ดูเหมือนว่าผู้ก่อการร้ายไอซิสคือตัวละครที่เพิ่มเข้ามา น่าติดตามว่าจะมีบทบาทมากน้อยเพียงไร กำลังจะฟื้นคืนชีพเพื่อเล่นงานอิหร่านใช่หรือไม่
3 มกราคม เกิดเหตุระเบิดกลางงานรำลึกวีรบุรุษอิหร่าน นายพลกอเซม โซเลมานี (Qasem Soleimani) มีผู้เสียชีวิตเกือบร้อย บาดเจ็บร่วมสามร้อย นายพลโซเลมานีเป็นนายทหารคนสำคัญ สัญลักษณ์ต่อต้านชาติตะวันตกของอิหร่านที่รัฐบาลจัดงานรำลึกทุกปี ผู้ก่อการร้ายไอซิสที่ไม่ค่อยปรากฏเป็นข่าว กลับมาดังอีกครั้ง เหตุระเบิดนี้จึงน่าสนใจ ตีความได้หรือไม่ว่าการกลับมาครั้งนี้มุ่งเป้าเล่นงานอิหร่านในยามที่ฮามาส ฮูตี กองกำลังต่างๆ ที่อิหร่านหนุนหลังกำลังสู้กับฝ่ายสหรัฐ ปฏิบัติการของไอซิสมีรัฐบาลต่างชาติหนุนหลังหรือไม่คือประเด็นคำถามน่าคิด
ภาพ: ภาพไอซิสในอดีต
เครดิตภาพ: https://www.brookings.edu/articles/isis-and-the-principles-of-war/
IS ไม่มีวันตาย รัฐต่างชาติอุปถัมภ์:
ทันทีที่ก่อเหตุ กลุ่มไอซิส (ISIS) ประกาศว่าคนของตน Omar al-Mowahed กับ Seif-Allah al-Mujahed เป็นผู้จุดระเบิด
ไอซิสมีหลายชื่อ ISIS มาจากชื่อเต็มว่า Islamic State in Iraq and Syria อีกคำคือ ISIL มาจากชื่อเต็มว่า Islamic State of Iraq and the Levant ในช่วงหนึ่งกลุ่มสถาปนาประเทศชื่อ “รัฐอิสลาม” (Islamic State) มีชื่อย่อว่า IS ทั้ง 3 ชื่อมีความหมายเล็งถึงกลุ่มเดียวกัน
ใครอยู่เบื้องหลังไอซิสเป็นประเด็นที่ถกกันมานาน
นาย Nickolay Mladenov ผู้แทนพิเศษของเลขาธิการสหประชาชาติและ Head of the United Nations Assistance Mission for Iraq (UNAMI) กล่าวถึงไอซิสว่า “เมื่อดูจากเรื่องการเงิน อาวุธต่างๆ ยานพาหนะที่ ISIL เป็นเจ้าของ เห็นได้ชัดเจนว่าเป็นองค์การที่ได้เงินทุนสนับสนุนค่อนข้างดี” ISIL ได้รับการสนับสนุนการเงินและสิ่งต่างๆ จากหลายแหล่ง ส่วนกองกำลังที่ข้ามจากซีเรียเข้ามายังอิรัก “ได้รับการฝึก ติดอาวุธและเตรียมตัวอย่างดี”
ตั้งแต่ ISIL/ISIS เริ่มปรากฏตัวในอิรัก นาย Adnan al-Asadi ปลัดกระทรวงหมาดไทยอิรักในสมัยรัฐบาลมาลิกีเคยเตือนรัฐบาลซาอุฯ ให้ยุติการแทรกแซงกิจการภายในอิรัก ชี้ว่า “ปัญหาของจังหวัดอันบาร์ทางภาคตะวันตกเป็นปัญหาระดับประเทศ ไม่ใช่ข้อพิพาทระหว่างชนเผ่า”
ข้อมูลบางแหล่งชี้ว่าซาอุดีอาระเบียให้การสนับสนุนทุกกลุ่ม รวมทั้งพวกสุดโต่งอย่าง al-Nusra Front กับ ISIS
มิถุนายน 2014 นูรี อัลมาลิกี (Nouri Al-Maliki) นายกรัฐมนตรีอิรักชี้ว่า ซาอุดีอาระเบียเป็นผู้ให้การสนับสนุนทางการเงินและขวัญกำลังใจแก่ ISIS แต่รัฐบาลซาอุฯ ปฏิเสธ ชี้แจงว่า “ซาอุดีอาระเบียไม่ได้ช่วยเหลือ ISIS หรือกลุ่มก่อการร้ายใดๆ ไม่ว่าจะเป็นด้านเงินหรือกำลังใจ” คำกล่าวอ้างใดๆ ที่ตรงข้ามกับแถลงการณ์นี้เป็นคำกล่าวหาเท็จ
ซาอุฯ สนับสนุนอธิปไตย ความเป็นเอกภาพและบูรณภาพแห่งดินแดนของอิรัก ปรารถนาให้พลเมืองอิรักทุกคนได้รับการปกป้องและพ้นจากความยากลำบาก “ต่อต้านการแทรกแซงจากต่างชาติ และการแทรกแซงกิจการภายในอิรักทุกรูปแบบ” ขอให้ประชาชนอิรักทุกหมู่เหล่า ไม่ว่าศาสนาใด ร่วมเป็นหนึ่งเดียวเอาชนะภัยคุกคามในขณะนี้
นาย Charles Lister นักวิชาการจาก Brookings Doha Center ชี้ว่า ปัญหาคือ “ไม่มีหลักฐานที่สามารถนำเสนอต่อสาธารณะว่ารัฐบาลของประเทศใดเกี่ยวข้อง สนับสนุนเงินแก่ ISIS” หลายประเทศถูกกล่าวหาสนับสนุนไอซิสแต่ทั้งหมดต่างปฏิเสธ ทั้งยังชี้ว่าประเทศตนปราบปรามไอซิสเรื่อยมา
ภายใต้แนวคิดผู้ก่อการร้ายเป็นเครื่องมือของรัฐต่างชาติ ผู้ก่อการร้ายที่มีรัฐอุปถัมภ์กลายเป็นกลุ่มที่มีความพร้อม มีศักยภาพ ได้รับการสนับสนุนในหลายด้าน แม้กระทั่งด้านการเมืองระหว่างประเทศ
ที่สำคัญคือ องค์กรก่อการร้ายจะเกิดขึ้นและสูญสลายไป แต่ไม่มีใครสามารถเอาผิดต่อรัฐผู้บงการเบื้องหลัง ตราบเท่าที่ไม่มีหลักฐานหนักแน่นสามารถเชื่อมโยงผู้บงการตัวจริงเหล่านั้น
ข้อสรุปคือ ไอซิสหรือรัฐอิสลาม (IS/ISIL/ISIS) มีที่มาจากการรวมตัวของกลุ่มเดิมหลายกลุ่ม สมาชิกมาจากหลายประเทศ หลายสัญชาติ ส่วนใครเป็นรัฐอุปถัมภ์ยังเป็นที่ถกเถียงกันอยู่ ไม่สามารถเอาผิดผู้สนับสนุน
ในอนาคตจะเกิดกลุ่มผู้ก่อการร้ายเช่นนี้อีก เป็น “เครื่องมือ” เพื่อทำการอย่างใดอย่างหนึ่ง ดังนั้นถ้าจะถามว่าใครอยู่เบื้องหลังเล่นงานอิหร่านครั้งนี้ คำถามที่ดีกว่าคือไอซิสรับงานจากใคร
ไอซิสมุ่งเล่นงานชีอะห์:
ไม่ว่าใครอยู่เบื้องหลังข้อเท็จจริงที่ปรากฏชัดคือตั้งแต่ต้นจนล่าสุดไอซิสมุ่งเล่นงานพวกชีอะห์หรือที่อิหร่านสนับสนุน ทั้งต่อประเทศซีเรียที่นำโดยประธานาธิบดีบาชาร์ อัลอัสซาด (Bashar al-Assad) อิรักที่ชีอะห์เป็นแกนนำรัฐบาล จนสามารถตั้ง “รัฐอิสลาม” (Islamic State: IS) ในช่วงหนึ่งก่อนถูกปราบปรามโดยเฉพาะจากกองกำลังรัสเซีย (ไม่ใช่สหรัฐ)
วิธีการของไอซิสนอกจากมุ่งเล่นงานพวกนับถือนิกายชีอะห์ ยังทำลายสัญลักษณ์หรือศาสนสถานต่างๆ ของพวกชีอะห์ กล่าวได้ว่าคือกลุ่มก่อการร้ายที่ถูกสร้างขึ้นหรือตั้งขึ้นเพื่อเล่นงานชีอะห์อิหร่าน
ครั้งล่าสุดนี้ไอซิสก่อเหตุระเบิดรุนแรงกลางประเทศอิหร่าน ในงานรำลึกวีรบุรุษผู้ต่อต้านชาติตะวันตก
แนวคิดไซออนิสต์เบื้องหลังไอซิส:
ตั้งแต่ไอซิสเริ่มปรากฏตัวเมื่อ 20 ปีที่แล้ว (อบู มูซาบ อัล ซาร์กาวี (Abu Musab al Zarqawi) ได้จัดตั้งกลุ่ม Tawhid wal-Jihad (“Monotheism and Holy War”) จนกลายเป็น IS
ในมุมมองของชีอะห์ถือว่าพวก IS เป็นตักฟีรีย์ (Takfiri) มีความหมายว่าเป็นพวกไม่ยอมรับมุสลิมกลุ่มอื่นๆ ไม่ว่าจะเป็นซุนนีหรือชีอะห์ ถือว่าพวกตนเท่านั้นที่เป็นมุสลิมแท้ ตักฟีรีย์ไม่ใช่ของใหม่ เป็นแนวคิดหรือขบวนการบิดเบือนศาสนาอิสลาม สร้างกลุ่มมุสลิม (เทียม) เพื่อทำลายมุสลิมแท้ และชี้ว่า พวกยิวไซออนิสต์คือผู้สนับสนุนอยู่เบื้องหลัง หวังใช้ IS ทำลายอิสลาม
รัฐบาลอิหร่านชี้ว่าพฤติกรรมของกลุ่มนี้ผิดจากหลักศาสนาอย่างชัดเจน ไม่ว่าจะเป็นเรื่องการฆ่าตัดคอ การเผาเชลยศึกเป็นๆ การจับคนตรึงกางเขน ในเหตุครั้งล่าสุดรัฐบาลอิหร่านจึงชี้อีกครั้งว่าอิสราเอลนี่แหละคือผู้อยู่เบื้องหลังไอซิส
ถ้าตีความแบบอิหร่าน ศึกฮามาส-อิสราเอลจนถึงเหตุระเบิดในอิหร่านกำลังเชื่อมความขัดแย้งอิสราเอล-อิหร่านเข้ามาใกล้ขึ้น สัมพันธ์กันมากขึ้น แท้จริงแล้วสงครามกาซาคือส่วนหนึ่งของสมรภูมิที่ใหญ่กว่านั่นคือระหว่างอิสราเอลกับอิหร่าน หรือฝ่ายสหรัฐกับอิหร่าน นั่นเอง
นี่คือคำเตือนใช่หรือไม่:
เช่นเคย ฝ่ายอิหร่านกล่าวโทษรัฐบาลอิสราเอลเป็นผู้อยู่เบื้องหลังเหตุระเบิดกลางงานรำลึกฮีโร่อิหร่าน โดยอิงข้อมูลจากอดีต ความเป็นปรปักษ์ที่มีต่อกันอย่างยาวนาน แต่ครั้งนี้ยังไม่ปรากฏหลักฐานชี้ชัด อีกทั้งเป็นไปไม่ได้ที่รัฐบาลอิสราเอลหรือประเทศใดจะยอมรับว่าตนคือผู้อยู่เบื้องหลัง “ผู้ก่อการร้าย” ที่นานาชาติประณาม ร่วมกันกำจัด ท้ายที่สุดอาจได้แต่สันนิษฐานตามข้อมูลหลักฐานใหม่ ประกอบกับที่มีอยู่เดิม
ที่น่าคิดคือ ทันทีที่เกิดเหตุ ไอซิสประกาศว่าตนคือผู้ลงมือ (ต่างจากเหตุร้ายหลายครั้งในหลายประเทศที่ปราศจากการระบุตัวตนหรือขาดหลักฐานชี้ชัด) คำถามสำคัญที่ตามมาคือ ทำไมจึงก่อเหตุในงานนั้น เป้าหมายคืออะไร หากตีความตามบริบทปัจจุบันที่ความขัดแย้งกำลังบานปลาย รัฐบาลสหรัฐชี้ว่าอิหร่านมีส่วนเกี่ยวข้องมากขึ้นทุกที ไม่ว่าจะฮามาส ฮูตี กองกำลังต่างๆ เตือนหลายครั้งว่าหากเป็นเช่นนี้ต่อไปอิหร่านต้องรับผิดชอบอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ รวมความแล้วระเบิดจากไอซิสคือคำเตือนใช่หรือไม่
ดูเหมือนว่าผู้ก่อการร้ายไอซิสคือตัวละครที่เพิ่มเข้ามา น่าติดตามว่าจะมีบทบาทมากน้อยเพียงไร ต้องตระหนักว่าแม้ไอซิสอ่อนแอลงมากแต่ยังไม่ตาย ตราบใดที่กลุ่มนี้เกิดขึ้น เข้มแข็งขึ้นตามการสนับสนุนของรัฐบาลต่างชาติ (ถ้ายึดแนวคิดเช่นนั้น) กำลังจะฟื้นคืนชีพเพื่อเล่นงานอิหร่านใช่หรือไม่
หากฟื้นขึ้นมาจริง สมการความขัดแย้งย่อมซับซ้อนกว่าเดิม.
ข่าวที่เกี่ยวข้อง
กระสุนนัดเดียวเปลี่ยนโลก
บรรยากาศหาเสียงตอนนี้ไม่ต้องคิดถึงเรื่องอื่นใดอีก ทรัมป์ควรชนะเลือกตั้ง กระสุนนัดเดียวชี้ขาดผลเลือกตั้ง ชี้นำโลกอนาคตควรทำตามนโยบายทรัมป์
เลือกตั้งสหรัฐ 2024 ประชามติเลือกประชาธิปไตย
ไบเดนชี้ว่าตนเป็นฝ่ายประชาธิปไตย ส่วนทรัมป์อยู่ฝ่ายตรงข้าม ถ้าต้องการปกป้องประชาธิปไตยขอให้เลือกพรรคเดโมแครต
ทำไมสมาชิกอาเซียนสนใจเข้าBRICS
ประเทศไทย มาเลเซีย และเวียดนามพยายามสัมพันธ์ดีกับมหาอำนาจทั้งหลาย ไม่อิงกลุ่มใดกลุ่มหนึ่งจนเกินตัว มอง BRICS เป็นโอกาสใหม่
ระบบโลกที่บิดเบี้ยว (2) สงครามยูเครน
เงื่อนไขสงบศึกของปูติน การใช้ทรัพย์รัสเซียที่ยึดได้เป็นหลักฐานชี้ว่าต่างฝ่ายต่างยืนยันรบต่อ บ่งชี้ระเบียบโลกที่บิดเบี้ยว ต้องสู้กันต่อไป
ปูตินยกระดับสัมพันธ์เกาหลีเหนือ-รัสเซีย
บัดนี้เกาหลีเหนือสามารถส่งกระสุนอาวุธต่างๆ ช่วยรัสเซียทำศึกยูเครน แม้กระทั่งส่งกองทัพเกาหลีเข้ารบโดยตรง ดังที่ผู้นำเกาหลีเหนือกล่าวว่า ปูตินคือเพื่อนแท้ที่ดีที่สุด
ระเบียบโลกที่บิดเบี้ยว (1)
สัจนิยมมีข้อดีหลายอย่างแต่เปิดช่องให้รัฐบาลบางประเทศตีความว่าสามารถรุกรานประเทศอื่นๆ เป็นเรื่องปกติของโลก บางประเทศพยายามทำให้ดูดีอ้างว่าเป็นการป้องกันตนเอง