ขุมทองแห่งสุดท้ายของ ‘อเล็กซานเดอร์ ลูกาเชงโก’

สหภาพยุโรปคว่ำบาตรเบลารุสเนื่องจากสงครามในยูเครน สินค้าหลายชนิดได้รับผลกระทบ วัตถุดิบก็เช่นกัน แต่สินค้าเฟอร์นิเจอร์กลับไม่ได้รับผลกระทบตาม แม้จะมีรายงานเกี่ยวกับการกดขี่และบังคับใช้แรงงานในการผลิตก็ตาม แต่ผู้นำเผด็จการก็สามารถส่งออกสินค้าได้อยู่

ตู้เสื้อผ้า ‘Kullen’ และเตียง ‘Brimnes’ ที่ Ikea มีความเชื่อมโยงกับความลับอันดำมืดมานานแล้ว สินค้าทั้งสองมาจากเบลารุส ประเทศภายใต้ผู้นำ “เผด็จการคนสุดท้าย” ของยุโรป เช่นเดียวกับเฟอร์นิเจอร์อีกหลายชิ้นของ Ikea โดยเฉพาะตั้งแต่ปี 2018 ถึง 2021 ว่ากันว่า Ikea มียอดสั่งซื้อจากเบลารุสเพิ่มขึ้นเกือบสามเท่า จาก 130 ล้านยูโรเป็นประมาณ 300 ล้านยูโร

เมื่อปีที่แล้ว นักข่าวชาวฝรั่งเศสเปิดเผยว่า เฟอร์นิเจอร์เหล่านั้นไม่เพียงแต่ผลิตในระบบของคนใกล้ชิดวลาดิมีร์ ปูตินเท่านั้น แต่ยังเป็นไปได้ที่มีการผลิตภายใต้เงื่อนไขการกดขี่แรงงานด้วย การผลิตไม้และเฟอร์นิเจอร์ส่วนใหญ่อยู่ภายใต้การควบคุมของรัฐ ในเวลานั้นนักข่าวอ้างว่าพบความเชื่อมโยงระหว่างซับพลายเออร์รายใหญ่ของ Ikea กับเรือนจำในเบลารุส ข้อเท็จจริงเกี่ยวกับการทรมานและบังคับใช้แรงงานที่นั่นเคยได้รับการบันทึกในรายงานจำนวนมากและเป็นเวลานานหลายปีแล้ว

ในเวลานั้น Ikea ปฏิเสธข้อกล่าวหา โดยรับประกันว่าจะไม่ยอมให้มีการบังคับใช้แรงงาน และยังเคยให้สัญญาหลายครั้งทั้งก่อนและหลังจากสงครามยูเครนจะเริ่มขึ้นว่าจะถอนตัวออกจากเบลารุส ตั้งแต่นั้นมา อุตสาหกรรมไม้และเฟอร์นิเจอร์ในท้องถิ่นก็ขาดลูกค้ารายสำคัญไป แต่การส่งออกเฟอร์นิเจอร์ไปยังยุโรปยังคงดำเนินต่อไป กลายเป็นว่าเฟอร์นิเจอร์จากเบลารุสยังไม่ถูกคว่ำบาตรจากสหภาพยุโรป ต่างจากน้ำมัน เหล็ก หรือปุ๋ย

แม้ว่าการส่งออกเฟอร์นิเจอร์ของเบลารุสในช่วงแรกหลังสงครามปะทุขึ้นจะลดลงอย่างมีนัยสำคัญ แต่มันก็ค่อยๆ กลับสู่ภาวะปกติอีกครั้ง หรือแม้จะมีสงครามในยูเครนและข้อกล่าวหามากมาย แต่ธุรกิจยังคงดำเนินต่อได้ด้วยดี อย่างที่การวิเคราะห์ข้อมูลศุลกากรปัจจุบันจากประเทศต่างๆ ในยุโรปแสดงให้เห็น…

ในช่วงครึ่งแรกของปี 2023 ประเทศในสหภาพยุโรปนำเข้าเฟอร์นิเจอร์จากเบลารุสมูลค่า 97.2 ล้านยูโร ส่วนใหญ่ถูกส่งไปยังโปแลนด์และเยอรมนี ตามมาด้วยเนเธอร์แลนด์ ลิทัวเนีย โรมาเนีย เอสโตเนีย ลัตเวีย และฝรั่งเศส ไม่ชัดเจนว่าบริษัทไหนยังคงขายเฟอร์นิเจอร์เหล่านี้อยู่ ตามรายงานของ Ikea เมื่อปีที่แล้ว บริษัทชั้นนำอย่าง Möbel Höffner, Poco, Porta และ Boss ปฏิเสธที่ตอบคำถามของกลุ่มเอ็นจีโอ หรือไม่ก็ตอบคำถามแบบตัดบทว่าปัจจุบันไม่มีซัพพลายเออร์ในเบลารุสแล้ว

กลุ่มเอ็นจีโอยังสนับสนุนการห้ามนำเข้ากระดาษและเยื่อกระดาษจากเบลารุสอีกด้วย นอกเหนือจากเฟอร์นิเจอร์แล้ว สินค้าอีกสองชนิดนี้ยังไม่ถูกคว่ำบาตร ซึ่งเบลารุสยังคงมีรายได้จำนวนนับล้านจากยุโรป ตรงกันข้ามกับการส่งออกตู้และเตียง สินค้ากระดาษไม่ได้ลดลงเลยหลังจากเริ่มสงครามยูเครน แต่กลับเพิ่มขึ้นอีก

นักเคลื่อนไหวด้านสิ่งแวดล้อมและสิทธิมนุษยชน รวมถึงนักการเมืองยูเครน จึงตั้งข้อสงสัยว่าขณะนี้เบลารุสกำลังทำหน้าที่เป็นช่องทางในการขายสินค้ารัสเซียไปยังยุโรปหรือไม่ เมื่อเดือนพฤษภาคมรัฐสภาในกรุงเคียฟเคยเรียกร้องให้สภายุโรปและประเทศสมาชิกสหภาพยุโรปขยายมาตรการคว่ำบาตรในทันที.