เรือดำน้ำจีนถูกลากไปพัวพัน ความขัดแย้งภูมิรัฐศาสตร์

เพราะต้นเหตุของเรื่องคือ นโยบายบอยคอตของตะวันตกต่อจีนในเรื่องการซื้อขายอุปกรณ์ใดที่ใช้เป็นอาวุธสงครามได้

แต่ไหนๆ นายกฯ เศรษฐาก็ต้องการแสดงความเป็นผู้นำของประเทศในเวทีสหประชาชาติแล้ว ก็คงไม่เสียหายอะไรที่จะขอนัดคุยกับนายกฯ เยอรมนีเพื่อพูดคุยกันเรื่องอื่นๆ ได้อีกมากมาย

ประเด็นเรือดำน้ำจีนกลายเป็นเรื่องพัวพันถึงความขัดแย้งด้าน “ภูมิรัฐศาสตร์” ไปแล้ว

จึงควรที่ไทยจะวิเคราะห์สถานการณ์ให้รอบด้านมากกว่าเพียงมิติระหว่างไทยกับจีนเท่านั้น

กองทัพเรือเคยชี้แจงว่า ในการทำข้อตกลงกับจีนนั้น กำหนดให้เรือดำน้ำแบบ S26T มีเครื่องยนต์ดีเซลสำหรับขับเครื่องกำเนิดไฟฟ้า รุ่น MTU396 จากเยอรมนีได้ จำนวน 3 เครื่อง ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของชุดเครื่องกำเนิดไฟฟ้า (Diesel Generator Set) ชัดเจน แต่เนื่องจากภายหลังเยอรมนีมีนโยบายระงับการส่งออก (Embargo Policy) ซึ่งกำหนดให้เครื่องยนต์ดีเซลของเรือดำน้ำ เป็นสินค้าที่อยู่ในรายการควบคุมการส่งออกด้วย

ส่งผลให้การจำหน่ายเครื่องยนต์ อะไหล่ หรือเครื่องยนต์ที่ผลิตด้วยเทคโนโลยีเยอรมนี ต้องได้รับอนุมัติจากรัฐบาลเยอรมนี ซึ่งเป็นปัญหาที่ทางจีนต้องดำเนินการแก้ไข

กองทัพเรือได้ยืนยันความต้องการเครื่องยนต์ดีเซลสำหรับขับเครื่องกำเนิดไฟฟ้า รุ่น MTU396 จากเยอรมนี ตามข้อตกลงไปแล้ว จึงเป็นสิ่งที่ทางจีนจะต้องทำตามข้อตกลง

ต่อมามีข่าวว่า กองทัพเรือยอมรับเงื่อนไขเป็นเครื่องยนต์ของจีนแล้ว

ข่าวจากองทัพเรือก่อนการแต่งตั้งผู้นำเหล่าทัพใหม่บอกว่า พล.ร.อ.เชิงชาย ชมเชิงแพทย์ ได้ลงนามเห็นชอบ เครื่องยนต์ CHD 620 ที่ผลิตจากบริษัทของจีนเพื่อติดตั้งในเรือดำน้ำ S26T เรียบร้อยแล้ว

เป็นข้อตกลงหลังจากคณะทำงานในการเจรจาเรื่องดังกล่าวได้พูดคุยกับบริษัท CSOC หลายรอบ

โดยกองทัพเรือได้ส่งทีมคณะทำงานด้านเทคนิคไปร่วมประเมินประสิทธิภาพ ก่อนสรุปต่อประธานคณะกรรมการโครงการเรือดำน้ำ ที่มี พล.ร.อ.ชลธิศ นาวานุเคราะห์ เสนาธิการทหารเรือเป็นประธาน

โดยได้รับข้อเสนอในการเพิ่มการรับประกันจาก 10 ปี เป็น 20 ปี การส่งกำลังบำรุง อะไหล่ และระบบอาวุธในเรือเพิ่มเติม

แต่ไม่รับข้อเสนอในการซื้อเรือดำน้ำมือสองในราคาถูก เพราะต้องใช้งบประมาณเพิ่มเติมในการซ่อมบำรุง และต้องมีภาระในด้านอื่นที่ต้องปรับสภาพพร้อมใช้งานจริง

ขณะนี้เครื่องยนต์ดังกล่าวอยู่ระหว่างติดตั้งในเรือดำน้ำของปากีสถาน ที่ติดตั้งในเรือดำน้ำรุ่นดังกล่าวนำร่องเพื่อเตรียมทดสอบการใช้งานจริงนำร่องไปแล้ว

พล.ร.อ.อะดุง พันธุ์เอี่ยม ผู้บัญชาการทหารเรือคนใหม่ เป็นหนึ่งในผู้นำเหล่าทัพที่ร่วมรับประทานอาหารเที่ยงเมื่อเร็วๆ นี้กับคุณเศรษฐาและคุณสุทิน

ดร.มานะ นิมิตรมงคล เลขาธิการองค์กรต่อต้านคอร์รัปชัน (ประเทศไทย) มีคำถามว่า การยอมรับเครื่องยนต์เรือดำน้ำจากจีนนั้นจะมีปัญหาทางกฎหมายตามมาหรือไม่

โดยระบุว่า การตัดสินใจยกเลิกสัญญาหรือยอมรับเครื่องยนต์สำหรับผิวน้ำตามที่เขาเสนอมา ผู้มีอำนาจต้องมีสติ โดยตระหนักว่า ชีวิตทหารบนเรือดำน้ำล้วนมีค่าต่อตัวเขาเอง ครอบครัว สังคม และความมั่นคงของชาติ การตัดสินใจจึงไม่ใช่เรื่องล้อเล่น รักษาหน้าหรือเอาใจใคร และอ้างเหตุผลว่า

1.ตามกฎหมาย การเปลี่ยนสเปกเครื่องยนต์เป็นการเปลี่ยนแปลงสาระ “สำคัญ” ของสินค้าไปจากเงื่อนไขการจัดซื้อ (ทีโออาร์) และมติ ครม.ที่อนุมัติให้จัดซื้อ ดังนั้น

1.1 ตาม พ.ร.บ.จัดซื้อฯ ทำไม่ได้แน่นอนเพราะเกิดความไม่เป็นธรรม ผิดหลักปฏิบัติของราชการที่ใช้กันมาช้านาน

1.2 แต่กรณีนี้เป็นข้อยกเว้นไม่ต้องปฏิบัติตาม พ.ร.บ.จัดซื้อฯ มาตรา 7(2) เพราะเป็นการซื้อยุทธภัณฑ์ แบบรัฐต่อรัฐ จึงเหลือประเด็นเดียวว่า ครม.ชุดใหม่จะมีมติอนุมัติให้เปลี่ยนแปลงตามที่กองทัพเรือเสนอหรือไม่

2.ขั้นตอนต่อไป กองทัพเรือต้องเสนอเรื่องต่อ รมว. กลาโหมพิจารณา ก่อนนำเสนอ ครม.ต่อไป

2.1 การตัดสินใจยกเลิกสัญญาหรือยอมรับเครื่องยนต์สำหรับผิวน้ำตามที่เขาเสนอมา ผู้มีอำนาจต้องมีสติ โดยตระหนักว่า ชีวิตทหารบนเรือดำน้ำล้วนมีค่าต่อตัวเขาเอง ครอบครัว สังคม และความมั่นคงของชาติ การตัดสินใจจึงไม่ใช่เรื่องล้อเล่น รักษาหน้าหรือเอาใจใคร

2.2 ระหว่างนี้นอกจากศึกษาประเด็นกฎหมายให้รอบคอบแล้ว ฝ่ายไทยควรส่งทีมผู้เชี่ยวชาญของกองทัพเรือ ไปตรวจสอบและประเมินระบบและความปลอดภัยหากเปลี่ยนเครื่องยนต์ใหม่ ในกรณีนี้ควรมีผู้เชี่ยวชาญจากภายนอกที่สังคมยอมรับไปร่วมด้วย

2.3 หากสุดท้ายกองทัพเรือยอมตามผู้ขาย ต้องเปิดเผยให้สาธารณชนทราบเงื่อนไขที่ยอมรับ และประโยชน์หรือการชดเชยที่กองทัพจะได้รับมากขึ้นว่าคืออะไร

3.การจัดซื้อแบบจีทูจี ไม่ได้การันตีว่าปราศจากคอร์รัปชัน คนไทยเคยเห็นมามากแล้วว่าเกิดจีทูเจี๊ยะ ซื้อของแพง ซื้อแล้วไม่ได้ใช้ ใช้ไม่คุ้มค่า และซื้อแบบเต็มใจให้หลอก

ความเห็นจากผู้เชี่ยวชาญของจีนออกมาวิเคราะห์ว่า เรื่องนี้อาจจะโยงกับแผนสหรัฐฯ ที่กดดันเยอรมนีไม่ให้ขายเครื่องยนต์เรือดำน้ำให้จีน...จนมีผลกระทบต่อไทยหรือไม่

สื่อ Global Times ทางการของจีนอ้าง Song Zhongping ผู้เชี่ยวชาญด้านการทหารของจีน ว่าการที่ผู้บัญชาการทหารเรือคนก่อนของไทยได้อนุมัติยอมรับเครื่องยนต์เรือดำน้ำจีนนั้น มาจากการตรวจสอบเรื่องนี้มาเป็นระยะเวลานานพอสมควรแล้ว

เพราะตระหนักแล้วว่าเครื่องยนต์ของจีนไม่ได้ด้อยไปกว่าเครื่องยนต์ของเยอรมนี

ผู้เชี่ยวชาญจีนคนนี้บอกว่า สาเหตุที่ไทยต้องเปลี่ยนไปใช้เครื่องยนต์จากจีน ก็เพราะว่าสหรัฐอเมริกากดดันเยอรมนีไม่ให้อนุมัติเครื่องยนต์ให้กับกองทัพเรือไทย

นายซ่งบอกว่า การที่เรือดำน้ำจากจีนรุ่น Type 039 ได้มีส่วนร่วมในการฝึกระหว่างกองทัพเรือจีนและไทยในการฝึกบลูคอนสไตรก์ จะทำให้เห็นถึงศักยภาพของเรือดำน้ำจากจีนได้ดียิ่งขึ้น

เรือดำน้ำรุ่น S26T ที่กองทัพเรือไทยสั่งก็เป็นรุ่นที่พัฒนามาจาก Type 039 นี่แหละ

 “ทุกวันนี้ประเทศไทยใช้ยุทธภัณฑ์จากกองทัพเรือจีนเป็นจำนวนมาก รวมถึงเรือยกพลขึ้นบกแบบครอบคลุม Type 071, ยานเกราะสะเทินน้ำสะเทินบก VN16, รถหุ้มเกราะล้อยาง VN1 และรถถัง VT4” นายซ่งกล่าว

การมีปฏิสัมพันธ์ที่ใกล้ชิดและต่อเนื่องระหว่างกองทัพจีนและไทยช่วยเพิ่มความไว้วางใจซึ่งกันและกัน กระชับมิตรภาพและเพิ่มขีดความสามารถในการปฏิบัติงานร่วมกัน

ผู้เชี่ยวชาญจีนชี้ไปที่ความพยายามของสหรัฐฯ ที่จะสร้างความปั่นป่วนในทะเลจีนใต้

โดยยกตัวอย่างว่า สหรัฐฯ กําลังระดมพลฟิลิปปินส์เพื่อสร้างความเดือดร้อนในทะเลจีนใต้

เขาบอกว่า ไทยนั้นรักษาความสัมพันธ์ใกล้ชิดกับทั้งสหรัฐฯ และจีน และเป็นสมาชิกอาเซียน อาจทําหน้าที่เป็นสะพานที่สมดุลและคลี่คลายสถานการณ์ได้

รัฐบาล “เศรษฐา” คงจะเห็นทั้งปัญหาและโอกาสในเรื่องของเรือดำน้ำจากจีนได้อย่างดีแล้ว

การตัดสินใจใดๆ คงต้องคำนึงถึงผลประโยชน์ของประเทศ ที่จะต้องตอบคำถามเพื่อนของเราทั้งเล็กทั้งใหญ่ว่าเรามีความเป็นตัวของตัวเองอย่างไร

ขณะเดียวกัน ก็ทำหน้าที่เป็นสะพานสำหรับภูมิภาคนี้ได้อย่างมีประสิทธิภาพเช่นกัน.