แนวทางการพัฒนาด้านเงินสำหรับ SME ในประเทศไทย: การส่งเสริมผู้ประกอบการในชนบทและการเติบโตทางเศรษฐกิจ

เศรษฐกิจที่สดใสของประเทศไทยเติบโตได้จากพลวัตและความหลากหลายของวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อม (SMEs) ธุรกิจเหล่านี้มีบทบาทสำคัญในการผลักดันนวัตกรรม สร้างโอกาสการจ้างงาน และสนับสนุนการเติบโตทางเศรษฐกิจโดยรวมของประเทศ แม้ว่า SMEs จะกระจายตัวไปตามภูมิภาคต่างๆ รวมถึงใจกลางเมือง แต่พื้นที่ชนบทก็มีศักยภาพอย่างมากในการส่งเสริมผู้ประกอบการและการพัฒนาที่ยั่งยืน ธุรกิจเอสเอ็มอีในชนบทของไทยเผชิญกับความท้าทายที่ไม่เหมือนใคร ซึ่งเกิดจากปัจจัยต่าง ๆ เช่น การเข้าถึงทรัพยากรทางการเงินที่จำกัด โครงสร้างพื้นฐานที่ไม่เพียงพอ และความโดดเดี่ยวทางภูมิศาสตร์ ด้วยความตระหนักถึงความสำคัญของธุรกิจเหล่านี้และศักยภาพของธุรกิจเหล่านี้ในการสนับสนุนการพัฒนาในพื้นที่ชนบท จึงมีการเน้นย้ำมากขึ้นเกี่ยวกับการพัฒนาด้านการเงินสำหรับ SME ที่ปรับให้เหมาะกับความต้องการเฉพาะของผู้ประกอบการและองค์กรระดับชุมชนในชนบท

ความสำคัญของการเงิน SME ในชนบทของประเทศไทย:

การเติบโตของธุรกิจวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อม (SME) ส่งผลต่อการพัฒนาประเทศอย่างมากจนกลายเป็น Growth Engine ที่มีส่วนสำคัญที่สุดที่ช่วยให้เศรษฐกิจไทยยังคงเติบโตได้อย่างต่อเนื่อง โดยในปี พ.ศ. 2565 มูลค่าทางเศรษฐกิจของ SME คิดเป็นร้อยละ 35.0 ต่อมูลค่า GDP ของทั้งประเทศหรือคิดเป็นมูลค่าเท่ากับ 5.62 ล้านล้านบาท โดยมีสัดส่วนของภาคธุรกิจเป็น ภาคการบริการ ร้อยละ 44.0 ภาคการค้าร้อยละ 31.4 และภาคการผลิตร้อยละ 22.6 ซึ่งปัจจัยที่สนับสนุนให้ SME เติบโตอย่างต่อเนื่องคือการขยายตัวของการบริโภคครัวเรือนและภาคเอกชน   

การเติบโตของ E-commerce การเติบโตของภาคท่องเที่ยว รวมถึงนโยบายและมาตรการส่งเสริมต่าง ๆ ของภาครัฐ นอกจากนั้นในช่วงหลังสถานการณ์โควิด-19 ที่ผ่านมาพบว่าภาคธุรกิจ SME มีการฟื้นตัวอย่างรวดเร็ว โดยปี 2565 SME เติบโตเพิ่มขึ้นประมาณ 13 เปอร์เซ็นต์จากปี 2564 ซึ่งมีการเติบโตที่สูงกว่าอัตราการเติบโตของภาคเศรษฐกิจโดยรวม นอกจาก SME จะมีต่อระบบเศรษฐกิจของประเทศไทยโดยรวมอย่างสูงแล้วการจ้างงานที่อยู่ในภาคส่วนของ SME ก็มีสัดส่วนที่สูงเมื่อเปรียบเทียบกับการจ้างงานของประเทศ โดยการจ้างงานของธุรกิจ SME มีจำนวนประมาณ 13 ล้านคนซึ่งคิดเป็นสัดส่วน  72% ของการจ้างงานทั้งประเทศนอกจากนั้นในปี 2565 การจ้างงานในภาค SME ยังขยายตัวประมาณ 6 เปอร์เซ็นต์เมื่อเทียบกับปีก่อน และหากมองในถึงภาคการส่งออกพบว่ามูลค่าการส่งออกของ SME อยู่ที่ประมาณ 684,000 ล้านบาทคิดเป็นสัดส่วนประมาณ 10 เปอร์เซ็นต์ของมูลค่าการส่งออกของประเทศไทย

จากข้อมูลข้างต้น SME ควรได้รับการพัฒนาในด้านต่างๆรวมถึงการพัฒนาด้านการเงิน การพัฒนาการให้บริการด้านการเงินสำหรับ SME หรือ SME Finance หมายถึงการให้บริการและผลิตภัณฑ์ทางการเงินที่ออกแบบมาเฉพาะสำหรับวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อม (SMEs) โดยทั่วไปแล้ว SMEs มีพนักงานจำนวนจำกัดและสร้างรายได้ไม่มากเมื่อเทียบกับองค์กรขนาดใหญ่ แต่ SMEs มีบทบาทสำคัญต่อเศรษฐกิจโดยขับเคลื่อนนวัตกรรม สร้างงาน และสนับสนุนการเติบโตทางเศรษฐกิจของประเทศอย่างมาก

SME Finance มีความสำคัญอย่างยิ่งสำหรับ SME ในชนบท ซึ่งภาครัฐต้องให้ความสำคัญอย่างยิ่งเนื่องจากการพัฒนาการให้บริการด้านเงินสำหรับ SME จะสามารถ

1. แก้ไขปัญหาการกีดกันทางการเงิน: ผู้ประกอบการ SMEs ในพื้นที่ชนบทมักเผชิญกับความท้าทายในการเข้าถึงบริการทางการเงิน เนื่องจากที่ตั้งทางภูมิศาสตร์ โครงสร้างพื้นฐานที่จำกัด และความหนาแน่นของประชากรที่ต่ำกว่า การเงิน SME มีบทบาทสำคัญในการแก้ปัญหาการกีดกันทางการเงินโดยการให้บริการทางการเงินที่ปรับให้เหมาะกับความต้องการเฉพาะของธุรกิจในชนบท ช่วยลดช่องว่างระหว่างสถาบันการเงินและเอสเอ็มอีในพื้นที่ห่างไกล ทำให้พวกเขาสามารถเข้าถึงแหล่งเงินทุน เงินทุนหมุนเวียน และผลิตภัณฑ์ทางการเงินอื่นๆ

2. การส่งเสริมผู้ประกอบการในชนบท: SMEs ในชนบทมักได้รับแรงผลักดันจากผู้ประกอบการท้องถิ่นและมีส่วนช่วยในการพัฒนาเศรษฐกิจของชุมชนในชนบท ด้วยการจัดหาเงินทุน SME ในพื้นที่ชนบท ผู้ประกอบการที่ต้องการและธุรกิจที่มีอยู่จะสามารถเข้าถึงเงินทุนที่จำเป็นเพื่อเริ่มต้นกิจการใหม่ ขยายการดำเนินงานที่มีอยู่ หรือลงทุนในแนวคิดที่เป็นนวัตกรรมใหม่ ในทางกลับกัน สิ่งนี้ส่งเสริมผู้ประกอบการในชนบทและการสร้างงาน ผลักดันการเติบโตทางเศรษฐกิจภายในชุมชนท้องถิ่น

3. การพัฒนาวิสาหกิจการเกษตรและชนบท: SMEs จำนวนมากในพื้นที่ชนบทมีส่วนร่วมในกิจกรรมการเกษตรหรือวิสาหกิจในชนบท เช่น การทำฟาร์ม ปศุสัตว์ เกษตรแปรรูป หัตถกรรม การท่องเที่ยว และอุตสาหกรรมกระท่อม การเงิน SME ในพื้นที่ชนบทสนับสนุนภาคส่วนเหล่านี้โดยการจัดหาเงินทุนสำหรับปัจจัยการผลิตทางการเกษตร อุปกรณ์ การพัฒนาโครงสร้างพื้นฐาน การจัดหาเงินทุนในห่วงโซ่มูลค่า และการริเริ่มด้านการตลาด ช่วยเพิ่มผลผลิต ความสามารถในการแข่งขัน และความยั่งยืนของธุรกิจในชนบท

4. การสร้างรายได้และการบรรเทาความยากจน: SMEs ในชนบทมักเป็นแหล่งรายได้และการดำรงชีวิตที่สำคัญของชุมชนในชนบท การเข้าถึงแหล่งเงินทุนของ SME ช่วยให้ธุรกิจเหล่านี้เติบโต สร้างโอกาสในการจ้างงาน และสร้างรายได้ให้กับประชากรในท้องถิ่น ด้วยการส่งเสริมการสร้างรายได้และกิจกรรมทางเศรษฐกิจในพื้นที่ชนบท การเงิน SME ช่วยบรรเทาความยากจนและปรับปรุงมาตรฐานการครองชีพในชุมชนเหล่านี้

5. การพัฒนาที่ยั่งยืน: การเงิน SME ในพื้นที่ชนบทสามารถสนับสนุนเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนได้เช่นกัน สามารถมุ่งสู่ความคิดริเริ่มที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม เช่น โครงการพลังงานหมุนเวียน การทำเกษตรอินทรีย์ การท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ และกิจการในชนบทที่ยั่งยืนอื่นๆ ด้วยการสนับสนุนความคิดริเริ่มดังกล่าว การเงิน SME ช่วยส่งเสริมการพัฒนาเศรษฐกิจอย่างยั่งยืน การอนุรักษ์ทรัพยากร และการรักษาระบบนิเวศในชนบท

6. การพัฒนาภูมิภาคอย่างสมดุล: การส่งเสริมการเงิน SME ในพื้นที่ชนบทมีส่วนช่วยในการพัฒนาภูมิภาคอย่างสมดุล ช่วยลดความเหลื่อมล้ำในระดับภูมิภาคโดยนำทรัพยากรทางการเงินและโอกาสไปสู่ภูมิภาคชนบทที่ด้อยโอกาส สิ่งนี้นำไปสู่การเติบโตและการพัฒนาที่เท่าเทียมกันมากขึ้นในพื้นที่ต่างๆ ลดความเหลื่อมล้ำระหว่างเมืองและชนบท

การเงิน SME มีความสำคัญอย่างยิ่งสำหรับ SME ในชนบท สามารถช่วยแก้ปัญหาการกีดกันทางการเงิน ส่งเสริมผู้ประกอบการในชนบท สนับสนุนวิสาหกิจการเกษตรและชนบท สร้างรายได้ มีส่วนช่วยบรรเทาความยากจน ส่งเสริมการพัฒนาที่ยั่งยืน และส่งเสริมการพัฒนาภูมิภาคที่สมดุล ด้วยการให้การเข้าถึงบริการทางการเงิน การเงิน SME มีบทบาทสำคัญในการปลดล็อกศักยภาพของธุรกิจในชนบทและขับเคลื่อนการเติบโตทางเศรษฐกิจในชนบท ซึ่งมีเป้าหมายเพื่อตอบสนองความต้องการและความท้าทายทางการเงินที่ไม่เหมือนใครซึ่งธุรกิจขนาดเล็กและขนาดกลางเหล่านี้ต้องเผชิญ โดยครอบคลุมโซลูชันทางการเงินและเครื่องมือต่างๆ ที่ปรับแต่งมาเพื่อสนับสนุน SME ในระยะต่างๆ ของวงจรชีวิต ตั้งแต่การเริ่มต้นจนถึงการขยายตัวและอื่นๆ ลักษณะทั่วไปของการให้บริการของ SME Finance ได้แก่:

1. เงินทุนเริ่มต้น: ให้ทางเลือกทางการเงินเพื่อช่วยให้ผู้ประกอบการก่อตั้งธุรกิจ เช่น เงินกู้ เงินให้เปล่า และการลงทุนในตราสารทุน

2. เงินทุนหมุนเวียน: สนับสนุนการดำเนินงานประจำวันและการจัดการกระแสเงินสดผ่านสินเชื่อเงินทุนหมุนเวียน วงเงินสินเชื่อ และการจัดหาเงินทุนตามใบแจ้งหนี้

3. เงินทุนเพื่อการเติบโตและการขยายตัว: การจัดหาเงินทุนเพื่อขยายกำลังการผลิต การซื้อทรัพย์สิน การเข้าสู่ตลาดใหม่ หรือการพัฒนาผลิตภัณฑ์หรือบริการใหม่

4. การอำนวยความสะดวกการค้าระหว่างประเทศโดยการจัดหาเงินทุนเพื่อการส่งออก สินเชื่อนำเข้า สินเชื่อการค้า และการค้ำประกันเพื่อจัดการความเสี่ยงที่เกี่ยวข้องกับธุรกรรมข้ามพรมแดน

5. การสนับสนุนด้านการเงินสำหรับ SME ในการปรับใช้และบูรณาการเทคโนโลยีใหม่ โดยเสนอเงินกู้หรือเช่าทางการเงินเพื่อซื้ออุปกรณ์ ซอฟต์แวร์ หรือการลงทุนอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องกับเทคโนโลยี

6. การจัดการความเสี่ยง: จัดหาผลิตภัณฑ์ประกันภัยและเครื่องมือลดความเสี่ยงเพื่อปกป้อง SME จากเหตุการณ์ที่ไม่คาดฝัน เช่น ความเสียหายต่อทรัพย์สิน การเรียกร้องหนี้สิน หรือการหยุดชะงักของธุรกิจ

7. บริการที่ปรึกษาทางการเงิน: ให้คำแนะนำและความเชี่ยวชาญเกี่ยวกับการจัดการทางการเงิน งบประมาณ การบัญชี และการวางแผนเชิงกลยุทธ์เพื่อช่วยให้ SME สามารถตัดสินใจได้อย่างชาญฉลาด

การเข้าถึงแหล่งเงินทุนของ SME ตามรูปแบบของ SME Finance มีความสำคัญต่อการพัฒนาและการเติบโตของวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อม (SMEs) ด้วยเหตุผลหลายประการ ดังนี้ 1. การเข้าถึงแหล่งเงินทุน: SMEs มักประสบปัญหาในการเข้าถึงแหล่งเงินทุนแบบดั้งเดิม เช่น ธนาคารพาณิชย์ เนื่องจากมีประวัติที่จำกัด ขาดหลักประกัน หรือรับรู้ความเสี่ยงที่สูงขึ้น การเงิน SME ให้การเข้าถึงเงินทุนที่จำเป็นซึ่งช่วยให้ธุรกิจเหล่านี้สามารถเริ่มดำเนินการ รักษากิจกรรมของพวกเขา และลงทุนในโอกาสในการเติบโต

2. การขยายธุรกิจ: SMEs ต้องการทรัพยากรทางการเงินเพื่อขยายการดำเนินงาน ไม่ว่าจะเป็นการเพิ่มกำลังการผลิต การเข้าสู่ตลาดใหม่ หรือการเพิ่มความหลากหลายในการนำเสนอผลิตภัณฑ์/บริการของตน การเงิน SME ช่วยอำนวยความสะดวกในการขยายตัวนี้โดยการจัดหาเงินทุนสำหรับค่าใช้จ่ายด้านทุน ความต้องการเงินทุนหมุนเวียน และการลงทุนด้านการตลาด การวิจัยและพัฒนา และการนำเทคโนโลยีมาใช้

3. การสร้างงานและการเติบโตทางเศรษฐกิจ: SMEs มีส่วนสำคัญในการสร้างงานโดยเฉพาะในประเทศเศรษฐกิจเกิดใหม่ ด้วยการให้ SME เข้าถึงแหล่งเงินทุน ธุรกิจเหล่านี้สามารถจ้างพนักงานเพิ่ม ขยายกำลังคน และลดอัตราการว่างงาน นอกจากนี้ SMEs ยังมีส่วนช่วยในการเติบโตทางเศรษฐกิจด้วยการส่งเสริมนวัตกรรม การเพิ่มผลผลิต และการแข่งขันในอุตสาหกรรมต่างๆ

4. นวัตกรรมและความสามารถในการแข่งขัน: SMEs มักเป็นศูนย์กลางของนวัตกรรม นำเสนอแนวคิด ผลิตภัณฑ์ และบริการใหม่ๆ สู่ตลาด การเข้าถึงแหล่งเงินทุนช่วยให้พวกเขาสามารถลงทุนในด้านการวิจัยและพัฒนา ยกระดับเทคโนโลยี และรักษาความสามารถในการแข่งขัน นวัตกรรมทางการเงินและการนำเทคโนโลยีมาใช้ใน SME ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพ ประสิทธิภาพ และความสามารถในการปรับตัวให้เข้ากับการเปลี่ยนแปลงของตลาด

5. การเข้าถึงบริการทางการเงิน: การเงิน SME มีบทบาทสำคัญในการส่งเสริมการเข้าถึงบริการทางการเงินโดยให้การเข้าถึงบริการทางการเงินที่เป็นทางการสำหรับผู้ประกอบการและเจ้าของธุรกิจขนาดเล็กที่อาจถูกกีดกันจากภาคการธนาคารแบบดั้งเดิม การขยายบริการทางการเงินที่ปรับให้เหมาะกับความต้องการของพวกเขา การเงิน SME ช่วยส่งเสริมการเป็นผู้ประกอบการ การมีส่วนร่วมทางเศรษฐกิจ และการเคลื่อนไหวทางสังคม 6. การพัฒนาภาคส่วนและระดับภูมิภาค: SMEs มักจะดำเนินการในภาคส่วนหรือภูมิภาคที่เฉพาะเจาะจง ซึ่งมีส่วนช่วยในการพัฒนาพื้นที่เหล่านั้น การเงิน SME สามารถกำหนดเป้าหมายไปยังภาคส่วนหรือภูมิภาคเฉพาะได้ ช่วยให้ธุรกิจในพื้นที่เหล่านั้นเติบโต สร้างการจ้างงาน และกระตุ้นการพัฒนาเศรษฐกิจในท้องถิ่น

โดยรวมแล้ว การพัฒนาด้านการให้บริการด้านการเงินสำหรับ SME หรือ SME Finance มีความสำคัญต่อการสนับสนุนการพัฒนาและการเติบโตของ SME ซึ่งส่งผลดีต่อการสร้างงาน การเติบโตทางเศรษฐกิจ นวัตกรรม และการมีส่วนร่วมทางสังคม ด้วยการจัดการกับความต้องการทางการเงินและความท้าทายที่ SME เผชิญอยู่ จะช่วยสร้างสภาพแวดล้อมที่เอื้ออำนวยให้ธุรกิจเหล่านี้ประสบความสำเร็จและมีส่วนช่วยในการพัฒนาเศรษฐกิจโดยรวม

ผศ.ดร.พงษ์สุทธิ พื้นแสน

รองคณบดีฝ่ายบริหารและวางแผนยุทธศาสตร์ คณะบริหารธุรกิจและการบัญชี มหาวิทยาลัยขอนแก่น

นักวิจัยประจำ “ศูนย์วิจัยธุรกิจและเศรษฐกิจอีสาน” มหาวิทยาลัยขอนแก่น