ตายหมู่ไปกับ 'ดิจิทัลวอลเล็ต'

อนุทิน ชาญวีรกูล รองนายกรัฐมนตรีและ รมว.มหาดไทย

พีระพันธุ์ สาลีรัฐวิภาค รองนายกรัฐมนตรีและ รมว.พลังงาน

ร.อ.ธรรมนัส พรหมเผ่า รมว.เกษตรและสหกรณ์ 

วราวุธ ศิลปอาชา รมว.การพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์

พ.ต.อ.ทวี สอดส่อง รมว.ยุติธรรม

ที่ประชุม ครม.รับทราบผลการรวบรวมข้อมูลข้อเท็จจริงและความเห็นของคณะทำงาน ได้เห็นชอบหลักการกรอบโครงการเติมเงิน ๑๐,๐๐๐ บาท ผ่านดิจิทัลวอลเล็ต

ทั้งเรื่องกลุ่มเป้าหมายที่จะเข้าร่วมโครงการ แนวทางเข้าร่วมโครงการของประชาชน เงื่อนไขการใช้จ่าย ประเภทสินค้า การลงทะเบียนร้านค้า

รวมถึงแหล่งเงินในการดำเนินโครงการ ซึ่งกระทรวงการคลัง ธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร  (ธ.ก.ส.) และสำนักงบประมาณ จะศึกษารายละเอียดต่อไป

แกนนำพรรคร่วมรัฐบาลทุกพรรครับทราบ และต้องรับผิดชอบร่วมกันตามกฎหมาย หากนโยบายแจกเงินดิจิทัลไม่เป็นไปตามที่กฎหมายกำหนด

ถือว่าลงเรือลำเดียวกันอย่างเป็นทางการ

ฉะนั้นหลังจากนี้การพูดถึงนโยบายแจกเงินดิจิทัลวอลเล็ต จะไม่อยู่ในความรับผิดชอบของพรรคเพื่อไทยเพียงพรรคเดียว

แต่จะอยู่ในความรู้เห็นของพรรคร่วมรัฐบาลทุกพรรค

ในทางการเมืองนี่ไม่ใช่นโยบายแก้ปัญหาเศรษฐกิจ

แต่เป็นนโยบายอภิมหาประชานิยม ใช้เงินกว่า ๕ แสนล้านบาท

ในมุมกฎหมาย วันนี้รัฐบาลตกอยู่ในความเสี่ยงแล้ว  เพราะที่มาของเงินยังเป็นปัญหาทางกฎหมายว่า ทำได้จริงหรือไม่

และเมื่อร่าง พ.ร.บ.งบประมาณรายจ่ายปี ๒๕๖๘ เข้าสู่การพิจารณา จะมีการถกเถียงเรื่องนี้อย่างหนักหน่วงอีกครั้ง

แต่เบื้องต้นนี้ รัฐบาลอาจทำผิดกฎหมายหลายฉบับ รวมทั้งเจตนารมณ์ของรัฐธรรมนูญ

รัฐธรรมนูญมาตรา ๑๖๒ บัญญัติว่า...

"คณะรัฐมนตรีที่จะเข้าบริหารราชการแผ่นดินต้องแถลงนโยบายต่อรัฐสภาซึ่งต้องสอดคล้องกับหน้าที่ของรัฐ  แนวนโยบายแห่งรัฐ และยุทธศาสตร์ชาติ และต้องชี้แจงแหล่งที่มาของรายได้ที่จะนำมาใช้จ่ายในการดำเนินนโยบาย โดยไม่มีการลงมติความไว้วางใจ ทั้งนี้ ภายในสิบห้าวันนับแต่วันเข้ารับหน้าที่"

ที่มาของเงินในนโยบายแจกเงินดิจิทัลวอลเล็ต รัฐบาลเพิ่งจะชัดเจนเมื่อวันที่ ๑๐ เมษายนที่ผ่านมา แต่รัฐบาลแถลงนโยบายไปตั้งแต่เดือนกันยายนปีที่แล้ว

ความมุ่งหมายและคำอธิบายประกอบรายมาตรา ๑๖๒ ซึ่งก็คือเจตนารมณ์ของรัฐธรรมนูญ ซึ่งเป็นไปตามหลักการตีความกฎหมายลายลักษณ์อักษร คณะกรรมการร่างรัฐธรรมนูญฉบับนี้ เขียนเอาไว้ชัดเจนว่า ป้องกันความพินาศทางเศรษฐกิจที่เป็นผลมาจากนโยบายประชานิยม

"...รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๖๐ ได้บัญญัติมาตรานี้โดยคงหลักการในการแถลงนโยบายโดยไม่มีการลงมติความไว้วางใจเช่นเดียวกับที่เคยบัญญัติไว้ในรัฐธรรมนูญฉบับก่อน แต่ได้กำหนดเงื่อนไขว่าแนวนโยบายที่จะแถลงต่อรัฐสภาต้องสอดคล้องกับหน้าที่ของรัฐ แนวนโยบายแห่งรัฐ และยุทธศาสตร์ชาติ รวมทั้งต้องชี้แจงแหล่งที่มาของรายได้ที่จะนำมาใช้จ่ายในการดำเนินนโยบาย

การกำหนดเช่นนี้ก็เพื่อป้องกันมิให้คณะรัฐมนตรีจัดทำนโยบายในลักษณะ 'ประชานิยม' โดยไม่คำนึงถึงที่มาแห่งรายได้ของรัฐที่จะนำมาใช้จ่ายหรือกระทบต่อการดำเนินการตามแนวนโยบายแห่งรัฐที่กำหนดไว้ในรัฐธรรมนูญ และยุทธศาสตร์ชาติ

ทั้งยังเป็นการบ่งชี้ว่าในการหาเสียงของพรรคการเมือง ที่ไม่สอดคล้องกับเงื่อนไขดังกล่าวจะมีผลให้พรรคการเมืองนั้นแม้จะได้รับเสียงข้างมากจนจัดตั้งคณะรัฐมนตรีได้ ก็จะไม่สามารถนำนโยบายที่หาเสียงไว้มากำหนดเป็นนโยบายของคณะรัฐมนตรีได้..."

ไม่ได้เขียนขึ้นมาเล่นๆ นะครับ แต่เพราะประเทศไทยเคยมีรัฐบาลที่มุ่งใช้นโยบายประชานิยมจนก่อปัญหาด้านงบประมาณของรัฐ

รวมทั้งยังสร้างความขัดแย้งของประชาชนในวงกว้าง

นโยบายแจกเงินดิจิทัลจึงเป็นการกลับมาของนโยบายประชานิยมล้วนๆ ไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกับการแก้ปัญหาเศรษฐกิจแต่อย่างใด

เดิมทีการหาเสียงของพรรคเพื่อไทย อ้างว่าการแจกเงินดิจิทัลหัวละ ๑ หมื่นบาท เป็นนโยบายกระตุ้นเศรษฐกิจ  ไม่ใช่นโยบายสงเคราะห์ผู้ยากไร้

ก็อย่างที่รู้กันรัฐบาลปั่นกระแสเศรษฐกิจไทยกำลังวิกฤต เพื่อให้เข้าเกณฑ์ออกพระราชบัญญัติกู้เงินได้

เมื่อไปไม่ได้เพราะมีเสียงทักท้วงหนาหู รัฐบาลจึงเปลี่ยนที่มาของเงินด้วยการแถลงเมื่อวันที่ ๑๐ เมษายนที่ผ่านมา ว่าใช้เงินจากงบประมาณปี ๒๕๖๗ และ ๒๕๖๘  รวมทั้งยืมจาก ธ.ก.ส.

แต่...รัฐบาลก็ทำผิดรัฐธรรมนูญซ้ำซาก

หนำซ้ำ คณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) เองก็ปล่อยผ่านแบบน่ากังขา

พระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยพรรคการเมือง ๒๕๖๗ มีบทบัญญัติบังคับพรรคการเมืองไม่ให้ออกแคมเปญหาเสียงแบบไปตายเอาดาบหน้า 

มาตรา ๕๗ บัญญัติว่า การกําหนดนโยบายของพรรคการเมืองที่ใช้ในการประกาศโฆษณาให้คํานึงถึง ความเห็นของสาขาพรรคการเมืองและตัวแทนพรรคการเมืองประจําจังหวัด นโยบายใดที่ต้องใช้จ่ายเงิน การประกาศโฆษณานโยบายนั้น อย่างน้อยต้องมีรายการ ดังต่อไปนี้

 (๑) วงเงินที่ต้องใช้ และที่มาของเงินที่จะใช้ในการดําเนินการ

 (๒) ความคุ้มค่าและประโยชน์ในการดําเนินนโยบาย

 (๓) ผลกระทบและความเสี่ยงในการดําเนินนโยบาย

ในกรณีพรรคการเมืองไม่ได้จัดทํารายการ ให้ กกต. สั่งให้ดําเนินการให้ครบถ้วนและถูกต้อง ภายในระยะเวลาที่กําหนด

และ มาตรา ๑๒๑ บัญญัติว่า พรรคการเมืองใดไม่ปฏิบัติตามคําสั่งของ กกต. ต้องระวางโทษปรับไม่เกิน ๕ แสนบาท และปรับอีกวันละ ๑ หมื่นบาท ตลอดระยะเวลาที่ยังมิได้ปฏิบัติให้ถูกต้อง

ถ้าตาไม่บอด กกต.ต้องทักท้วงไปยังพรรคเพื่อไทยแล้ว โดยเฉพาะใน (๑) มาตรา ๕๗ เพิ่งจะมาบอกเมื่อวันที่ ๑๐ เมษายนนี่เอง

การร้องเพื่อให้ยุตินโยบายแจกเงินดิจิทัล คงไม่ร้องเอาเฉพาะกรณีที่รัฐบาลใช้เงิน ธ.ก.ส. แต่จะต้องมีการร้องตั้งแต่การหาเสียงของพรรคเพื่อไทย ว่าไม่ได้เป็นไปตามเจตนารมณ์ของรัฐธรรมนูญและกฎหมายเลือกตั้ง

ในพรรคร่วมรัฐบาลหลายๆ คนเก่งกฎหมาย โดยเฉพาะ "พีระพันธุ์ สาลีรัฐวิภาค" น่าจะอ่านบทบัญญัตินี้แตก

แต่เมื่อไปประกาศตัวลงเรือลำเดียวกันแล้ว จะเป็นอย่างอื่นไปไม่ได้

ถ้าตายก็ตายหมู่.