เลือกตั้งไต้หวันวันนี้: ผู้นำ คนใหม่จะจับมือ สี จิ้นผิง ไหม?

ที่ทำให้มีความน่าสนใจเป็นพิเศษ เพราะเป็นจังหวะที่ความตึงเครียดระหว่างจีนกับสหรัฐฯ พุ่งสูงอย่างมาก

หัวข้อหาเสียงหลักแน่นอนคือเรื่องจีนแผ่นดินใหญ่

แต่ประเด็นปากท้องก็มีความสำคัญไม่น้อย ไม่ว่าจะเป็นเรื่องค่าจ้างที่ไม่พอใช้กับที่พักอาศัยที่แพงขึ้น

และหนีไม่พ้นเรื่องภูมิรัฐศาสตร์

โพลทั้งหลายบอกว่า ครึ่งหนึ่งของผู้มีสิทธิเลือกตั้งสนใจเรื่องความสัมพันธ์กับจีนแผ่นดินใหญ่

ตัวเต็งสำคัญมี 3 คน

วิลเลียม ไล ชิงเต๋อ จากพรรคประชาธิปไตยก้าวหน้า

ไลเป็นรองประธานาธิบดีวัย 64 จุดยืนชัดเจนว่าไต้หวันจะต้องเป็นตัวของตัวเอง มิใช่เป็นส่วนหนึ่งของจีนแผ่นดินใหญ่

จุดยืนแข็งกร้าวอย่างนี้แหละที่ทำให้ปักกิ่งเขม่น สื่อบนแผ่นดินใหญ่วิเคราะห์การหาเสียงครั้งนี้อย่างคึกคัก

ไม่ต้องแปลกใจว่าสื่อจีนต่อต้านนายไล เพราะมีแนวทางไปทางเดียวกับนางไช่ อิงเหวิน ประธานาธิบดีคนปัจจุบัน

กระบอกเสียงรัฐบาลจีน Global Times ออกมาวิพากษ์วิจารณ์ว่า นายไลหาเสียงแบบนี้ต้องดำเนินคดีด้วยกฎหมายปราบปรามการแบ่งแยกดินแดน

เขาทำงานใกล้ชิดไช่ อิงเหวิน ช่วงปี 2017-2019 และแสดงทัศนะอย่างเปิดเผยมาตลอดว่าจะผลักดันเอกราชไต้หวัน

อย่างนี้รัฐบาลปักกิ่งติดป้ายว่าเป็น “พวกแยกแผ่นดิน”  ซึ่งมีความผิดร้ายแรงตามกฎหมายของจีน

ตัวเต็งจากพรรครัฐบาลคนนี้เรียนจบแพทย์มาจากมหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด และเคยเป็นแพทย์เฉพาะทางด้านไต ก่อนจะเข้าสู่อาชีพรับราชการในช่วงกลางทศวรรษที่ 1990

เขาได้รับเลือกเป็น สส.จากเขตเลือกตั้งไถหนานทางตอนใต้ของเกาะ

และชนะเลือกตั้งเป็นนายกเทศมนตรีของเมืองในปี 2010 ต่อเนื่องถึงปี 2014

ด้วยคะแนนเสียงที่สร้างสถิติสูงถึง 74%

เขาหาเสียงด้วยการตอกย้ำว่า “ไต้หวันหวังจะเป็นเพื่อนกับจีน” แต่ไม่ได้เป็นส่วนหนึ่งของจีน ต้องคบหากันอย่างเสมอภาค

ไลบอกว่าไต้หวันไม่ต้องการเป็นศัตรูกับจีน คบเป็นเพื่อนกันได้

และยังตอกย้ำว่าอยากเห็นจีนมีประชาธิปไตยและเสรีภาพเหมือนไต้หวัน

ประโยคอย่างนี้แหละที่สร้างความเดือดดาลบนแผ่นดินใหญ่

ตั้งฉายาไลว่าเป็น “ตัวปัญหา” และ “ตัวทำลายชาติจีน”

คนที่ทำให้ปักกิ่งโกรธมากกว่าน่าจะเป็นเชียว บีคิม (Hsiao Bi-khim) ผู้สมัครชิงรองประธานาธิบดีของพรรคนี้

เธอเกิดที่ญี่ปุ่น ไปโตในสหรัฐฯ ต่อมาได้ตำแหน่งผู้แทนไต้หวันประจำสหรัฐฯ ตลอด 3 ปีที่ผ่านมา

จีนมองว่าเธอคือสัญลักษณ์ความใกล้ชิดระหว่างไต้หวันกับสหรัฐฯ

ปักกิ่งจึงจับจ้องเธอด้วยสายตาที่สงสัยคลางแคลงอย่างมาก ถึงกับเรียกเธอว่าเป็น “คนหัวดื้อผู้แบ่งแยกดินแดนเพื่อเอกราชไต้หวัน”

จีนประกาศคว่ำบาตรเชียวมาแล้ว 2 ครั้ง

นั่นแปลว่าเธอไม่สามารถเหยียบแผ่นดินจีนได้ และห้ามนักธุรกิจจีนคบหาเธอ

ถ้าปักกิ่งมีนักการทูต “นักรบหมาป่า” เธอประกาศตนเป็น “นักรบแมว” เพื่อถ่วงดุลกับจีน

เธอเคยให้สัมภาษณ์ The Economist ว่า “แมวน่ารักกว่าหมาป่าอยู่แล้ว แล้วในทางการทูต เราจะเน้นหามิตร”

คู่แข่งที่น่ากลัวของพรรครัฐบาลคือ โหว โหย่วอี๋ วัย 66 จากพรรคก๊กมินตั๋ง (KMT)

ชีวิตต่อสู้มาอย่างสมบุกสมบันพอสมควร

เพราะโหวเริ่มด้วยการช่วยธุรกิจทางบ้านด้วยการจับสุกร หรือช่วยขายเนื้อสัตว์ที่เขียงหมูในตลาด

พอโตขึ้นก็เปลี่ยนมาจับคนร้ายแทน เพราะตัดสินใจสวมเครื่องแบบตำรวจ

โหวมีชื่อเสียงเป็นตำรวจมือปราบ ทำคดีดังๆ ที่ต้องปราบเหล่าอาชญากรระดับชาติมาแล้วมากมาย

เคยเป็นเจ้าพนักงานร่วมสืบสวนหลักในคดีพยายามลอบสังหารอดีตประธานาธิบดีเฉิน สุยเปี่ยน

จนผู้ใหญ่เห็นฝีมือ ได้เลื่อนเป็นผู้บัญชาการตำรวจแห่งชาติ

โหวเข้าสู่การเมืองในปี 2010 และสร้างชื่อเสียงโดดเด่นในฐานะนายกเทศมนตรีนครนิวไทเป ซึ่งเป็นเมืองที่มีประชากรมากที่สุด

ปี 2018 เขาก็ชนะเลือกตั้งแบบถล่มทลาย และดำรงตำแหน่งนายกเทศมนตรีอีกสมัยในปี 2022

โหวเป็นความหวังของพรรคฝ่ายค้านที่จะทวงบัลลังก์ประธานาธิบดีกลับคืนมาจากพรรค DPP ที่ชนะเลือกตั้ง 2 ครั้งติดต่อกันแล้ว

จุดยืนของโหวอยู่คนละข้างกับคู่แข่ง...เขาต่อต้านการเป็นเอกราชของไต้หวัน

แต่เขาก็พยายามเลี่ยงการตอบตรงๆ เกี่ยวกับจุดยืนด้านจีนตลอดช่วงหาเสียง

กลายเป็นจุดอ่อนที่ถูกคู่แข่งโจมตีว่าเขาไร้จุดยืนที่ชัดเจน

แต่พอถูกจี้ให้ตอบ เขาก็จะบอกเพียงว่าความสัมพันธ์ระหว่างสองฟากช่องแคบไต้หวันนั้นชัดเจนแล้ว เราไม่ต้องการให้มันดูสับสน

 “ความสัมพันธ์นี้อยู่บนรากฐานรัฐธรรมนูญของสาธารณรัฐจีน”

คือถ้อยประโยคที่เขาใช้เพื่อจะหลีกเลี่ยงการตอบปะทะกับจีน แต่ก็กลัวจะทำให้ผู้มีสิทธิเลือกตั้งเชื่อว่าเขา “กลัวจีน”

คู่หูของโหวชื่อ จอว์ ชอว์กง วัย 73 นักวิจารณ์การเมืองที่เลื่องชื่อ เคยเป็นผู้นำพรรคฝ่ายขวาชื่อ “พรรคใหม่”

จอว์สนับสนุนการรวมชาติไต้หวันกับจีน

แต่ระหว่างการหาเสียงครั้งนี้ เขาหลีกเลี่ยงที่จะพูดถึงเรื่องนี้อย่างตรงไปตรงมาเช่นกัน

โดยบอกว่าหากชนะเลือกตั้งก็จะไม่ผลักดันการรวมชาติกับจีน

ตัวเลือกที่สามของการเลือกตั้งประธานาธิบดีวันนี้คือ เคอ เหวินเจ๋อ จากพรรคประชาชนไต้หวัน (TPP)

บางคนเรียกเขาว่า “ม้ามืด” เคยเป็นหมอ และสร้างความฮือฮาด้วยการร้องเพลงแรปช่วงหาเสียงเลือกตั้งนายกเทศมนตรีนครไทเป

เขาวางตัวเป็น “ตัวเลือกที่ 3” อยู่ตรงกลางระหว่างผู้สมัครที่จะยั่วยุจีน กับผู้สมัครที่โอนเอียงไปทางจีน

ข้อได้เปรียบของเขาคือเป็นที่นิยมในหมู่ผู้มีสิทธิเลือกตั้งรุ่นใหม่

เขาโด่งดังจากการประกาศสนับสนุน “ขบวนการนักศึกษาทานตะวัน” เมื่อปี 2014

เป็นกิจกรรมประท้วงของกลุ่มนักศึกษาที่ต่อต้านอิทธิพลของจีนที่เพิ่มขึ้นในไต้หวัน

หลังจากได้รับเลือกเป็นนายกเทศมนตรีนครไทเป จุดยืนทางการเมืองก็ปรับเปลี่ยนไป

ด้วยการประกาศว่าพร้อมจะเชื่อมสัมพันธ์กับระหว่างนครไทเปกับจีนแผ่นดินใหญ่มากขึ้น โดยเฉพาะกับนครเซี่ยงไฮ้

เขาตั้งพรรคทีพีพี ปี 2019 ด้วยนโยบายขอเป็น “พรรคทางเลือกที่สาม” นอกเหนือจากดีพีพีและก๊กมินตั๋ง ที่ผูกขาดการเมืองไต้หวันมาตลอด

ปี 2020 พรรคทีพีพีชนะ สส. 5 ที่นั่ง จากทั้งหมด 113 ที่นั่ง และถือเป็นพรรคการเมืองใหญ่สุดอันดับ 3 ของไต้หวัน

เคอหาเสียงด้วยการบอกว่าพรรค DPP นั้นเป็นอันตรายต่อไต้หวัน เพราะ “หนุนสงครามกับจีน”

แต่ก็ตำหนิพรรคก๊กมินตั๋งว่า “โอนเอียง” ไปทางจีนมากเกินไป

ค่ำนี้คงจะรู้ว่าสี จิ้นผิง ที่ปักกิ่งจะรู้สึกโล่งอกหรือหงุดหงิดเพิ่มขึ้น!