตั้งแต่เริ่มสงคราม อันโตนิโอ กูเตอร์เรส (Antonio Guterres) เลขาธิการสหประชาชาติ เรียกร้องให้ทุกฝ่ายหยุดยิงทันที การโจมตีเมืองกาซาละเมิดสิทธิมนุษยชน ธันวาคมปีก่อนที่ประชุมสมัชชาสหประชาชาติมีมติให้หยุดยิง เพียง 10 ประเทศเท่านั้นที่คัดค้านการหยุดยิงเพื่อมนุษยธรรม เป็นหลักฐานชี้ว่านานาชาติเห็นว่ากองทัพอิสราเอลทำเกินกว่าเหตุ สมควรหยุดยิง

ถ้ามองจากคนอิสราเอลแยกได้ 2 ฝ่าย คือพวกไซออนิสต์ที่สนับสนุนกวาดล้างฮามาส ไม่สนใจมนุษยธรรม กับพวกที่ยึดแนวทางเสรีนิยม กลุ่มหลังนี้มักต่อต้านนายกฯ เนทันยาฮูด้วยหลายเหตุผล

ยิ่งสงครามทอดยาว ประเด็นต้องการให้รัฐบาลช่วยตัวประกัน เบื่อหน่ายผลกระทบจากสงครามที่ประชาชนต้องแบกรับแรงมากขึ้น เป็นเหตุชุมนุมประท้วงต่อเนื่อง ชี้ว่าหากรัฐบาลแก้ไม่ได้ก็ขอให้นายกฯ ลาออก คนเหล่านี้ส่วนหนึ่งเป็นญาติพี่น้องของตัวประกันที่ยังอยู่ในมือฮามาส ยิ่งสงครามงวดเข้ามา อิสราเอลจะเข้ากวาดล้างเมือง Rafah ที่พวกฮามาสใช้เป็นที่หลบซ่อนสุดท้าย ญาติพี่น้องของตัวประกันยิ่งเป็นห่วงเรื่องความปลอดภัย

เนทันยาฮูอาจชนะสงครามแต่กำลังแพ้ศึกในประเทศตัวเอง

ตั้งแต่ต้น รัฐบาลเนทันยาฮูย้ำเป้าหมายสำคัญคือทำลายฐานที่มั่นทางทหารกับองค์กรการเมืองให้สิ้นซาก จะทำลายฮามาสจนถึงที่สุด มาถึงตอนนี้เหลือแต่พื้นที่ Rafah เล็กนิดเดียว นับว่ากองทัพอิสราเอลได้กวาดล้างเกือบเบ็ดเสร็จ ฮามาสยังเป็นภัยคุกคามแต่ลดลงมาก การฟื้นตัวต้องใช้เวลาหลายปี หากบุกเข้ามาอีกค่อยเข้ากวาดล้างอีกรอบ

เมื่อประเมินผลดีผลเสียทั้งหมด กองทัพอิสราเอลควรหยุดแค่นี้ก่อน

สหรัฐกับพวก:

ตั้งแต่ต้นสงคราม บทบาทรัฐบาลไบเดนโดดเด่น เป็นผู้สนับสนุนหลักของอิสราเอลไม่ว่าจะทางทหาร ทางการทูต กองทัพอิสราเอลรบได้ดีเพราะมีอาวุธกับความช่วยเหลือของสหรัฐโดยแท้

กองทัพสหรัฐกับพวกได้ปะทะฮูตีในเยเมน รักษาการเดินเรือเสรีในย่านทะเลแดง อ่าวเอเดน (Gulf of Aden) อันเป็นเส้นทางเดินเรือสำคัญแห่งหนึ่งของโลก เป็นอีกส่วนที่สหรัฐโดดเด่น

ด้านการเมืองระหว่างประเทศ สหรัฐยังเป็นผู้มีอิทธิพลสูงสุดต่อความมั่นคงภูมิภาคตะวันออกกลาง สงครามนี้มีรัฐบาลสหรัฐเป็นส่วนผสมอยู่เสมอ เจรจากับอิสราเอล กาตาร์ ซาอุฯ ลำพังข้อนี้ได้เชิดชูความเป็นมหาอำนาจ ชี้นำความเป็นไปของภูมิภาคท่ามกลางกระแสการเข้ามาของจีนกับรัสเซียที่ไม่อาจเทียบสหรัฐในด้านความมั่นคงทางทหาร

เรื่องมนุษยธรรมเป็นอีกหัวข้อที่นานาชาติเอ่ยถึงมาก ในตอนต้นรัฐบาลสหรัฐยังไม่ค่อยให้ความสนใจ แต่เมื่อยอดผู้เสียชีวิตเพิ่มมากขึ้นและจำนวนมากเป็นเด็ก (ราว 40%) รัฐบาลไบเดนเริ่มตีตัวออกห่างจากอิสราเอล ขอให้อิสราเอลมีแผนปกป้องพลเรือน ถึงขั้นประกาศระงับส่งอาวุธบางส่วนแก่อิสราเอลเป็นการชั่วคราว

ในการเลือกตั้งประธานาธิบดี ผู้สมัครทั้งจากพรรครีพับลิกันกับเดโมแครตต่างชูนโยบายสนับสนุนอิสราเอล ส่วนหนึ่งเป็นฝีมือของพวกล็อบบี้ยิสต์ อิทธิพลยิวในอเมริกา แต่การที่นานาชาติเรียกร้องให้หยุดยิงมีผลแรงมากจนรัฐบาลไบเดนต้องให้ความสำคัญ เพื่อชี้ว่าประธานาธิบดีให้ความสำคัญกับมนุษยธรรม (โดยที่ยังสนับสนุนอิสราเอลทำศึกต่อไป)

แรงต่อต้านในประเทศทวีความสำคัญเมื่อนักศึกษามหาวิทยาลัยบางแห่งรณรงค์เรียกร้องให้หยุดยิง คว่ำบาตรไม่ค้าขายกับอิสราเอล นักศึกษาเหล่านี้มีปากกับความคิดเป็นอาวุธ สามารถสร้างกระแสต้านยิว ต้านอิสราเอลได้เป็นอย่างดี น่าจะมีผลต่อการเลือกตั้งไม่น้อย คนที่ลังเลใจอาจตัดสินใจไม่เลือกไบเดนอีก

การเลือกตั้งสหรัฐปลายปีนี้จึงมีอิทธิพลให้ฮามาส-อิสราเอลหยุดยิง ด้วยฝีมือนักศึกษา

ฮามาส:

ฮามาสประกาศจุดยืน Operation al-Aqsa Storm “เพื่อยุติอาชญากรรมทั้งสิ้นที่เกิดจากการยึดครอง” ตอบโต้ความโหดร้ายทั้งหลายที่อิสราเอลกระทำต่อปาเลสไตน์และต่อมัสยิดอัล-อักซอร์ (Al-Aqsa Mosque) 7 เดือนผ่านไปการปลดปล่อยปาเลสไตน์ยังไม่แล้วเสร็จ แต่ได้พยายามต่อสู้ถึงที่สุดแล้ว พวกฮามาสยอมรับเองว่าควรหยุดยิง เสนอเจรจาหยุดยิง

ปรากฏการณ์ต่อต้านยิวอยู่คู่กับการปลดปล่อยปาเลสไตน์เรื่อยมา รายงานวิจัย ANTISEMITISM WORLDWIDE REPORT FOR 2023 ชี้ว่า สงครามฮามาส-อิสราเอลโหมกระแสต้านยิวทั่วโลก ถ้ามองว่ากระแสต้านยิวคือส่วนหนึ่งของสงคราม เป็นสงครามจิตวิทยา น่าเชื่อว่าคนยิวในที่ต่างๆ ทั่วโลกอยู่ยากมากขึ้น และคงเป็นเช่นนี้อีกนาน ในมุมมองนี้การเสียสละของฮามาสกับชาวกาซานำสู่ชัยชนะนี้อย่างงดงาม

เนื่องจากรัฐบาลไบเดนถูกตีตราว่าคือพวกเดียวกับอิสราเอล เมื่ออิสราเอลไร้มนุษยธรรม รัฐบาลไบเดนจึงถูกตีตราเช่นนั้นด้วย เรื่องนี้ลามไปถึงประชาชนอเมริกันต่อต้านรัฐบาลตัวเองดังที่นำเสนอข้างต้น รัฐบาลเสรีประชาธิปไตย ส่งเสริมสิทธิมนุษยชนถูกคนของตัวเองตีตราว่าไร้มนุษยธรรม

สงครามคร่าชีวิตไปแล้วกว่า 34,000 คน กาซาพังพินาศกลายเป็นซากปรักหักพัง คนกาซาที่เหลือกว่าล้านอยู่ได้ด้วยสิ่งของบรรเทาทุกข์จากนานาชาติ ทรัพย์สินที่หลงเหลือคือชีวิตตัวเอง หากรบต่อในเมือง Rafah ชาวบ้านคงล้มตายอีกมาก ยุติการรบคือยุติการสูญเสียผู้บริสุทธิ์ ที่สำคัญกว่านั้นคือได้เริ่มต้นชีวิตใหม่ เริ่มฟื้นฟูเมือง ชาวกาซาย้อนอดีตไม่ได้ ได้แต่เดินหน้าต่อด้วยความหวังมีชีวิตที่ดีขึ้น

การปลดปล่อยปาเลสไตน์ยังไม่แล้วเสร็จ พวกฮามาสที่เหลือจำต้องฟื้นฟูเพื่อต่อสู้ในอนาคต เป็นเรื่องที่ต้องว่ากันต่อไป

อิหร่าน:

ตั้งแต่แรกอาจตีความว่าศึกนี้คือสงครามระหว่างอิหร่านกับอิสราเอล เป็นสงครามตัวแทนโดยใช้ฮามาส ฮิซบอลเลาะห์ ฮูตี กองกำลังในซีเรียกับอิรัก (ก่อนปะทะกันโดยตรงในเดือนเมษายนซึ่งเป็นเชิงสัญลักษณ์มากกว่า) เมื่อฮามาสได้รบกับอิสราเอลสมใจ ถือว่าอิหร่านประสบความสำเร็จด้วย

วันนี้นานาชาติประณามอิสราเอลกับสหรัฐครั้งใหญ่อีกรอบ โหมกระพือความจงเกลียดจงชังยิวโดยเฉพาะไซออนิสต์ เหล่านี้อาจเป็น “เป้าหมายที่ไม่ประกาศ”

ในฝ่ายต่อต้านอิสราเอล อิหร่านคือประเทศโดดเด่นสุด ตีความเชิงศาสนาว่าคือนิกายชีอะห์ อิหร่านโดดเด่นในเวทีนานาชาติอีกครั้งด้วยเรื่องนี้ โดยเฉพาะในกลุ่มมุสลิมที่เห็นด้วยกับแนวทางอิหร่าน

ตั้งแต่ต้นฝ่ายอิหร่านย้ำหลายรอบว่ารัฐบาลอิหร่านไม่ได้สั่งการ ปฏิบัติการครั้งนี้เป็นฝีมือฮามาส 100% ทั้งนักรบกับการวางแผน เช่นเดียวกับกองกำลังอื่นๆ การพูดเช่นนี้บ่งบอกว่าอิหร่านไม่เกี่ยวข้องโดยตรง สหรัฐหรืออิสราเอลจึงโจมตีอิหร่านเพราะฮามาสหรือกองกำลังต่างๆ ไม่ได้ และเมื่ออิสราเอลกับอิหร่านปะทะกันโดยตรง ฝ่ายอิหร่านโจมตีอิสราเอลเพียงรอบเดียว พร้อมกับเตือนอิสราเอลอย่าโต้กลับ ข้อนี้เป็นหลักฐานว่ารัฐบาลอิหร่านยังไม่ต้องการทำสงครามแตกหัก

รวมความแล้วฝ่ายอิหร่านประสบผลสำเร็จในการเชิดชูบทบาทตนเองในเวทีโลก สามารถผลักดันให้นานาชาติโดดเดี่ยวอิสราเอลกับสหรัฐ ภาพลักษณ์รัฐบาลไบเดนเสียหาย ความจงเกลียดจงชังยิวโดยเฉพาะไซออนิสต์เพิ่มสูง เพียงเท่านี้ถือว่าประสบความสำเร็จแล้ว

โดยรวมแล้ว ไม่มีฝ่ายใดสำเร็จตามเป้าหมายที่ประกาศอย่างสมบูรณ์แต่ได้บางเรื่องสำคัญตามต้องการ เช่น ได้กวาดล้างฮามาส ได้ตอกย้ำความเป็นมหาอำนาจ โลกเกลียดชังยิวมากขึ้น เชิดชูอิหร่าน ที่ควรทิ้งท้ายคือทั้งหมดเกิดขึ้นบนความสูญเสียของชาวกาซาล้านคนที่คาดว่าต้องทนทุกข์จากผลของสงครามรอบนี้อีกนานหลายปี.