สี จิ้นผิง เยือนซาอุฯ : อลังการทั้งรูปแบบและเนื้อหา

ยิ่งมีการประชุมสุดยอดกับผู้นำของกลุ่มประเทศอาหรับในจังหวะเดียวกันกับการลงนามในข้อตกลงหลายฉบับ

ก็เท่ากับเป็นการประกาศ “ศักราชใหม่” ของความเป็นหุ้นส่วนจีน-อาหรับอย่างชัดแจ้ง

พิจารณาจากสื่อทางการจีนที่ลงข่าวและภาพการไปเยือนครั้งนี้อย่างเอิกเกริกก็ยิ่งเห็นถึงความกระตือรือร้นของฝ่ายจีนต่อการเปิดช่องทางใหม่ระหว่างจีนกับตะวันออกกลาง

สี จิ้นผิง ต้องการจะแสดงให้ประเทศอาหรับเห็นคุณค่าของจีนในฐานะผู้บริโภคน้ำมันรายใหญ่ที่สุดของโลก

อีกทั้งจีนก็จะยื่นมือมาช่วยในการสร้างความเติบโตของภูมิภาค รวมถึงในด้านพลังงาน ความมั่นคง และการป้องกันประเทศ

แน่นอนว่าสหรัฐต้องมองการไปเยือนประเทศอาหรับครั้งนี้ของสี จิ้นผิง เป็นการท้าทายอิทธิพลของวอชิงตันในโลกอาหรับที่ก่อนหน้านี้เคยมีความสนิทสนมเป็นพิเศษกับอเมริกา

สหรัฐฯ ซึ่งให้คุณค่าการเป็น “พันธมิตรทางยุทธศาสตร์” กับซาอุดีอาระเบียมายาวนานกว่า 8 ทศวรรษ

แต่วันนี้อเมริกาพบว่าพันธมิตรเก่ากำลังเสาะแสวงหาเพื่อนใหม่ โดยเฉพาะอย่างยิ่งกับจีน

จีนก็ไม่ลังเลที่จะแสดงว่าตนพร้อมที่จะยื่นมือแห่งมิตรภาพให้กับพันธมิตรดั้งเดิมของสหรัฐฯ

ไม่ว่าวอชิงตันจะมองปักกิ่งในทางลบอย่างไรก็ตาม

ผู้นำของซาอุดีอาระเบียส่งสัญญาณชัดเจนว่าแนวทางของตนคือการปฏิเสธแนวคิดการแบ่งขั้วหรือ “การถือหาง” มหาอำนาจข้างใดข้างหนึ่ง

อีกทั้งยังแสดงให้เห็นว่าสามารถสร้างความร่วมมือกับจีนเชิงลึก โดยปราศจากการวิจารณ์ หรือ “การแทรกแซง” ในนโยบายภายในของตน

อย่างที่ตะวันตกถูกมองมาตลอด

สี จิ้นผิง กับผู้นำซาอุดีอาระเบีย โมหะหมัด บิน ซัลมาน (MBS) แลกเปลี่ยนแนวทางในด้านสำคัญๆ หลายด้าน

ทั้ง 2 ประเทศตกลงที่จะร่วมมือกันในการใช้พลังงานนิวเคลียร์อย่างสันติ

และทำงานร่วมกันในการพัฒนาเทคโนโลยีสมัยใหม่ เช่น ปัญญาประดิษฐ์ และสร้างสรรค์นวัตกรรมภาคส่วนพลังงาน

มีการออกแถลงการณ์ร่วมเกือบ 4,000 คำ โดยสรุปความสอดคล้องต้องกันในประเด็นทางการเมืองที่หลากหลาย

และสัญญาว่าจะร่วมมือกันอย่างลึกซึ้งยิ่งขึ้นในประเด็นอื่นๆ

ไม่ว่าจะเป็นการวิจัยอวกาศ เศรษฐกิจดิจิทัลและโครงสร้างพื้นฐานไปจนถึงโครงการนิวเคลียร์ของอิหร่าน

และมีการแลกเปลี่ยนความเห็นประเด็นสงครามเยเมนและสงครามของรัสเซียในยูเครน

ริยาดและปักกิ่งต้องการจะบอกชาวโลกว่าทั้ง 2 มีความเห็นไปในทางเดียวกันในนโยบายหลักส่วนใหญ่

นี่เป็นการเยือนซาอุดีอาระเบียครั้งแรกของสี จิ้นผิง ใน 6 ปี

ที่เห็นได้ชัดอีกประเด็นหนึ่งคือ ทั้ง 2 มีแผนใหญ่สำหรับการรักษาความปลอดภัยและน้ำมัน

ในการประชุมสุดยอดระหว่างจีนกับประเทศต่างๆ ของสภาความร่วมมืออ่าวอาหรับ (GCC) ในกรุงริยาด สีกล่าวว่า จีนต้องการสานต่อความร่วมมือด้านพลังงานระหว่าง GCC และจีนในปัจจุบัน

ในฐานะลูกค้ารายใหญ่ ผู้นำจีนบอกว่าปักกิ่งจะยังคง “นำเข้าน้ำมันดิบในลักษณะที่สม่ำเสมอและในปริมาณมากจาก GCC รวมถึงเพิ่มการนำเข้าก๊าซธรรมชาติ” จากภูมิภาคนี้ด้วย

จีนเป็นผู้ซื้อน้ำมันรายใหญ่ที่สุดในโลก โดยซาอุดีอาระเบียเป็นคนขายรายใหญ่ที่สุดเช่นกัน

Aramco ยักษ์ใหญ่น้ำมันแห่งชาติของซาอุดีอาระเบีย และ Shandong Energy Group ของจีนบอกว่า กำลังร่างรายละเอียดความร่วมมือเกี่ยวกับโอกาสในการกลั่นและปิโตรเคมีแบบบูรณาการในประเทศจีน

น่าสังเกตว่าถ้อยแถลงที่ถ้อยทีถ้อยให้ความร่วมมือกันระหว่างจีนกับซาอุฯ นั้นมีขึ้นท่ามกลางปัญหาการขาดแคลนพลังงานทั่วโลก

และในขณะที่โลกตะวันตกเรียกร้องให้ผลิตน้ำมันโลก รวมถึงซาอุฯ เพิ่มผลผลิตเพื่อลดผลกระทบอันเกิดจากน้ำมันและก๊าซที่หดหายไปจากรัสเซียอันเกิดจากสงครามยูเครน

ซาอุฯ เป็นหนึ่งในนักลงทุนที่ใหญ่ที่สุดในจีนด้วยการลงทุนมูลค่า 1 หมื่นล้านดอลลาร์ ผ่าน Aramco

โดยจะลงทุนในการสร้างโรงกลั่นและปิโตรเคมีคอมเพล็กซ์ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือของจีน

ไม่ต้องสงสัยว่าปักกิ่งมีความสนใจที่จะร่วมมือกับซาอุดีอาระเบียในด้านความมั่นคงและการป้องกัน

ซึ่งแต่ก่อนนี้หัวข้อที่อ่อนไหวเช่นนี้เคยเป็นเรื่องระหว่างอเมริกากับซาอุฯ เป็นหลัก

แต่วันนี้ซาอุฯ พร้อมจะเปิดช่องทางการพูดคุยเรื่องความมั่นคงและทางทหารกับจีนด้วย

นั่นย่อมชี้ให้เห็นถึงความเปลี่ยนแปลงที่มีนัยสำคัญยิ่ง

ซาอุดีอาระเบียและประเทศเพื่อนบ้านในอ่าวอาหรับรู้สึกกังวลใจกับภัยคุกคามที่เพิ่มขึ้นจากอิหร่าน

ในขณะที่บทบาทด้านความมั่นคงของสหรัฐฯ ในภูมิภาคนี้กำลังลดน้อยถอยลงอย่างเห็นได้ชัดเช่นกัน

อีกด้านหนึ่งคือ ข้อตกลงที่จะไม่ “แทรกแซงกิจการภายใน” ของกันและกัน

อุปสรรคสำคัญประการหนึ่งที่ทำให้ความสัมพันธ์ของซาอุดีอาระเบียกับสหรัฐฯ และมหาอำนาจตะวันตกอื่นๆ ซับซ้อนขึ้น คือการวิพากษ์วิจารณ์เกี่ยวกับนโยบายภายในประเทศและต่างประเทศ

เช่น กรณีการสังหารจามาล คาช็อกกี คอลัมนิสต์ของวอชิงตันโพสต์ สงครามเยเมน และนโยบายน้ำมันของซาอุฯ

นักการเมืองสหรัฐฯ กล่าวหาซาอุฯ ว่าเข้าข้างรัสเซียในสงครามยูเครน

จีนก็ไม่พอใจตะวันตกเช่นเดียวกัน ท่ามกลางความกังวลระหว่างประเทศเกี่ยวกับไต้หวัน

และข้อหาการละเมิดสิทธิมนุษยชนต่อชาวอุยกูร์และกลุ่มชาติพันธุ์อื่นๆ ในเขตซินเจียงทางตะวันตกของจีน

อีกด้านหนึ่งคือ การที่จีนเชิญชวนให้ใช้เงินสกุลหยวนในการซื้อขายน้ำมัน

สีเรียกร้องให้คู่ค้า GCC ของเขา “ใช้ประโยชน์จาก Shanghai Petrol and Gas Exchange อย่างเต็มที่เพื่อเป็นแพลตฟอร์มในการขายน้ำมันและก๊าซโดยใช้สกุลเงินของจีน”

นี่ย่อมทำให้จีนขยับเข้าใกล้เป้าหมายในการทำให้ค่าเงินแข็งค่าขึ้นในระดับสากล

และจะทำให้ค่าเงินดอลลาร์สหรัฐอ่อนค่าลงอย่างมาก ซึ่งอาจส่งผลกระทบต่อเศรษฐกิจของอเมริกาได้

แต่จุดยืนทางการของรัฐบาลซาอุฯ ก็ยังยืนยันว่าไม่ได้เข้าข้างใดข้างหนึ่งในเวทีการแข่งขันของมหาอำนาจ

โดยเน้น “ความร่วมมือกับฝ่ายต่างๆ ให้มากที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้”

นั่นคือการตอกย้ำถึงความสำคัญที่จะต้องมีส่วนร่วมอย่างเต็มที่กับพันธมิตรดั้งเดิมอย่างสหรัฐฯ และประเทศเศรษฐกิจกำลังเติบโตอื่นๆ เช่น จีน เป็นต้น

แต่บวกลบคูณหารแล้วสรุปได้ว่า สี จิ้นผิง เยือนซาอุดีอาระเบียครั้งนี้สร้างภาพที่ขึงขังและเปิดกว้างกว่าครั้งใดๆ ในอดีตแน่นอน

วอชิงตันเต้น...แต่ก็ยังพยายามรักษาฟอร์มเดิมเอาไว้

เชื่อเถอะว่าทีมงานของประธานาธิบดีไบเดนกำลังถูกสั่งให้ทบทวนนโยบายต่อตะวันออกกลางโดยด่วน เพื่อสกัดจีนและวิ่งเข้าหาผู้นำซาอุฯ และโลกอาหรับอย่างเร่งรัดร้อนแรงแน่นอน!.