'บริตนีย์ ไกรเนอร์' นักบาสฯ แลกเปลี่ยนกับพ่อค้าอาวุธรัสเซีย

บริตนีย์ ไกรเนอร์ ถูกคุมขังในคุกรัสเซียเป็นเวลาเก้าเดือน ก่อนที่จะถูกแลกเปลี่ยนกับพ่อค้าอาวุธชื่อกระฉ่อน และนำมาซึ่งการถกเถียงกันอย่างกว้างขวางในสหรัฐอเมริกา

คนต่างชาติที่เดินทางไปยังรัสเซียในวันที่ 17 กุมภาพันธ์ 2022 น่าจะต้องเสียวสันหลังระหว่างนั่งเครื่องบิน เพราะก่อนหน้านั้นประธานาธิบดีโจ ไบเดน และรัฐมนตรีต่างประเทศ-แอนโทนี บลิงเคนต่างตั้งข้อสงสัยเกี่ยวกับการเคลื่อนไหวที่ผิดปกติของกองทหารพร้อมรถถังและชิ้นส่วนปืนใหญ่ที่บริเวณชายแดนทางเหนือและตะวันออกด้านที่ติดกับยูเครนว่า กองทหารรัสเซียน่าจะเปิดฉากการรุกรานประเทศเพื่อนบ้านในเร็ววัน

แต่ดูเหมือนจะมีหนึ่งในบรรดานักบาสเกตบอลหญิงฝีมือดีของอเมริกาเท่านั้นที่ไม่สนใจเรื่องนี้ วันที่ 17 กุมภาพันธ์ บริตนีย์ ไกรเนอร์โดยสารเที่ยวบินตรงจากนิวยอร์กไปยังสนามบินนานาชาติเชเรเมเตียโว ในกรุงมอสโก เพื่อนั่งเครื่องต่อไปยังเยคาเตรินบูร์ก เมืองศูนย์กลางการปกครองของแคว้นสเวียร์ดลอฟสค์ ตั้งแต่ปี 2014 ที่นั่นคือแหล่งรายได้ส่วนใหญ่ของเธอระหว่างพักฤดูกาลของลีกอเมริกัน

ที่เยคาเตรินบูร์ก นักบาสเกตบอลวัย 32 ได้ใช้ชีวิตแตกต่างจากที่บ้านเกิด เพราะในฐานะนักกีฬาที่มีความสามารถเธอจึงได้รับค่าตอบแทนสูงจากสโมสรทุนหนา ที่มีเครื่องบินส่วนตัวพาทีมไปดูเกมการแข่งขัน อีกทั้งยังมีสิ่งอำนวยความสะดวกอื่นๆ เช่น ห้องเพนต์เฮาส์ในอพาร์ตเมนต์ และคนขับรถส่วนตัว นอกจากนั้นอัตราค่าจ้างในลีกรัสเซียยังสูงกว่าที่ผู้เล่นได้รับในสมาคมบาสเกตบอลหญิงแห่งชาติของอเมริกา (WNBA) อีกด้วย ไกรเนอร์ได้ค่าจ้างในเยคาเตรินบูร์กมากถึง 1.5 ล้านดอลลาร์ต่อฤดูกาล แต่ในสหรัฐอเมริการะหว่างปี 2020-2022 เธอได้รับเพียง 220,000 ดอลลาร์เท่านั้น

ว่ากันว่า เจ้าของสโมสร-อิสคานเดอร์ มาคมูดอฟ และอังเดร โคซิซิน น่าจะมีความสัมพันธ์อันดีกับวลาดิมีร์ ปูติน จึงเอื้อให้แชมป์โอลิมปิกสองสมัยมีโอกาสได้ใช้ชีวิตหรูหราในเทือกเขาอูราล ไม่เช่นนั้นแล้วไกรเนอร์คงไม่มีโอกาสได้เข้าไปเหยียบแผ่นดินรัสเซีย ประเทศซึ่งมีกฎหมายเลือกปฏิบัติต่อชาวรักร่วมเพศที่บังคับมาตั้งแต่ปี 2013 ส่วนตัวไกรเนอร์นั้นแต่งงานแล้วกับผู้หญิงคนหนึ่ง

บริตนีย์ ไกรเนอร์ถูกจับกุมตัวที่สนามบินในมอสโกระหว่างผ่านด่านตรวจคนเข้าเมือง ไม่ใช่เหตุเพราะเธอเป็นเลสเบี้ยน แต่เธอถูกกล่าวหาว่า “ลักลอบขนส่งยาเสพติดจำนวนมาก” เป็นอาชญากรรมที่มีโทษจำคุกสูงสุดถึง 10 ปีในรัสเซีย เมื่อคดีความไปถึงศาล เห็นได้ชัดว่าข้อกล่าวหานั้นเกินจริง ไกรเนอร์มีน้ำมันกัญชาสองกล่อง น้ำหนัก 0.6 กรัม ซึ่งเท่ากับ 20 หยด ไกรเนอร์ซึ่งถูกควบคุมตัวอยู่ภายในศูนย์กักกันก่อนการพิจารณาคดี เล่าว่า เธอรีบร้อนก่อนขึ้นเครื่อง รีบเก็บสัมภาระ และเผลอติดน้ำมันกัญชาไปด้วยโดยไม่เจตนา แต่คำอธิบายของเธอไม่ได้ช่วยอะไร ศาลตัดสินเมื่อต้นเดือนสิงหาคมนั้นค่อนข้างรุนแรง คือ จำคุก 9 ปี ในเรือนจำหญิงห่างจากกรุงมอสโกไปราว 500 กิโลเมตร ที่นั่นผู้ต้องขังต้องเย็บเครื่องแบบให้กองทัพรัสเซียตั้งแต่เช้าจรดค่ำ

ไกรเนอร์ถูกปล่อยตัวเป็นอิสระเมื่อเดือนธันวาคมปีกลาย หลังจากรัฐบาลของทั้งสองประเทศเจรจาต่อรองกันหลายรอบ ท้ายที่สุดก็ได้ข้อตกลงที่จะแลกเปลี่ยนตัวไกรเนอร์ กับวิกเตอร์ บูท-พ่อค้าอาวุธชาวรัสเซียที่เคยถูกจับกุมตัวได้ที่เมืองไทยเมื่อต้นปี 2008 ก่อนถูกส่งตัวเป็นผู้ร้ายข้ามแดนไปยังสหรัฐอเมริกาในอีกสองปีถัดมา

การปล่อยตัวพ่อค้าอาวุธก่อให้เกิดการถกเถียงในสหรัฐอเมริกาเกี่ยวกับประเด็นการแลกเปลี่ยนตัวนักโทษ ซึ่งในทางทฤษฎี ข้อแลกเปลี่ยนดังกล่าวอาจกระตุ้นให้รัฐบาลอื่นๆ จับชาวอเมริกันเป็นตัวประกันและใช้พวกเขาเหล่านั้นเป็นข้อแลกเปลี่ยน และนี่อาจเป็นแรงจูงใจที่อยู่เบื้องหลังการจับกุม อีวาน เกิร์ชโควิช ผู้สื่อข่าวประจำกรุงมอสโกของ Wall Street Journal ก็ได้ เกิร์ชโควิชถูกจับในเยคาเตรินบูร์กเมื่อปลายเดือนมีนาคม ด้วยข้อหาจารกรรม

อย่างไรก็ตาม การติดคุกของบริตนีย์ ไกรเนอร์ทำให้เกิดกระแสของความเป็นน้ำหนึ่งใจเดียวกันในสหรัฐอเมริกา โดยเฉพาะอย่างยิ่งในหมู่นักกีฬาผิวดำและเลสเบี้ยน แต่โดยส่วนตัวแล้วเธอไม่ได้มีส่วนร่วมในเรื่องนี้ เธอได้ต่อสัญญากับทีม Phoenix Mercury ซึ่งเป็นหนึ่งใน 12 ทีมใน WNBA เมื่อเดือนกุมภาพันธ์ และต้นเดือนพฤษภาคมนี้เกมเตรียมการนัดแรกของฤดูกาลใหม่ก็จะเริ่มขึ้น

นอกเหนือจากนั้น บริตนีย์ ไกรเนอร์ยังจะเขียนเล่าถึงเหตุการณ์ต่างๆ ที่เธอประสบมาตีพิมพ์เป็นหนังสือวางขายในฤดูใบไม้ผลิปีหน้า เธอบรรยายเกี่ยวกับหนังสือใต้ภาพถ่ายซึ่งเป็นลุคใหม่-ผมสั้น-ของเธอในอินสตาแกรมว่า หนังสือเล่มนี้จะเป็น “การสร้างความตระหนักรู้ให้กับชาวอเมริกันคนอื่นๆ ที่ถูกคุมขังในต่างแดนโดยมิชอบ” และ “เผยแง่มุมที่น่าสะพรึงกลัวของชีวิตประจำวันในทัณฑสถานหญิง”.