ตำรวจฮ่องกงควบคุมตัวนักกิจกรรมมากกว่า 20 คน รวมถึงกลุ่มบุคคลฝ่ายสนับสนุนประชาธิปไตย ที่จัดกิจกรรมรำลึกถึงวันครบรอบการปราบปรามนองเลือดที่จัตุรัสเทียนอันเหมิน เช่นเดียวกับหลายร้อยคนในไต้หวันที่ร่วมไว้อาลัยให้กับผู้เสียชีวิตจากเหตุการณ์เมื่อ 34 ปีที่แล้ว
การจุดเทียนของชาวไต้หวันในกรุงไทเป เมื่อวันที่ 4 มิถุนายน เพื่อรำลึกครบรอบ 34 ปีการปราบปรามที่จัตุรัสเทียนอันเหมินในกรุงปักกิ่งเมื่อปี ค.ศ. 1989 (Photo by Sam Yeh / AFP)
เอเอฟพีรายงาน เมื่อวันจันทร์ที่ 5 มิถุนายน 2566 กล่าวว่า ชาวฮ่องกงหลายหมื่นคนมารวมตัวกันที่สวนวิกตอเรียพาร์คใจกลางเมืองรวมถึงบริเวณใกล้เคียง เพื่อรำลึกถึงเหตุการณ์วันที่ 4 มิถุนายน 2532 โดยร่วมกันจุดเทียนไว้อาลัย
แต่เนื่องจากรัฐบาลจีนแผ่นดินใหญ่บังคับใช้กฎหมายความมั่นคงแห่งชาติกับฮ่องกงตั้งแต่ปี 2563 เพื่อปราบปรามผู้เห็นต่าง การจัดกิจกรรมรำลึกในแต่ละปีจึงถูกสั่งห้าม และหากฝ่าฝืนจะถูกตั้งข้อหาตามกฎหมาย
ตำรวจฮ่องกงหลายนายลงพื้นที่ล่วงหน้าตั้งแต่วันเสาร์ เพื่อหยุดการรวมตัวและการนัดหมายทำกิจกรรม ซึ่งเจ้าหน้าที่ก็ค้นพบเทียนจำนวนมากที่เตรียมนำมาใช้ในการจุดรำลึกถึงผู้เสียชีวิตจากเหตุปรามปรามในจีนแผ่นดินใหญ่เมื่อ 34 ปีที่แล้ว
ห่างออกไปกว่า 700 กิโลเมตร บนเกาะไต้หวัน ผู้คนหลายร้อยคนรวมตัวกันที่จัตุรัสลิเบอร์ตีในกรุงไทเปเพื่อร้องตะโกนว่า "ต่อสู้เพื่ออิสรภาพ ยืนหยัดร่วมกับฮ่องกง"
ชาวไต้หวันกลุ่มดังกล่าวจุดเทียนเป็นรูปหมายเลข "8964" ซึ่งเป็นตัวเลขต้องห้ามในจีนแผ่นดินใหญ่ เพราะอ้างอิงเหตุการณ์วันที่ 4 มิถุนายน ค.ศ. 1989
ล่าสุด ตำรวจฮ่องกงระบุเมื่อค่ำวันอาทิตย์ว่า พวกเขาได้ควบคุมตัวบุคคล 23 คนที่มีอายุระหว่าง 20-74 ปี ในข้อหา "ละเมิดสันติภาพและรบกวนความสงบสุข" รวมทั้งข้อหา "ขัดขวางการปฏิบัติงานของเจ้าหน้าที่ตำรวจ" สำหรับบุคคลที่ทำการต่อสู้ขัดขืนการจับกุม
ในบรรดานักกิจกรรมที่ถูกจับกุมมีทั้งนักการเมืองฝ่ายค้าน, นักเคลื่อนไหวเพื่อประชาธิปไตย และอดีตผู้นำสมาพันธ์สหภาพแรงงานที่ปัจจุบันถูกยุบไปแล้ว
ข้าหลวงใหญ่สำนักงานสิทธิมนุษยชนแห่งสหประชาชาติ กล่าวเมื่อวันอาทิตย์ที่ผ่านมาว่า "รู้สึกตื่นตระหนกจากรายงานการจับกุมในฮ่องกง" และเรียกร้องให้ "ปล่อยตัวผู้ที่ถูกกักขัง เนื่องจากกลุ่มคนเหล่านั้นใช้เสรีภาพในการแสดงออกและการชุมนุมโดยสงบ"
การกล่าวถึงเรื่องการปราบปรามเทียนอันเหมินเป็นเรื่องละเอียดอ่อนอย่างมากสำหรับผู้นำพรรคคอมมิวนิสต์ของจีน และการจัดพิธีรำลึกบนจีนแผ่นดินใหญ่เป็นสิ่งต้องห้ามอย่างเด็ดขาด
เมื่อ 34 ปีที่แล้ว รัฐบาลจีนในขณะนั้นได้ส่งทหารพร้อมรถถังไปที่จัตุรัสเทียนอันเหมินกลางกรุงปักกิ่ง เพื่อสลายการชุมนุมประท้วงอย่างสันติของประชาชนที่เรียกร้องการเปลี่ยนแปลงทางการเมือง โดยทหารได้ใช้ความรุนแรงในการสลายการชุมนุมเป็นเวลานานหลายสัปดาห์ และประมาณการว่ามีชาวจีนมากกว่า 1,000 คนถูกสังหารในเหตุการณ์นองเลือดดังกล่าว
รัฐบาลปักกิ่งพยายามอย่างเต็มที่เพื่อลบเหตุการณ์ในปีค.ศ. 1989 ออกจากความทรงจำของสาธารณชนในแผ่นดินใหญ่ ด้วยการเซ็นเซอร์ข้อมูลทั้งหมดที่กล่าวถึงการปราบปรามเทียนอันเหมินจากระบบอินเทอร์เน็ตของจีนมาตลอด
นอกจากการชุมนุมรำลึกในฮ่องกงและไต้หวันแล้ว ยังมีการจัดกิจกรรมดังกล่าวในต่างประเทศอีกด้วย เช่น อังกฤษ และออสเตรเลีย.
