สหรัฐฯขาลง...เอเซียกำลังจะเฟื่อง!

นั่นหมายความว่าไทยเราในฐานะที่เป็นสมาชิกสำคัญของอาเซียนน่าจะมีศักยภาพที่จะเติบโตพร้อม ๆ กับเพื่อนเราในภูมิภาคนี้

และจะต้องเกาะเกี่ยวกับมหาอำนาจเอเซียอย่างจีนและอินเดียพร้อม ๆ กันไปด้วย

คิชอร์ ทำนายด้วยว่าการแข่งขันด้านภูมิรัฐศาสตร์ระดับโลกระหว่างสหรัฐฯกับจีนกำลังจะมีความสำคัญต่ออนาคตของโลกอย่างปฏิเสธไม่ได้

“ความพยายามที่จะปิดล้อมและสกัดการเติบโตของจีนรังแต่จะทำให้สหรัฐฯถูกโดดเดี่ยวเพิ่มขึ้นเท่านั้น”

คิชอร์ เพิ่งไปเยือนจีนมาและนั่งลงพูดคุยกับสื่อทางการจีน Global Times เพื่อตอบคำถามประเด็นสำคัญที่ว่านี้

ผมเห็นคำถาม-ตอบล่าสุดของบทสัมภาษณ์นี้ที่น่าสนใจ จึงขอสรุปสาระหลัก ๆ ของการแสวนาเมื่อสัปดาห์ก่อนมาถ่ายทอดต่อ

ในหนังสือชื่อ The Asian 21st Century ของเขา คิชอร์ มาห์บูบานี (Mahbubani) อดีตนักการทูตที่มีบทบาทสำคัญเป็นผู้แทนถาวรของสิงคโปร์ประจำสหประชาชาติและประธานคณะมนตรีความมั่นคงแห่งสหประชาชาติ ชี้ให้เห็นถึงเรื่องใหญ่ที่สุดที่เกิดขึ้นในโลกซึ่งยังไม่มีสื่อตะวันตกพูดถึง

นั่นก็คือการมาถึงของ “ศตวรรษแห่งเอเชีย”

ในการให้สัมภาษณ์พิเศษกับนักข่าวของ Global Times คิชอร์วิเคราะห์เหตุผลที่ทำให้เขาเชื่อว่า “ศตวรรษของอเมริกา”กำลังสิ้นสุดลงแล้ว

และ “ศตวรรษของเอเชีย” กำลังจะมาถึง

เขาย้ำว่าสหรัฐฯ คิดผิดที่เลือก "สนามรบ" อย่างผิดที่ผิดทาง

เขาเชื่อว่าการแข่งขันจีน-สหรัฐฯ จะไม่อยู่ในมิติทางการทหาร

หากแต่จะอยู่ในมิติทางเศรษฐกิจเป็นหลัก

ต่อไปนี้เป็นบางตอนของการถาม-ตอบ

จีที: ในหนังสือ The Asian 21st Century คุณชี้ให้เห็นว่าเราจะเห็นการสิ้นสุดของยุคที่ตะวันตกครอบงำและยุคฟื้นฟูศิลปวิทยาในเอเชีย การเกิดขึ้นของศตวรรษแห่งเอเชียจะส่งผลอย่างไรต่อเกมภูมิรัฐศาสตร์โลก? และผลกระทบจะส่งผลต่อยุคฟื้นฟูศิลปวิทยาเอเชียหรือไม่?

Mahbubani: มีเรื่องที่น่าสนใจเกี่ยวกับหนังสือเล่มนี้ The Asian 21^st Century

เมื่อเปิดตัวเป็นหนังสือภาษาอังกฤษในเดือนมกราคม 2022 ผู้จัดพิมพ์คาดว่าจะมีการดาวน์โหลดหนังสือเล่มนี้เพียง 20,000 ครั้ง แต่ขณะนี้มีการดาวน์โหลดมากกว่า 3 ล้านครั้งใน 160 ประเทศ

คุณจะความแตกต่างระหว่าง 20,000 ถึง 3 ล้านคนได้อย่างชัดเจน

เหตุใดจึงมีการดาวน์โหลดหนังสือถึง 3 ล้านครั้ง?

คำตอบง่ายๆ คือ คนส่วนใหญ่ทั่วโลกเข้าใจว่าศตวรรษที่ 21 นี้จะเป็นศตวรรษแห่งเอเชีย แต่พวกเขาพบว่าพวกเขาไม่สามารถหาข้อมูลได้ เพราะสื่อตะวันตกปฏิเสธที่จะยอมรับข้อเท็จจริงที่ว่าศตวรรษที่ 21 จะเป็นศตวรรษแห่งเอเชีย

ดังนั้นพวกตะวันตกจะเล่าเรื่องที่ต้องการจะเล่า

เช่นทำไมเอเชียถึงล้มเหลว เหตุใดการเติบโตทางเศรษฐกิจของจีนจึงสิ้นสุดลง ทำไมคนเอเชียถึงยังทะเลาะกันอยู่

พวกเขาจะนำเสนอแต่เรื่องราวเชิงลบเกี่ยวกับเอเชียโดยไม่พยายามอธิบายว่าเหตุใดประเทศที่เศรษฐกิจเติบโตเร็วที่สุดในโลกในช่วง 20-30 ปีที่ผ่านมาจึงอยู่ในเอเชีย

เป็นไปได้อย่างไรที่ในปี 2000 ผลิตภัณฑ์มวลรวมประชาชาติของสหรัฐฯ (GNP) ใหญ่กว่าของจีนถึง 8 เท่า แต่ตอนนี้มันใหญ่กว่าเพียงประมาณ 1.5 เท่า

และเศรษฐกิจของจีนอาจใหญ่กว่าของสหรัฐฯ ในไม่ช้า

แม้แต่ประเทศในอาเซียนก็ทำได้ดีมาก

ในปี 2000 เศรษฐกิจของญี่ปุ่นมีขนาดใหญ่เป็น 8 เท่าของอาเซียน แต่เมื่อปีที่แล้ว อาเซียนใหญ่ขึ้นเพียง 1.5 เท่า และอาเซียนอาจใหญ่กว่าญี่ปุ่นในไม่ช้า

นี่คือตัวอย่างของการเติบโตที่น่าอัศจรรย์ที่เกิดขึ้นในเอเชีย

ผมคิดว่าแนวโน้มนี้จะยังเป็นเช่นนี้ต่อไป

ข่าวดีก็คือว่าประเทศต่างๆ ในซีกโลกใต้เข้าใจสิ่งนี้ ชาวแอฟริกันเข้าใจสิ่งนี้ ชาวละตินอเมริกาเข้าใจสิ่งนี้ ชาวยุโรปบางคนเข้าใจในระดับหนึ่ง ฉันคิดว่าฝรั่งเศสและเยอรมนีก็เข้าใจ

แต่ในอเมริกา คนบางส่วนอาจจะเห็นค้าน

สหรัฐฯ อยากจะเชื่อว่าศตวรรษที่ 20 คือศตวรรษของอเมริกา ศตวรรษที่ 21 ก็ควรเป็นศตวรรษของอเมริกาเช่นกัน

แต่นั่นไม่สมจริงเลย เพราะศตวรรษที่ 20 นั้นยอดเยี่ยมมาก

ในปี 1950 GNP ของสหรัฐคิดเป็นเกือบ 50 เปอร์เซ็นต์ของ GNP ของโลก ซึ่งตอนนี้ใกล้จะถึง 20 เปอร์เซ็นต์แล้ว

ศตวรรษของอเมริกาสิ้นสุดลงแล้ว และศตวรรษของเอเชียกำลังจะมาถึง

จีที: เรากำลังเห็นว่าเมื่อสหรัฐฯ ต่อต้านแนวคิดดังกล่าว สหรัฐฯ ก็ดำเนินมาตรการปิดล้อมจีน (containment) ในเชิงปฏิบัติเช่นกัน มาตรการเหล่านี้จะได้ผลหรือไม่?

Mahbubani: เป็นเรื่องดีที่คุณใช้คำว่า containment เพราะสิ่งที่น่าสนใจคือในช่วงสงครามเย็น สหรัฐฯ ได้ประกาศอย่างเปิดเผยว่ากำลังดำเนินนโยบายการปิดล้อมสหภาพโซเวียตเหมือนกัน

ตอนนี้ ในกรณีของการแข่งขันระหว่างสหรัฐฯ กับจีน รัฐบาลสหรัฐฯ ปฏิเสธว่าไม่ได้ดำเนินนโยบายนี้กับจีน

แต่สิ่งที่น่าสนใจคือนักวิจารณ์ผู้ทรงอิทธิพล เช่น Edward Luce จาก Financial Times, Fareed Zakaria จาก CNN ได้กล่าวว่านี่เป็นนโยบาย containment

เมื่อคุณพยายามตัดความสัมพันธ์ทางการค้ากับจีน นั่นคือการปิดล้อม

 เมื่อคุณพยายามหยุดการจัดหาชิปไปยังประเทศจีน นั่นคือการปิดล้อม

นโยบายการปิดล้อมเป็นเรื่องจริง คำถามเดียวคือว่ามันจะได้ผลหรือไม่

ผมขอทำนายอย่างมั่นใจว่านโยบายนี้จะล้มเหลว เพราะจีนหลอมรวมตัวเองเข้ากับโลกมากกว่าที่สหรัฐฯ มีอยู่แล้ว

ประเทศต่างๆ ทำการค้ากับจีนมากกว่าที่ทำกับสหรัฐฯ

ตอนเกิดสงครามเย็นนั้นแนวโน้มเป็นไปทางตรงกันข้าม ประเทศต่างๆ ทำการค้ากับสหรัฐฯ มากกว่าที่ทำกับสหภาพโซเวียต

ด้วยเหตุนี้ หากสหรัฐฯ พยายามกีดกันจีน แทนที่สหรัฐฯ จะโดดเดี่ยวจีน สหรัฐฯ จะพบว่าตนเองจะถูกโดดเดี่ยวจากส่วนอื่นๆ ของโลก

และในฐานะที่ผมเป็นเพื่อนชาวอเมริกัน ผมบอกพวกเขาว่านั่นไม่ฉลาด อย่าทำเลย ให้ใช้วิธีที่ฉลาดกว่านี้

จีที: คุณยก CIA เวอร์ชันใหม่ - จีน อินเดีย และอาเซียน ให้เป็นเครื่องมือขับเคลื่อนการเติบโตของเศรษฐกิจโลก และคุณค่อนข้างมองโลกในแง่ดีเกี่ยวกับความเป็นผู้นำระดับโลกของอินเดียในอนาคต คุณคิดว่าสหรัฐฯ จะยอมรับการผงาดขึ้นของอินเดียหรือไม่?

Mahbubani: ผมมองโลกในแง่ดีอย่างแน่นอน 

สำหรับ CIA ใหม่ ซึ่งหมายถึงจีน อินเดีย และอาเซียน ซึ่งผมคิดว่าจะเป็นประเทศที่เศรษฐกิจเติบโตเร็วที่สุดในทศวรรษหน้าหรือใกล้ ๆ กับช่วงเวลานั้น

คุณพูดถูกที่สหรัฐฯ พยายามจะเอาใจอินเดียอย่างรุนแรง

นั่นเป็นเรื่องธรรมดาที่สหรัฐฯ จะพยายามทำอยู่แล้ว

ในช่วงสงครามเย็น เฮนรี คิสซิงเจอร์ มาที่ปักกิ่งในปี1971 เพื่อพยายามให้จีนสนับสนุนสหรัฐฯ ในการแข่งขันกับสหภาพโซเวียต

สิ่งที่คิสซิงเจอร์ทำในปี 1971 ประธานาธิบดีโจ ไบเดนก็กำลังพยายามทำในปี 2023

แต่ผมคิดว่าอินเดียเป็นประเทศที่ใหญ่เกินกว่าจะเป็นพันธมิตรกับสหรัฐฯ แต่เพียงชาติเดียว

อินเดียต้องการเป็นขั้วอิสระในโลกหลายขั้ว

นั่นจะเป็นผลดีต่อโลกและต่อเอเชีย และผมคิดว่านั่นคือเหตุผลที่ผมไม่เห็นโอกาสของการพัฒนาพันธมิตรระหว่างสหรัฐอเมริกาและอินเดีย

สองประเทศกำลังร่วมมือกันในหลายด้าน แต่ผมไม่เห็นความสัมพันธ์แบบพันธมิตรระหว่างทั้งสองชาตินี้

(พรุ่งนี้: ทำไมอเมริกาจึงเดินหน้ากดดันจีน?)