อัยการฮ่องกงได้รับอำนาจพิเศษในการพิจารณาคดีความมั่นคงแห่งชาติ

อัยการฮ่องกงได้รับอำนาจพิเศษในการท้าทายคำตัดสินของผู้พิพากษาศาลสูงที่ให้ปล่อยตัวบุคคลในการพิจารณาคดีความมั่นคงแห่งชาติ ซึ่งจะเปิดโอกาสให้จำเลยถูกจับกุมและควบคุมตัวอีกครั้ง แม้ว่าพวกเขาจะถูกตัดสินว่าไม่มีความผิดก็ตาม

บริเวณหน้าศาลสูงในฮ่องกง (Photo by ISAAC LAWRENCE / AFP)

เอเอฟพีรายงาน เมื่อวันพุธที่ 12 กรกฏาคม 2566 กล่าวว่า นักเคลื่อนไหวและบุคคลฝ่ายค้านหลายสิบคนกำลังรอการพิจารณาคดีภายใต้กฎหมายความมั่นคงแห่งชาติฮ่องกง ซึ่งบังคับใช้โดยรัฐบาลปักกิ่งในปี 2563 หลังจากที่ศูนย์กลางการเงินแห่งเอเชียเผชิญการประท้วงเรียกร้องประชาธิปไตยครั้งใหญ่

แม้ตลอดมาภายใต้กฎหมายความมั่นคง อัยการได้ดำเนินคดีและตัดสินลงโทษผู้มีความผิดด้วยอัตรา 100% มาตลอด แต่เจ้าหน้าที่ฝ่ายบริหารยังอ้างว่าจำเป็นต้องเปลี่ยนกฎเพื่ออุดช่องโหว่ทางกฎหมายไปอีกขั้น

"กฎหมายใหม่บัญญัติไว้เพื่อลดความเป็นไปได้ในการบิดเบือนกระบวนการยุติธรรม" พอล แลม รัฐมนตรีกระทรวงยุติธรรมกล่าว หลังร่างกฎหมายผ่านโดยไม่มีเสียงค้านในสภานิติบัญญัติของเมืองซึ่งเต็มไปด้วยผู้ภักดีต่อจีนแผ่นดินใหญ่

ฮ่องกงปฏิบัติตามกฎหมายจารีตประเพณีที่มีการพิจารณาคดีโดยคณะลูกขุนและกฎที่ห้ามไม่ให้ศาลพิจารณาคดีบุคคลสองครั้งในความผิดเดียวกัน

ภายใต้กฎหมายใหม่ หากจำเลยในคดีความมั่นคงได้รับการปล่อยตัวจากศาลสูง อัยการสามารถโต้แย้งคำตัดสินและขอให้พิจารณาคดีใหม่ได้

หากการอุทธรณ์ได้รับการอนุมัติ คดีจะถูกพิจารณาอีกครั้งในระดับศาลสูง โดยคำตัดสินใหม่จะมีผลเหนือคำตัดสินก่อนหน้า

นอกเหนือจากคดีความมั่นคงแล้ว การแก้ไขกฏหมายยังส่งผลต่อคดีอาญาทั่วไปอีกด้วย

ภายใต้กฎหมายใหม่ หากผู้พิพากษาศาลสูงตัดสินว่าจำเลยพ้นผิดเพราะมูลเหตุและหลักฐานไม่เพียงพอ (ยกฟ้อง) อัยการจะได้รับอนุญาตให้โต้แย้งการยกฟ้องดังกล่าว ซึ่งเรียกว่า "ไม่มีประเด็นที่จะต้องให้การแก้ฟ้อง - no case to answer" ซึ่งจะทำให้เกิดการพิจารณาคดีใหม่หากใช้อำนาจพิเศษโต้แย้งได้สำเร็จ

มีกระแสครหาว่า ฝ่ายบริหารของฮ่องกงพยายามเปลี่ยนแปลงกระบวนการทางกฏหมายเพื่อเล่นงานจำเลยในคดีความมั่นคงแห่งชาติโดยเฉพาะ ซึ่งแลมปฏิเสธมาโดยตลอด พร้อมอ้างว่าแค่ต้องการจัดระเบียบการพิจารณาคดีในศาลสูงและศาลทั่วไปเท่านั้น และย้ำว่าสิทธิของจำเลยในการอุทธรณ์ยังคงไม่เปลี่ยนแปลง แม้จะมีการแก้ไขกฏหมายก็ตาม

ภายใต้กฎการประกันตัวที่เข้มงวดของกฎหมายความมั่นคงแห่งชาติ จำเลยส่วนใหญ่ถูกคุมขังก่อนเรื่มการพิจารณาคดี ซึ่งเป็นการละเมิดสิทธิเสรีภาพเนื่องจากเหมือนรับโทษไปแล้วทั้งๆที่ยังไม่ได้ขึ้นศาล

จนถึงขณะนี้ ฮ่องกงได้ตัดสินลงโทษบุคคลไปแล้ว 79 คนภายใต้กฎหมายความมั่นคงแห่งชาติ และศาลสูงอยู่ในกระบวนการไต่สวนบุคคลที่สนับสนุนประชาธิปไตย 47 คน ในข้อหา "สมรู้ร่วมคิดเพื่อกระทำการโค่นล้มรัฐบาล" ซึ่งเป็นการพิจารณาคดีความมั่นคงครั้งใหญ่ที่สุดของฮ่องกง.