ถึงเวลาที่พ่อมดทางการเงิน 'จอร์จ โซรอส' จะวางมือ

จอร์จ โซรอส วัย 92 ปี ประกาศเมื่อวันอาทิตย์ที่ผ่านมาว่าจะก้าวลงจากตำแหน่งและส่งมอบความมั่งคั่งของมูลนิธิการกุศลให้กับ อเล็กซานเดอร์ โซรอส-ลูกชายวัย 37 ปี ทรัพย์สินมูลค่าหลายพันล้านดอลลาร์ของ Open Society Foundation มาจากกิจการของโซรอสในฐานะผู้จัดการกองทุนเฮดจ์ฟันด์ ซึ่งในช่วงหลายปีที่ผ่านมาของ Quantum Fund เขาได้รับผลตอบแทนเฉลี่ยต่อปีที่ 20 เปอร์เซ็นต์ การเดิมพันที่หักมุมของเขาตั้งแต่ต้นทศวรรษ 1970 ยังถือเป็นประวัติการณ์ในปัจจุบัน

เรื่องราวของการเดิมพันครั้งใหญ่ที่สุดของโซรอสเกิดขึ้นในช่วงฤดูร้อนปี 1992 และดูคล้ายหนังอาชญากรรมทางการเงินในปัจจุบัน ตอนนั้นม่านเหล็กเพิ่งพังทลายลง และในยุโรปเริ่มมีสัญญาณบ่งชี้ถึงการบูรณาการ โซรอสสัมผัสได้ว่าพายุกำลังก่อตัวในตลาดสกุลเงิน เวลานั้นธนาคารกลางของยุโรปตะวันตกประสานอัตราแลกเปลี่ยนในระบบการเงินของยุโรป มีช่วงคงที่สำหรับอัตราแลกเปลี่ยนร่วมกันของเงินมาร์กเยอรมนี ปอนด์ หรือลีร์ ซึ่งธนาคารกลางต้องปฏิบัติตาม สิ่งนี้น่าจะทำให้เศรษฐกิจยุโรปแข็งแกร่งขึ้นและมีความเสี่ยงจากอัตราแลกเปลี่ยนน้อยลง

แต่โซรอสมองเห็นล่วงหน้าว่าสกุลเงินจะไม่สามารถต้านทานกลไกตลาดได้ตลอดไป โอกาสในการเดิมพันของเขาเกิดขึ้นเมื่อรัฐบาลเยอรมนีแลกเปลี่ยนเงินมาร์กตะวันออกเป็นเงินมาร์กตะวันตกในระหว่างการรวมประเทศอีกครั้ง มีการลงทุนมหาศาลในการพัฒนาเศรษฐกิจของเยอรมนีตะวันออก จึงทำให้อัตราเงินเฟ้อพุ่งสูงขึ้น เนื่องจากธนาคารชาติเยอรมนีได้ขึ้นอัตราดอกเบี้ย ธนาคารกลางยุโรปอื่นๆ จึงต้องดำเนินมาตรการเพื่อป้องกันไม่ให้สกุลเงินตนเองลดค่าลง โซรอสคาดการณ์ว่าธนาคารกลางของอังกฤษจะไม่สามารถคงอัตราแลกเปลี่ยนเงินปอนด์เทียบกับเงินมาร์กเยอรมนีในช่วงบวก/ลบ 6 เปอร์เซ็นต์ที่กำหนดไว้ล่วงหน้าได้เป็นเวลานาน เนื่องจากเศรษฐกิจที่อ่อนแอ

สแตนลีย์ ดรักเกนมิลเลอร์-ผู้ช่วยของโซรอสแนะนำให้เขาเดิมพันในส่วนต่างค่าเงินปอนด์กับเงินมาร์กเยอรมนี ตั้งแต่ต้นเดือนกันยายน 1992 กองทุนเฮดจ์ฟันด์ของเขาเริ่มกู้เงินปอนด์อังกฤษเป็นจำนวนถึง 10,000 ล้านดอลลาร์แล้วนำไปซื้อเงินมาร์กเยอรมนี เงินที่เขากู้ยืมนั้นสูงถึงหนึ่งเท่าครึ่งของทรัพย์สินในระบบการเงินของเขา มันเป็นการเก็งกำไรที่มักทำให้นักลงทุนรวยอื้อซ่าหรือไม่ก็ล้มละลายได้

การคำนวณของโซรอสได้ผล ในเช้าวันพุธที่ 16 กันยายน 1992 อังกฤษพยายามพยุงค่าเงินปอนด์อีกครั้งโดยการขึ้นอัตราดอกเบี้ย ฝรั่งเศสก็เร่งให้การช่วยเหลือ ในตอนเย็นของวันเดียวกัน ธนาคารแห่งประเทศอังกฤษต้องสูญเสียและประกาศถอนตัวออกจากระบบสกุลเงิน อัตราแลกเปลี่ยนของเงินปอนด์ต่อมาร์กเยอรมนีลดลง 15 เปอร์เซ็นต์ในวันต่อมา โซรอสสามารถชำระหนี้ในสกุลเงินอังกฤษในอัตราต่ำกว่าที่เขากู้มามาก ครั้งนั้นเขาสามารถฟันกำไรได้มากกว่าพันล้านดอลลาร์ในเวลาเพียงไม่กี่วัน วันดังกล่าวในสหราชอาณาจักรเรียกกันว่า “วันพฤหัสฯสีดำ” และโซรอสก็ได้ชื่อว่าเป็น “ชายผู้ทำลายธนาคารกลางอังกฤษ” ทศวรรษต่อมาเขาก็เดิมพันในลักษณะเดียวกัน กับเงินบาทของไทยนับตั้งแต่ปี 1997 จนเกิดวิกฤต ‘ต้มยำกุ้ง’ และกับเงินเยนญี่ปุ่นตั้งแต่ปี 2012 จนเขาสามารถกอบโกยได้ไปเป็นพันล้านดอลลาร์

ถ้าย้อนดูประวัติของ ‘พ่อมดทางการเงิน’ ก็จะเห็นว่าพื้นฐานความอดทนของเขามาจากไหน โซรอสเกิดในบูดาเปสต์เมื่อปี 1930 ในครอบครัวชาวยิว รอดพ้นจากการฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ และอพยพไปอังกฤษหลังสงครามโลกครั้งที่สองตอนอายุ 17 เขาเข้าเรียนที่ London School of Economics จากนั้นไต่เต้าจากการเป็นพ่อค้าขายของที่ระลึก แล้วผันตัวเองไปเป็นโบรกเกอร์ในนิวยอร์ก ทำงานอย่างขยันขันแข็งจนได้ก่อตั้งกองทุนเฮดจ์ฟันด์ของตนเอง

อเล็กซานเดอร์ โซรอส ลูกจากภรรยาคนที่สอง ถูกเลือกมาสืบทอดตำแหน่งแทนเพราะเป็นลูกคนเดียวในบรรดาพี่น้อง 4 คน-ทั้งแม่เดียวกันและต่างแม่-ที่กระตือรือร้นกับด้านการกุศล แต่ข้อด้อยของเขาก็มีตรงที่ความสนใจด้านการเงินแทบไม่มี ซึ่งตรงข้ามกับโซรอสผู้เป็นพ่ออย่างสิ้นเชิง.