ประชาธิปไตยจีน ประชาธิปไตยที่ใช้การได้จริง

ภาพเอกสาร China: Democracy That Works

เครดิตภาพ: http://id.china-embassy.org/eng/jrzg/202112/t20211206_10462963.htm

ประชาธิปไตยพัฒนาเรื่อยมา ขึ้นกับประวัติศาสตร์วัฒนธรรมของแต่ละที่ กลายเป็นประชาธิปไตยหลายรูปแบบแล้วแต่ว่าใครจะเลือกใช้แบบใด ประเทศใดเป็นประชาธิปไตยหรือไม่ ขึ้นกับวิจารณญาณของพลเมืองประเทศนั้น ไม่ใช่โดยคนนอกที่พยายามตีกรอบว่าแบบใดเป็นประชาธิปไตย แบบไหนไม่ใช่ ประชาธิปไตยจีนเป็นอีกรูปแบบในหลายรูปแบบที่เป็นอยู่ขณะนี้

การสร้างประชาธิปไตยจีน:

ในอารยธรรม 5 พันปี จีนได้สร้างและอยู่ในระบอบการเมืองการปกครองหลายรูปแบบ คนจีนลุกขึ้นต่อสู้เพื่อตนเองสำเร็จบ้าง ล้มเหลวบ้าง เคยใช้แนวคิดการปกครองต่างชาติซึ่งพบว่าใช้การไม่ได้

ความคิดมาร์กซิสต์ช่วยปลุกประชาชนให้ตระหนักในความสำคัญของตนเองอีกครั้ง ลุกขึ้นต่อสู้เพื่อประชาธิปไตย ต่อต้านการกดขี่ขูดรีด เป็นที่มาของประเทศสาธารณรัฐประชาชนจีน เป็นประชาธิปไตยของปวงชน (people's democracy) ประชาชนเป็นผู้บริหารประเทศ มีพรรคคอมมิวนิสต์จีนเป็นแกนนำร่วมมือกับพรรคการเมืองอื่นๆ

นับจากปี 1978 จีนเปิดประเทศปรับปรุงสังคมนิยมให้ทันสมัย เป็นสังคมนิยมประชาธิปไตยที่ก้าวหน้ากว่าเดิม ยึดแนวทาง “สังคมนิยมตามคุณลักษณะของจีน” (socialism with Chinese characteristics)

ประชาธิปไตยแท้ต้องอยู่ในวิถีชีวิตไม่ว่าจะที่บ้านหรือที่ทำงาน ต้องถือว่าล้มเหลวถ้าสังคมเป็นประชาธิปไตยแต่รัฐบาลไร้ประสิทธิภาพ ประเทศไม่พัฒนา ชีวิตความเป็นอยู่ย่ำแย่.

ปี 2012 ประชาธิปไตยจีนพัฒนาอีกขั้นทั้งด้านทฤษฎี ระบบและการปฏิบัติ จนถึงขั้นให้ประชาชนดำเนินการทั้งหมดตามแนวทางประชาธิปไตย พรรคคอมมิวนิสต์จีนเป็นแกนนำสร้างประชาธิปไตยประชาชนตามบริบทวัฒนธรรมและอื่นๆ สร้างประเทศให้ทุกคนมีกินมีใช้ไม่ขัดสน

พรรคคอมมิวนิสต์จีนทำตามความต้องการของมหาชน ดังหลักการ “มาจากประชาชน เพื่อประชาชน” การตัดสินใจในพรรคทำตามกระบวนการเลือกตั้งประชาธิปไตย เปิดทางให้บุคคลสำคัญของทุกกลุ่มทุกภาคส่วนเป็นผู้นำคนหนึ่งในพรรค มีบทบาทในรัฐบาล โดยที่ทุกคนต้องจงรักภักดีต่อลัทธิมาร์กซ์ ต่อพรรคและประชาชน

ประชาชนเป็นนายประเทศและเป็นรากฐานของประเทศ กระบวนการประชาธิปไตยของปวงชน (people's democracy) อยู่ในทุกสถาบันทุกขั้นตอนอย่างสมบูรณ์

ระบบของจีนคือประชาชนเป็นนายประเทศ ในขณะเดียวกัน ต้องทำทุกอย่างเพื่อต้านการบ่อนทำลายไม่ว่าจะทางการเมืองหรือความมั่นคงด้านต่างๆ เพื่อให้ประเทศเดินไปข้างหน้าอย่างเป็นระบบระเบียบภายใต้กฎหมาย ตามแนวทางเผด็จการประชาธิปไตยของปวงชน (people's democratic dictatorship) มีสมัชชาผู้แทนประชาชนแห่งชาติจีน (National People's Congress) เป็นสถาบันสูง

สุดบ่งบอกประชาธิปไตยของปวงชน ประชาชนใช้อำนาจควบคุมประเทศผ่านสมัชชานี้ ช่วยรักษาความเป็นเอกภาพของคนทั้งประเทศ ทำงานประสานกับสมัชชาประชาชนท้องถิ่นในระดับต่างๆ หน่วยงานท้องถิ่น

สมัชชาผู้แทนประชาชนแห่งชาติจีนมีอำนาจทั้งทางนิติบัญญัติ แต่งตั้งหรือถอดถอนเจ้าหน้าที่แม้กระทั่งประธานาธิบดี นายกรัฐมนตรี ประธานศาลฎีกา มีอำนาจตัดสินและรับรองนโยบายสำคัญๆ เช่น แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ มีอำนาจกำกับตรวจสอบการทำงานของหน่วยงานรัฐ ศาล ส่วนสมัชชาระดับท้องถิ่นจะมีอำนาจตามที่กฎหมายกำหนด ให้มั่นใจว่าประชาชนทั้งประเทศคือผู้ตรวจสอบควบคุมประเทศนี้ ปลายปี 2020 ทั้งประเทศมีตัวแทนสมัชชาประชาชน 2.62 ล้านคน (จากประชากร 1,400 ล้านคน) 94.5% เป็นคนท้องถิ่นใกล้ชิดประชาชน

จีนมีหลายพรรคการเมืองแต่ไม่มีพรรคฝ่ายค้าน พรรคการเมืองใช้วิธีประชุมหารือทางการเมือง (Political Consultation) จัดการความเห็นต่าง ยึดหลักว่าทุกคนทุกพรรคอยู่ร่วมกันได้ (ไม่แข่งขันแย่งชิงจนฝ่ายหนึ่งต้องล้มหายตายจากทางการเมือง) เกิดระบบที่ทุกพรรคทำงานร่วมกัน โดยมีพรรคคอมมิวนิสต์จีนเป็นแกนนำ มีกระบวนการชัดเจนเพื่อให้ทุกพรรคทำงานร่วมกันบนความเท่าเทียม เป้าหมายสุดท้ายคือขจัดการเมืองของคนส่วนน้อยเพื่อประโยชน์คนไม่กี่กลุ่ม ให้ทุกพรรคทุกกลุ่มทำงานร่วมกันเพื่อประโยชน์ร่วมกัน แทนการออกนโยบายเพื่อพวกพ้องอันก่อให้สังคมแตกแยกเป็นฝักเป็นฝ่าย

ประชาธิปไตยของปวงชนเน้นสร้างสามัคคีประสานพลังคนทั้งชาติเข้าด้วยกัน พรรคให้ความสำคัญกับเรื่องนี้ บางพื้นที่ให้เป็นเขตปกครองตนเองตามชาติพันธุ์ จัดตั้งองค์กรปกครองท้องถิ่นบริหารโดยคนในพื้นที่ มีสิทธิ์ตัดสินใจแบบประชาธิปไตย ทั้งนี้อยู่ภายใต้การนำของประเทศ ไม่อาจแบ่งแยกประเทศ

ประชาชนมีอำนาจปกครองตั้งแต่ระดับหมู่บ้าน ชุมชนเมือง มีคณะกรรมการบริหารตามหลักประชาธิปไตย เลือกตัวแทนของตน

พนักงานลูกจ้างบริษัท หน่วยงานรัฐ มีสิทธิตามแบบประชาธิปไตยเช่นกัน มีสมัชชาลูกจ้าง (employees congresses) นายจ้าง-ลูกจ้างปรึกษาหารือสม่ำเสมอ ครอบคลุมบริษัทกับหน่วยงานรัฐ 6.55 ล้านแห่ง

การพูดคุยปรึกษาหารือแบบประชาธิปไตย (Democratic consultation) กลายเป็นวัฒนธรรมอย่างหนึ่ง ทุกคนมีสิทธิ์พูดด้วยเป้าหมายให้สังคมดีขึ้น ทุกการตัดสินใจผ่านการพูดคุยหารืออย่างเข้มข้นก่อน มีเวทีและกระบวนการรองรับเพื่อแต่ละคนเข้าใจครบถ้วนก่อนใช้สิทธิ์

ควบคู่กันนี้คือระบบเศรษฐกิจแบบสังคมนิยม (socialist market economy) มีกิจการที่ชุมชนหรือรัฐเป็นเจ้าของควบคู่กับกิจการของเอกชน มุ่งเป้าให้เศรษฐกิจประเทศเข้มแข็งอยู่ในอำนาจของประชาชน ไม่ขาดสิ่งของจำเป็น

จีนเคารพสิทธิมนุษยชนอย่างเต็มที่ การที่ทุกคนใช้ชีวิตอย่างมีความสุขเป็นสิทธิมนุษยชนขั้นสูงสุด ความสำเร็จข้อนี้ดูได้จากเศรษฐกิจที่เติบโตพัฒนาต่อเนื่อง ทุกคนมีกินมีใช้ไม่ขัดสน มีระบบประกันสังคมใหญ่ที่สุดในโลก

ประชาธิปไตยแท้:

ลำพังมีการเลือกตั้งไม่อาจสรุปว่าเป็นประชาธิปไตย ประชาธิปไตยแท้ต้องอยู่ในวิถีชีวิตไม่ว่าจะที่บ้านหรือที่ทำงาน เป็นบรรทัดฐานสังคม รวมถึงมีรัฐบาลที่มีประสิทธิภาพ ต้องถือว่าล้มเหลวถ้าสังคมเป็นประชาธิปไตยแต่รัฐบาลไร้ประสิทธิภาพ ประเทศไม่พัฒนา ชีวิตความเป็นอยู่ย่ำแย่

ประชาธิปไตยที่ดีต้องอาศัยฉันทามติมากกว่าสร้างความขัดแย้งแตกแยก ควรเป็นสังคมที่มีระบบระเบียบมากกว่าอยู่ในความโกลาหลวุ่นวาย ส่งเสริมความดีและความงาม ไม่ใช่ส่งเสริมเรื่องผิดหรือชั่วร้าย

อำนาจอันได้จากระบอบประชาธิปไตยจำต้องควบคุมและตรวจสอบเข้มงวด ป้องกันใช้ในทางที่ผิด จีนมุ่งใช้อำนาจเพื่อสร้างสิ่งดีเสมอ คอร์รัปชันคือศัตรูตัวร้ายของประชาธิปไตย รัฐบาลใช้หลายมาตรการควบคุมอย่างเข้มงวด

ประชาธิปไตยปรับเปลี่ยนเรื่อยมานับพันปี มีหลายรูปแบบ สะท้อนความก้าวหน้าของมนุษย์ ไม่ใช่ทุกประเทศที่ใช้ระบอบนี้จะประสบความสำเร็จ การเลือกใช้โดยไม่พิจารณาบริบทตนเองอาจเกิดปัญหาไม่สิ้นสุด จีนได้พัฒนาประชาธิปไตยตามบริบทของตน ไม่ยึดแนวทางของพวกตะวันตก แต่พัฒนาจากความรู้การตัดสินใจด้วยตนเอง เป็นอีกรูปแบบที่ก่อประโยชน์ต่อมนุษยชาติ ประชาธิปไตยจีนจะพัฒนาต่อไปตอบสนองความต้องการใหม่ๆ ท้ายที่สุดประชาชนจะเป็นผู้ตัดสินว่าการปกครองของตนดีหรือไม่

และหากยึดมั่นประชาธิปไตยจริงควรใช้หลักการนี้กับความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ ด้วยการเคารพสิทธิของประเทศอื่น อยู่ร่วมกับนานาชาติโดยสันติ แทนมุมมองที่คิดว่าโลกเป็นเหมือนป่าดงดิบที่สัตว์ทั้งหลายต้องหาทางเพื่อเอาตัวรอด ใช้อำนาจที่เหนือกว่ากดขี่ข่มขู่ประเทศอื่น อนาคตของมนุษยชาติควรอยู่ในมือของทุกคนในโลก ไม่ใช่แค่คนบางประเทศเท่านั้น.